17
Ӛрнегін келесі тҥрде кӛрсетуге болады:
-
мінсіз газ
молекуласының орта
кинетикалық
энергиясы
∑
Міне осылай, келесіні аламыз;
m - бір молекуланың массасы; U -_ 1 N молекулалар және 2 = -X және
2).
Осылайша, тӛмендегіні аламыз
Бҧдан
Теңдеу (1.16) газдардың молекулалық кинетикалық теориясының
негізгі теңдеуі болып табылады. Бҧдан белгілі газ заңдары мен басқа да
заңдылықтарды алуға болады. Теңдеудің оң жағы (1.16) тек
молекулалардың орташа квадраттық жылдамдығына ғана байланысты,
бҧл ӛз кезегінде тек температураға байланысты болады. Сондықтан,
берілген температурада ӛнім pV = const (Бойль-Мариот заңы).
Біратомдық
газдың
температурасы
оның
бӛлшектерінің
қозғалысының орта кинетикалық энергияның ӛлшемі ретінде
қарастыруға болады, бҧл жердегі пропорц ионалдық коэффициенті
(const) егер бір температуралық шкаладағы энергия ҥшін
бірдей
қосылыстар қолданатын болса тҧрақты болып қала береді
(1.17) мен (1.16) салыстыру арқылы алатынымыз
18
(1.19)
E =
(1.18)
(1.18) ӛрнектен Шарль және Гей- Люссак заңдарын алуға болады.
Шынымен,
р = const болғанда газдың кӛлемі температураға
пропорционалды, ал V = const болғанда газдың қысымы температураға
пропорционалды.
(1.18) теңдеуін Клапейрон—Менделеев теңдеуімен салыстыру,
жақшадағы ӛрнектің
п моль сандарына кӛбейтілген тҧрақты газ
ӛрнегіне сәйкестігін кӛрсетеді
. Бір моль ҥшін
n= 1
N =
N
A
(Авогадро саны) — демек:
бҧл жердегі
k = 1,38 10
-23
Дж/К —Больцман тҧрақтысы.
(1.17) және (1.19) салыстыру
газдың бір молекуласының
қозғалыстағы орта кинетикалық энергиясы ҥшін ӛрнек береді
Энергияның газдың температурасына қатысты екенін және қысым,
кӛлем мен табиғатқа тәуелді еместігін атап ӛткен маңызды.
Газдың бір молінің орта кинетикалық энергиясы
E = N
A
ол
мынаған(1.20) тең
Бҧл жерде Авогадро заңының негізділігін дәлелдеу керек. (1.16)
сәйкес, екі тҥрлі газдардағы қысым p және V кӛлемінің
бірдей мәндерін
салыстыру қажет.
Температура мәндері бірдей болғанда газдардың орта кинетикалық
19
энергиялары тең
Бір ӛрнекті екіншісіне бӛле отырып алатынымыз N
1
= N
2
, яғни
Авогадро заңы орындалады: әртҥрі екі газда ӛзара тең мәндерде р, V
және Т молекулаларының саны бірдей болады.
Авогадро заңын
тҥсіндіру, оның шамасын анықтайтын ӛрнектер газдың табиғатына
тәуелді еместігін кӛрсетеді.
Достарыңызбен бөлісу: