тақырып. Қазақстан Республикасының іс жүргізу құқығы

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 
ұлттық университеті 
Пәннің оқу-әдістемелік кешені 
Басылым: 
жетінші 
ЕҰУ Ф 703-08-18. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Жетінші басылым 
Іс жүргізу құқығындағы іс жүргізудің түсінігін, маңызын, мерзімдерін, 
дәлелдемелерді және оның түрлерін түсіндіру болып табылады. 
 
Жоспар: 
1. Іс жүргізу құқығына жалпы сипаттама. 
2. Іс жүргізудің мерзімдері. 
3. Дәлелдемелер және оның түрлері. 
 
Кілтті сөздер: процессуалды мерзімдер, шағымданушы, жауап беруші, 
жәбірленуші, мерзім, қорғаушы
Іс жүргізу құқығына жалпы сипаттама. 
Мемлекеттің міндетті мен қызметі қоғам өмірінің көптеген салаларын қамтиды. 
Солардың арасында аса маңызды міндеттердің қатарына жататын іс құқықтық тәртіп 
пен заңдылықты, адамдардың құқығын, бостандығын, мемлекеттік және мемлекеттік 
емес бірлестіктердің, еңбек ұжымдарының мүдделерін қорғау, қылмыспен күресу. 
Бұның барлығы іс жүргізу құқығы саласына жатады. 
Құқық қорғау органдары құқық қорғайтын және қоғамдық тəртіп пен құқықтық 
тəртіпті, заңдылықты қорғауды қамтамасыз ететін органдарға бөлінеді. Мысалы 
нотариус, адвокатура, сот т.б. сияқты органдар құқық қорғау органдарына 
жататындықтарымен олар қоғамдық тәртіпті сақтауды қамтамасыз етумен 
айналыспайды. Ондай органдарға ең алдымен полиция және ішкі істер органдарының 
ішкі істер, патрульдік қызметтегі секілді, қоғамдық тәртіпті сақтау үшін құрылған 
бөлімдер жатады. Қүқық қорғау органдарының қызметтеріне: 1) конституциялық 
бақылау; 2) әділ соттылық; 3) соттардың ұйымдастырылуын қамтамасыз ету; 4) 
прокурорлық қадағалау; 5) қылмысты анықтау және тергеу; 6) заң көмегі және 
қылмыстық іс бойынша қорғау сияқты іс-əрекеттер жатады. 
Құқық қорғау органдары жүйесіндегі маңызды орын алатын мемлекеттік органдардың 
бірі соттар. Сот әділеттілігін іске асыра отырып соттар, жаза тағайындау, жазадан 
босату т.б. сияқты шешімдер қабылдай отырып, құқықты қолданып, өзінің биліктік 
құзыретін жүзеге асырып, жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен міндеттерін 
анықтай отырып, олардың мүдделерін, әділ, заң арқылы қорғауға тиіс орган. Адамдар 
қажет болғанда әділдік үшін сот төрелігіне жүгінеді. 
Сот ісін қарау тәртібімен қаралуға тиіс өтініштерді, арыздар мен шағымдарды басқа 
ешқандай органның, лауазымды немесе өзге де адамдардың қарауына немесе 
бақылауға алуына болмайды.
Әркімге мемлекеттік органдардың, ұйымдардың, лауазымды және өзге де 
адамдардың Республиканың Конституциясында және заңдарында көзделген 
құқықтарға, бостандықтар мен заңды мүдделерге нұқсан келтіретін немесе оларды 
шектейтін кез келген заңсыз шешімдері мен іс-қимылдарынан сот арқылы қорғалуға 
кепілдік береді. 
Ешкімді де оның ісін заңның барлық талаптары мен әділетілікті сақтай отырып 
құзыретті, тәуелсіз және алаламайтын сотың қарау құқығынан айыруға болмайды. 
Сот билігі азаматтық, қылмыстық және заңда белгіленген өзге де сот ісін жүргізу 
нысандары арқылы жүзеге асырылады. 
1. Іс жүргізу мерзімдері 

жүктеу/скачать 1,88 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: