Ертеңгі күнім қандай, мені не күтіп түр деп ойламай-
тын адам дүниеде жоң. Табиғаттың, ңоғамның заңдылың-
тарын түсінбеген кезде, адамдар өр нәрсеге сыйынуға
мәжбүр болды. Осыдан келіп Айдың не Күннің түтылу-
ын, Ж ердіқ сілкінуін өлі болмаған, бірақ төніп кележат-
ңан ңолайсыз жағдайлардың, қауіп-қатерлердің, қыр-
ғын соғыс, не елге келетін оба ауруларының нышаны деп
білген. Мүндай жағдайларда қазақтар тасаттык, беріп, са-
дақа жасап жататын. Ондай қиын кезеңцерде түрлі ңүма-
лақшылар, астрологтар не "көріпкелдер" көбейеді.
Діншілдер келешекте "аңыр заман" болады, о дүние
алдында адамдардың атңарған істері таразыға салынып,
күнәсі көптер тамүққа, күнөсі жоқтар жүмаққа барады
деп уағыз айтады.
Әлеуметтанушылар жаңын уаңытты болжап, үкімет-
ке кім келеді, оның саясаты қандай болмақ деген сүрау-
ларға елдің пікірін аулап, болжам айтады, кейде сол бол-
ж ам арқы лы елді өзінің болжамына қарай икемдеп,
итермелейді.
Ал алыс болашаңты болжау үшін
футурология (бола-
ш ақ, сөз, ілім) қолданылады. Қазіргіғылымда болашақ-
ты болжаудың бірнеше әдістері қолданылуда.
Оған жататындар экстраполяция (латынша — extra-
сырттай, жоғары, роіі-өзгерту, бастау).
Экстраполяция —
бір нәрсенің ңүбылысына ңарап басңа нәрсені болжау,
оның келешегін, даму жолын кесіп айту. Бүл әдіс көбіне-
се талдауда, диагноз жасауда ңолданылады. Мысалы, біз
тәуелсіз мемлекет болып, даму жолын таңдағанда осы
әдісті пайдаланып, өртүрлі экономикалық модельдерді
салыстырдық. Дәл осы өдіске жаңын түрған тарихи ана-
логия әдісі.
Достарыңызбен бөлісу: