Пунктуациясы
-жаттығу. Орфографиялық сөздіктен мамандығыңызға байланысты жіңішкелік белгісіне аяқталған он сөз теріп, олармен сөйлем құрастырыңыздар
жүктеу/скачать 1,06 Mb. Pdf көрінісі
|
Пунктуациясы
- Бұл бет үшін навигация:
- 32-жаттығу.
| 30-жаттығу. Орфографиялық сөздіктен мамандығыңызға байланысты
жіңішкелік белгісіне аяқталған он сөз теріп, олармен сөйлем құрастырыңыздар. 31-жаттығу. Берілген сөздердің ортақ фонемаларын тауып, топтап жазыңыздар. Үлгі: өрт, төрт, өр, көр, төр, өрік, мөр, сөре. Ортақ фонемалары – өр. Тегіс, қарғыбау, асық, сақ, тер, қар, берік, зақым, кереге, жар, кереует, нар, ар, арқар, іскер, жарық, тас, ісек, сарын, мас, қасқыр, жер, нарық, ер, қақ, қарқыл, тері, қарт, тарақан, астау, тарсыл, жақ, барқыт, тасаттық, бақ, тақсыр, нас, тартыс, ақсүйек, тігіс, рас, ақсұңқар, ақша, ақыл, тақ, арыз, бақша, сері, бақылау, масқара, жақша, бер, жақсылық, терлік, жақын, қақпан, тістеуіш, ас, қақпақ, бас, қас, аққу, бар, жас, арқырау, лас, егіс, қаспақ, кісі, қасық, кісен, масақ, ақын, маса, тасбақа, сарқыт, қару, астық, істік, асаба, серік, асқазан, қарғыс, ерік, бақыт, баспана, жақұт, керуен, тар, бастық. 32-жаттығу. Орфографиялық сөздіктен бль, брь, ль, льт, льст, ркс әріптеріне аяқталған сөздердің мамандыққа қатыстысын теріп, олармен сөйлем құрастырыңыздар. 33-жаттығу. Мәтін ішінде бұрыс жазылған сөздерді тауып, емле ережесі бойынша түзетіп, жаттығуды көшіріңіздер. І. Бір гүні Қаражігіт би Қазыбектің үйіне геліп қонады. Әңгімелесіб отырғанда Қазыбек: – Уа, жігіт, атадан жақсы ұл туса, елдің туы болады деп еді, атадан жаман ұл туса, көштің соңы болады деп еді. Соның ғайсысы боласың? – дейді. Сонда Қаражігіт: – Ораздының гәрісі қартайғанда қазына болады деп еді, шиырлының нәрісі қартайғанда қазба болады деп еді. Сіз өзіңіз соның ғайсысы боласыз? – депті. – Иншалла, қазынамыз ғой, – дей беріпті сонда Ғазыбек. – Иншалла, біз елдің туымыз, – депті Қаражігіт. (Шешендік шиырлары) ІІ. Атымды айта бастасам, тілім таңдайыма жабысып қалғандай болады да тұрады. Адам атының сүйкүмдү болұуы да зор бақыт па деймін. Мәселен, Мұрат, Болат, Ербол, Бақыт деген аттарды алып қараңдаршы. Айтұуға да ықшам, естір ғұлаққа да жағымды. Әрі мағына жағынан да, қазақ тілінен сабақ беретін Майқанова тәтейше айтқандай, бұлар – жоғары идейалы есімдер. Мұндайлар өз атын кәдімгідей мақтаныш көрүп, біреумен таныса ғалса, мәнерлеп, көтөрүңкү дауұспен айтады. Ал енді айтұуға да, естүуге де қолайсыз есімдер бар. Өзгө түгүл өзүңө де ұнамайды-ақ. Әттең қолдаң гелсе, табанда 15 өзгөртүп, әдемі аттардың бірін ійемденіб алар едің. Бірақ, амалың нешік, сен қызылшақа болұп, жөргөктө жатқанда, сондағы ақымақтығыңды пайдаланып, әке-шешең немесе шілдеқанаға геліп, дұуұлдаб отұрған басқа біреу солай атаб жіберген... Менің атым – Қожа. Көрүб отұрсұңдар, пәлендей әйдіг ат емес. Шынын айтсам, бұл о баста Қожа емес, Қожаберген екен. Түуу гүуәлігімнің өзүндө солай деб жазылған. Бірақ дүнүйөдө не ғыйлы ғажайып құбұлұстар бола беретін тәрізді, бертін келе «Қожабергеннің» құйрұғұ үзүлүп түсүп қалыпты. Бұл ғұбұлұстұң дәл қай жылы, қай айда, қай гүнү болғанын таб басып ешкім де айтыб бере алмайды. Сонұмен, мен өзүм ес білгелі Қожамын. Аұуұл-аймақтың бәрі солай деб атайды. Біз бір гласта екі Ғожа бармыз. Сүттүбайдың үлкөн баласының аты да – Қожа. Оқұушұлар екеумізді шатастырыб алмас үшүн өңүмүзгө ғарап, мені Қара Ғожа, онұ Сары Ғожа деп атайды. Әуел баста мен бұған да шамданып қалатын едім. Бірақ жүрө-бара құлағым үйрөнүп, дағдыланып кеттім. «Қара қожа» дегендерге «әу» деп, жалт қарайтын болдұм. Жантас тәрізді ғылжақтар осұнұң өзүн де дұрұс айтпайды, әдейі бұзұп, келемеждеп, «Қара Ғожа» деудің орнұна «Қара гөжө» дейді. Мен байқамай ғалып «әу!» деймін. Бірақ бұл қылығы үшүн, бійшараның обалы нешік, тійісті сыбағасын менен талай рет алды... (Б.Соқпақбаев) жүктеу/скачать 1,06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|