Шарт ты бел гі лер Жаңа тақырыпты меңгеру тапсырмалары
жүктеу/скачать 9,92 Mb. Pdf көрінісі
|
8-сынып .Қ.ӘДЕБ
- Бұл бет үшін навигация:
- Фан тас ти ка
- Бағалы дерек АР МА Н- ПВ б ас па сы
| «Қи май тын әлем» ғы лы ми-фан тас ти ка лық ро ма ны ның
жур нал дық нұс қа сы чех жә не ағыл шын тіл де рін де жа рық көр ді. Ол ға лым ре тін де 1988 жы лы Марс қа жа са ған ғы лы ми-зер ттеу ең бек те рі үшін КСРО Ғы лым Ака де мия сы құ ра мын да ғы Бү кіл- о дақ тық Ас тро но мия-геоде зия қо ға мы на то лық мү ше бо лып қа был дан ды. Фан тас ти ка (грек. Phantastike – көз ге елес- те ту өне рі) – әде би ет тің өмір шын ды ғын қи ял тұр- ғы сын да әсі ре леп бей не- лей тін жан ры. Ғы лы ми тү сі нік жоқ кез де фан тас- ти ка ми фо ло гия лық жә- не ді ни шы ғар ма лар да (Го мер . «Одис сея», Ови- дий . «Ме та мор фо за ла р», шы ғыстың «Мың бір тү ні» т.б.) орын ал ған ғы лым- ның да муы на бай ла ныс- ты ха лық қия лы нан шық- қан ту ын ды лар жа рық кө- ре бас та ды. ХІХ–ХХ ға сыр лар да Г.Уэллс тің «Уа қыт ма- ши на сы» (1895), «Әлем- дер со ғы сы» (1898), А.Х.Дойл дың «Жо ғал ған әлем» (1912), т.б. фан тас- ти ка лық ро ман да ры жа- рия лан ды. Р.Брэд бе ри дің «Марс хро ни ка ла ры» жи- на ғы на ен ген «Фа рен гейт бо йын ша 451» ро ма ны, по ляк жа зу шы сы С.Лем кос мос ке ңіс ті гі не жау ап- кер ші лік пен қа рау жөнін- де гі фи ло со фия лық ой- тол ғам да ры ар қы лы әлем жұрт шы лы ғы на та ныл ды. «Қазақәдебиеті» энциклопедиялық анықтамалығы Бағалы дерек АР МА Н- ПВ б ас па сы 207 Ар тық бол мас біл ге нің Жү ніс Са хиев ға лым ре тін де 1988 жы лы Марс қа жа са ған ғы лы- ми-зерт теу ең бек те рі үшін КСРО Ғы лым Ака де мия сы құ ра мын да ғы Бүкілодақ тық Аст ро но мия-геоде зия қо ға мы на то лық мү ше бо лып қа был- дан ды. Фан таст-жа зу шы Жү ніс Са хиев «Шең бер дің түйі суі» кі та бы үшін Қа зақ стан Жа зу шы лар Ода ғы ның О.Жан дос атын да ғы әде би сый лы ғы- ның лау реаты атан ды. Ол 1971 жы лы өзі «Ке ңіс тік көш пен ді ле рі» деп ата ған жал пы ай дар мен қа зақ ғы лы ми фан тас ти ка сы жан рын да тұң ғыш бас тап жаз ған ро ман да рын же ке-же ке кі тап етіп шы ға ра бас тай ды. 1983 жы лы жа зу шы-фан таст топ та ма сы ның «Ма ңыз ды мақ сат», «Ұр пақ тар- мен ұшы рас қан да», «Қай тар жол да», «Тір ші лік ұя сы» деп атала тын төрт ірі бө лім нен тұ ра тын «Тір ші лік ұя сы» ғы лы ми-фан тас ти ка лық ро ма ны жа рық көр ді. Ав тор мұн да «Жер ға лам ша ры мыз са на лы адам ба ла сы өсіп-же ті ліп, жұл дыз ды әлем ді иге ріп, жа ңа ға лам шар тау ып, кө шіп ке тіп оты ра тын тір ші лік ұя сы емес пе екен?» де ген ғы лы ми не гіз ді ой түйеді. 1987 жы лы «Ар ман са па рын да», «Адам зат үшін ар па лыс та», «Ба қыт- ты жол да», «Бо рыш» бө лім де рі нен тұ ра тын то пы рақ тан өсіп-өне тін күл лі тір ші лік ие ле рі нің бү гін гі ұр пақ тың өмі рі не ға на емес, ке ле шек ұр пақ өмі рі- не де зар дап бе ре тін, қа ру атау лы дан аулақ болуға баули тын екін ші – «Бо- рыш» ғы лы ми-фан тас ти ка лық ро ма нын, 1991 жы лы «Шең бер лі арал да», «Даңқ шең бе рін де», «Шең бер ши ре гін де» жә не «Шең бер дің түйі суі» де- ген бө лім дер ден тұ ра тын, ғы лым же тіс ті гін же ке ман сап қор лық қа ай нал- ды ру дың адам зат тағ ды ры на зиянын көр кем тіл мен су рет теп, ғы лым ға абай бо лу ға ша қы ра тын топ та ма ның үшін ші сі – «Шең бер дің түйі суі» ғы- лы ми-фан тас ти ка лық ро ман да рын же ке-же ке кі тап етіп шы ғар ды. Жү ніс Са хиев өз шы ғар ма ла рын да дү ниежү зін ме кен ет кен ха лық тар ға қа зақ хал қы ның да на лы ғын та ны тып, салт-дәс тү рі міз ді үл гі-өне ге ете ді. http://www.iref.kz Жас та йым нан жұл дыз ды әлем мен тех ни ка са ла сы на қат ты қы зы ғып, қыр-сы ры- на үңіл дім. Анам Құл ха ныс тан, әкем Сә дуақас (Са хы) пен өз ге де зер де лі кі сі лер- ден ес тіп, есін де сақ тап айт қан, жаз ғы шіл де нің ап тап ты тәу лік те рін де түн де үй ау- ла сын да ғы сы па де лі не тін кең ағаш тө сек үс тін де жа тып, ас пан да ғы жұл дыз дар ды көр се те айт қан қы зық ты аңыз-әң гі ме ле рі қия лы ма қа нат бі тір ді. Сол кез де ұш қыш бо лу ды ар ман дай тын мын. Ар ма ным ме ні ас пан ның қыр-сы рын бі лу ге құ мар қыл ды. 1960 жыл ғы ма мыр а йын да мен оқы ған Қа ныш Сәт баев атын да ғы қа зақ ор та мек те- бі не ұлы жа зу шы Мұх тар Әуе зов ке ліп кет ті. Ол кез де мен он жас та ғы оқу шы едім. Со дан бас тап, мен қо лы ма қа лам ұс тап, ал ғаш қы ой-ар ман да рым ды ақ қа ғаз бе ті не тү сі ру ге тал пы на бас та дым. Ж.Сахиев жүктеу/скачать 9,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|