1996 жылдың қарашасынан бастап екі айда бір рет шығады H. A. Yesevi uktü Bülteni
АХМЕТ ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №2, 2014
жүктеу/скачать 4,95 Mb. Pdf көрінісі
|
httprmebrk.kzjournals253993609.pdf 3
| АХМЕТ ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №2, 2014
Korkut‘un kendisiyle ilgilidir. Bu rivayetlere göre Korkut Ata, Azrail‘den kaçmak ve ölümden kurtulmak ister; nereye giderse kabrinin kazıldığını görür vesonunda ölür [4]. Dede Korkut Kitabı‘nı Türkiye‘de ilk olarak 1916‘da Kilisli Rifat Arap harfleriyle neşretmiş, daha sonra 1938‘de Orhan Şaik Gökyay neşretmiştir. Fakat her iki neşir de Dede Korkut Kitabı‘nın asıl nüshası değil, o nüshanın bozuk bir kopyasına dayanmaktadır [5]. Dede Korkut Kitabındaki islami unsurlara geçmeden önce Eski Türk Dini ve Türklerin islamiyetten önceki inanışlarını görmenin, konumuzun daha iyi anlaşılması açıdan, önemli olduğu kanaatindeyiz. İslam‘ı kabul etmeden önce Türkler, çeşitli din ve kültürlerle çevrili bir bölgede yerleşmişlerdir. Dolayısıyla Türkler‘in Buddizm, Zerdüştilik, Hristiyanlık, Maniheizm, Yahudilik gibi dinlerle temasları olmuştur. Türkler bunlardan bazılarını din olarak kabul etmiş olmalarına rağmen, hiçbirini sahip oldukları inanç ve gelenekleriyle bağdaştıramamışlardır [6]. İslam öncesi Türkler, yukarıda belirtilen dinlerden hiçbirine bağlanmadığı halde, hangi dine mensup olduklarını B.Ögel; Türkler‘in disiplinli bir hayat ve toplum düzenleri yüzünden Tek Tanrı düşüncesine erişmeleri ile izah ediyor [7]. Oğuz Türkleri‘nin İslam‘ı kabul etmelerinin de etkisiyle Dede Korkut Hikayelerinin hemen hepsinde dini değerler yer almakta, hikayeler ölümlü dünya vurgusu ile sonlanmaktadır. Dua etme, hayır yapma, rüyalarainanç, Tanrı‘ya ve peygambere inanç, savaşöncesiibadet etme, ölümlüdünya Dede Korkut Hikayelerinde yer alan dini değerlerdir. Hikayelerde olayların sonlanması ile birlikte Dede Korkut ortaya çıkmakta ve hayır dua etmektedir. Basat‘ın Tepegöz‘üÖldürmesi Hikayesinde Dede Korkut; Ölüm vakti geldiğinde temiz imandan ayırmasın Günahlarınızı adı güzel Muhammed Mustafa’ya bağışlasın diyerek dua etmekte ve toplum için iyi dileklerde bulunmaktadır. Yine Dirse Han OğluBoğaç Han Hikayesindeki: ―Dirse Han, dişi ehlinin sözüylebüyük toy eyledi dilek diledi. Attan aygır, deveden erkek deve, koyundan koç kestirdi…Açgörse doyurdu, çıplakgörse et yığdırdı, gol gibi kımız sağdırdı. Elkaldırdılar dilek dilediler” ifadelerinden Dirse Han ve eşinin hayır yaparak bir evlat sahibi olabilmek için hep birlikte dua ettikleri görülmektedir. Dede Korkut Hikayelerinde yer alan anlatımlardan rüyalarınönemli olayları yönettikleri, rüyalara inanarak sorunları çözmeyeçalıştıkları sonucuna ulaşılmaktadır. Kazılık Koca Oğlu Yiğenek Hikayesinde; “Beyler! Gafillice başım gözüm uykuda iken düşgördüm. … Dayım Emen imiş, onu bildim, Dondum o ere selam verdim Oğul Yiğenek, nereye gidiyorsun? diye sordu Ben söyledim: Duzmurd Kalesi’ne gidiyorum |