-ҚОСЫМША Адамның жасына қатысты мақал-мəтелдер

18-ҚОСЫМША
Адамның жасына қатысты мақал-мəтелдер
Бесік баласы бес түлейді.
***
Бала жетіге келгенше жерден таяқ жейді.
***
Он үште отау иесі.
***
Ұлыңа бес жасқа дейін патшаңдай қара, 
Онбестен кейін қосшыңдай қара, 
Онбестен асқан соң досыңа бала.
***
Ұл онбеске келгенде, қолға ұстаған қобызың, 
Ұл онбестен асқан соң, тіл алмаса доңызың.
***
Жақсы адам онбесінде жаспын демес, 
жүз жаста қартайдым деп уайым жемес.
***
Отызда орда бұзбасаң, 
қырқыңда қамал ала алмайсың.
***
Қырықта кылаң, 
елуде – елес.
***
Елу – ердің жасы.
***
Алпыс тал түс.
***
Өткен мен кеткенді, көп жасаған қарт білер.
***
Қарсы келсе кəрілік
Қара нарды шөктірер.
***
Кəрінің бары игі.

435
***
Өсетін елдің қарты
Қазына болар.
Өспейтін елдің қарты 
қазымыр болар.
***
Қарт келсе, ақылдың қосылғаны,
Жас келсе, батырдың қосылғаны.
***
Жастың ашатын жаңалығы көп, 
Қарттың зерттейтін даналығы көп.
***
Сексенде сегіз байлық,
Сегіз жарлық.
***
Елу – шылбырдан алды,
Алпыс – тізеден алды, 
Жетпіс – өре салды.
Сексен – тұсау салды,
Тоқсан – толқып қалды.
***
Алпыс – дер шағы,
Жетпіс – мəр шағы.
Сексен – жер шағы,
Тоқсан – шер шағы,
Жүз – қор шағы.
***
Аулыңда қария болса, жазып қойған хатпен тең.
***
Жақсы адам қартайса,
Жазып қойған хаттай.
Жаман адам қартайса,
Бықсып жанған шаладай.
***
Қарттықтың жауы – жалғыздық.

436
Мазмұны
АЛҒЫ СӨЗ ...............................................................................3
І. ДАМУ ПСИХОЛОГИЯСЫНЫҢ .......................................6
ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ .......................................................6
1.1. Даму психологиясына жалпы сипаттама .................6
1.2. Даму ұғымы ................................................................13
1.3. Даму психологиясының əдістері ..............................17
ІІ. БАЛАНЫҢ ПСИХИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ 
ҚОЗҒАУШЫ КҮШТЕРІ МƏСЕЛЕСІ ЖАЙЛЫ 
ФАКТОРЛЫ ТҰРҒЫЛАР .......................................................21
2.1. Қазақ халқының бала дамуының жас кезеңдері 
туралы ой-пайымдаулары ................................................21
2.2. Психикалық дамудың қозғаушы күштері туралы 
жалпы сипаттама...............................................................27
2.4. Эмпиризм теориялары. Баланың психикалық 
дамуының қозғаушы күштерінің бихевиоризмде
қарастырылуы ...................................................................36
2.5. Екі фактордың конвергенциясы жайлы теория ......39
ІІІ. БАЛАНЫҢ ПСИХИКАЛЫҚ ДАМУ ЖАЙЛЫ
ЖАЛПЫ ТЕОРИЯЛАР ...........................................................43
3.1. Зигмунд Фрейдтің баланың психикалық 
дамуы жайлы тұжырымдамасы .......................................43
3.2 Ж. Пиаже бала ойлауының дамуы жайында ............51
3.3 Ж. Пиаженің интеллекті дамуының 
операционалды тұжырымдамасы ....................................59
3.4. Э. Эриксонның тұлға дамуының эпигенетикалық
теориясы ............................................................................68
3.5. Мəдени-тарихи тұғыр. Баланың психикалық 
дамуы туралы Л. С. Выготскийдің теориясы .................78
3.6. Іс-əрекеттік тұғыр баланың психикалық 
дамуының қозғаушы күштері мен себептері туралы ....93
3.7. Х.Т. Шерьязданованың мектеп жасына дейінгі 
балалар тұлғасының дамуындағы қарым-
қатынастың психологиялық ерекшеліктері туралы 
теориясы ............................................................................102

437
ІV. ЖАС ЕРЕКШЕЛІКТЕРІНІҢ КЕЗЕҢДЕРГЕ 
ЖІКТЕЛУІ ЖƏНЕ ЖАС ШАМАСЫНЫҢ МƏСЕЛЕСІ ......113
4.1. Дамудың жас кезеңдеріне жіктелуі ..........................113
4.2. Нəрестелік кезең (туғаннан – 1 жас аралығы) ........131
4.3. Бөбек жасы .................................................................143
4.4. Мектепке дейінгі жас шамасы ..................................154
4.5. Бастауыш мектеп кезеңі ............................................166
4.6. Жеткіншектік кезеңнің психикалық дамуы ............201
4.7. Жасөспірімдік кезеңнің психикалық дамуы ...........231
4.8. Жастық шақ кезеңнің ерекшеліктері .......................284
4.9. Ересек жас шамасы ...................................................310
4.10 Қарттық кезеңнің психологиялық ерекшеліктері ..319
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ƏДЕБИЕТТЕР: ...................................348
ҚОСЫМШАЛАР .....................................................................351

438
Мариям Құрманғалиқызы Бапаева 
ДАМУ ПСИХОЛОГИЯСЫ
Оқулық
Басуға 18.08.2014 ж. қол қойылды. Қағазы офсеттік. Қаріп түрі «Times».
Пішімі 60х90 
1/16
. Офсеттік басылым. Баспа табағы – 27,5.
Таралымы: Мемлекеттік тапсырыс бойынша – 1300 дана.
Тапсырыс № 852.

439

440