31
ертістің сол жақ жағалауындағы воскресенская пристанына екібастұздан тар
табанды темір жол тартылды да, сол жолмен екібастұз көмірін деров ертіс
арқылы омбыға тасытады. (Ә.Нұрш.) араб басқыншылығынан кейінгі кездегі
қараханид кезеңінің тілдік ерекшеліктерін сипаттайтын жазба материалдарға
юсуф баласағұнның «құтадғу білік» атты поэмасы, махмұд қашқаридің «дивану
лұғат-ат түрік» атты лингвистикалық еңбегі, ахмед югнакидің «һибат-уль-
хакаик» атты еңбегі, қожа ахмет яссауидің шығармалары («хикметі») жатады.
(С.И.) шығыстың классикалық әдебиетінің қазақша еркін аудармалары, яғни
шығыс сюжеттерін қайталап қазақша жырлаған туындылар: «шахнаме», «ләйлі
– мәжнүн», «жүсіп – зылиха», «фархад – шырын», «ескендір», «мұңлық –
зарлық», «сейфүл-мәлік», «бозжігіт», «шахмардан», «шәкір – шәкірат» т.б.
(Р.С.)
ІІ. бұл асқа қарқаралының арғыны, жетісудің жалайыры, садыр-матайы,
семіз-найманы, ылдидің уақ, бурасы, дағандының керейі бар, талай үлкен рулар
келмек. (М.Ә.) күлкісі көмір болғыр сейіттің не бүлдіріп, не қойғанын
группадағылар тұңғышбаев келген соң бірер минут өтер өтпесте-ақ білген-ді.
(М.Әуб.) исаның жайын сөз қылу тәкежаннан құтылудың шарасы емес-ті.
(М.Ә.) ХІХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасыр басында жарық көрген кітаптар,
газет-журналдар («түркістан уалаятының газеті», «дала уалаятының газеті»,
«айқап» т.б.) тілінен де міне осыны байқаймыз. (С.И.) сондықтан «алпамыс»,
«қамбар батыр», «ер тарғын» сияқты ежелгі батырлар жырлары да, «қыз
жібек», «айман – шолпан» тәрізді лиро-эпостар да, қазақтың профессионал
ақындарының өлеңдері де, жыр-дастан болып келетін жаңа туындылар да
«қисса-и» атымен басылды. (Р.С.)
Достарыңызбен бөлісу: