Филологическая серия
жүктеу/скачать 3,45 Mb. Pdf көрінісі
|
278 279 серия ФИЛОЛОГИЧЕСКАЯ. 2014. №3 ISSN 1811-1823. Вестник ПГУ отыруы. Романда осы жағдай ашық баяндалады. Романдағы көркемдік шешім тарихи шындықпен астасып жатады. Кiсi деген кейде қысқа күнде қырық қаржасып жүрген бiреулердiң небiр иттiгiне үйреншiктi нәрседей жайбарақат қарайды да, ал ылғи да көңiлiнен шығып құлдыраңдап тұратын екiншi бiреу сәл жорғасынан жаңылып кетсе, апшысы қуырылып, мың күндiк жақсылығын бiр күндiк қателiгi тәрк етiп, тас-талқаны шықпай ма. Орталық та Қазақстанға сондай қырғи қабақ танытты («Ай қараңғысы»). Романдағы Қансырап, жарасы жанға батқан Алматының ыңырсып жатуы қан мен ауыр азапқа тұншыққан халқымыздың ауыр халінің бейнеленуі. Сонымен қатар кеңестік қатаң режимнің көрінісі ащы мысқылмен беріліп отырады. Осы ауыр мезгілде жастардың жағына шығып, оларды қорғап, қолдағандар да болды. Олар өз мансабы мен бас пайдасы үшін бұғып қалмай, халқының қамын ойлап, билікке қарсы батыл пікірлерін айтты. Ол романда былайша бейнеленеді: Бауырлары үшiн жаны шырқырағандар бiрен-саран. Атақты генерал Марат Алматаев Алаңдағы сұмдықты көргенде алтындаған шен-шекпенiнiң бетiне де қараған жоқ. Тiзгiндi қолына алып, әскери iс-қимылға бағыт- бағдар берiп отырған КГБ-ның шефiне тебiтiп кiрiп барып: – Тоқтат, мына масқараны! – деп столын салып-салып қалған. – Онда сенiң жұмысың болмасын! – дедi анау безерiп. – Бәрiн бiз шешемiз! – Бәрiн сен шешсең, бiз несiне генерал боп жүрмiз? – Бүгiннен бастап генерал емессiң. Погоныңды жұлып тастаса да болады! – деп сап-сары ала неме, сары жыландай ысылдап қолын соза бергенде иектiң астынан жұдырықпен жалғыз-ақ перiп, серең еткiзiп шалқасынан түсiрген. Ұлтшыл, «бұзық» генералды бүлiкшiл қалада бiр күн де тоқтатқан жоқ, үй-iшiне қоштастырмастан Москваға арнайы самолетпен жөнелтiп, ары қарай Ауғанстанға, өлмесең – өмiрем қап деп от пен оқтың астына айдады да жiбердi(«Ай қараңғысы»). Қарсы шыққан генералдың үнін өшірудің амалын табады. Оны оқ пен оттың арасына Ауғаныстанға қуып жібереді. Осы сияқты батыл адамдар қатарында танымал қаламгерлеріміз Жұбан ақын мен Сафуан Шаймерденовті айтуға болады. Ол туралы романда: Қардың бетiн құйрығымен сипап, қанды iзiн жасырған айлакер түлкi секiлдi, қаралы уақиғадан кейiн Ақ Орданың қожасы зиялы қауымның ауанын байқап, аузын алу үшiн жазушылармен кездесуге келгенде ақиық Жұбан ақын мен аяулы жазушы Сафуан атып тұрып, ел жүрегiндегi қыжылды тайсалмай айтып салған. Бiрiмен бiрi таласа-тармаса мiнбеге шығып, «Қонаев кәкәй, сен әйбәтсiң. Сiз секiлдi басшыны баяғыда-ақ аңсап күтiп-ек, ендi көсегемiз көгеретiн болды» деген сияқты өңкей бұралқы, жалпақайлардың қошаметiне бойы балқып албырап отырғанда қос ардагердiң сөзi бетiне мұздай су шашып жiбергендей болды. «Мен ұл-қыздарымыздың Алаңда итке таланып шыңғырған дауысын естiгенде Отан соғысының от-жалынынан аман келгенiме өкiндiм. Ұрпағымызды өстiп қорлату үшiн соғысып па едiк!..» дедi Жұбан ақын өзегiн өксiк кернеп(«Ай қараңғысы»). Бірақ бұл сияқты ерлер аз едi. «Жайшылықта елдiң еркесiмiн, серкесiмiн деп жүретiндер» үнi шықпай бұғып қалады. Кейбiреуі тiптi, жастарды жаумен бiрге жарысып тепкiлейді. Олар «бұлар социалистiк қоғамымызға жат пиғылдағы бұзық элемент, ұлтшылдар. Аяусыз жазалау керек» деп Орталық комитетке «Ашық хат» та жазады. Романда алаңдағы көрініс: Әзиз-Сұлтанның бiрден байқағаны: майдан ортасында жүрген кiлең жастар екен. Үлкендер жағы Алаң шетiндегi бетон бардюрден берi аттар емес. Құдды бiр, тасыған өзенге қарап жағада үрпиiп тұрған адамдар секiлдi. Денi – омырауында орден-медаль самсаған ардагерлер, «От пен судың талайын толарсақтан кешкен батырмыз, мiне» деген мақтаныш па, әлде бiреу-мiреу мұнда неғып жүрсiздер деп ежiрейсе, «шырағым, бiзде шаруаң болмасын, мынаны көрдiң бе!» деп айбынту үшiн тағып алды ма екен? Әйтеуiр, барын киiп, бақанын асынып алған. Өз қолдарынан келмейтiндi өзгелердiң iстегенiне қызыға қарайтындай, жымсиған жанарларында жарайсыңдар деп құптаған жылы ұшқын жылтырайды. Бiрақ қанша тiлеулес болғанмен берi қарай аттап басар емес. Неге үлкендер осынша үрейшең, жалтақ? «Асарымызды асадық, жасарымызды жасадық, мына он екiде бiр гүлi ашылмаған өндiрдей ұл- қыздардан жанымыз аяулы ма!» деп неге ортаға қойып кетпейдi. Адуынды, албырт топтың алдында сап-сап деп сабырға шақырып сақалды қариялар жүрсе, ана жоғарыдағылар да, мың жерден бiтеу болғанмен, айыл жиып айбынар едi ғой. Әлде бейшаралар талай зұлматты көрiп, заман басқа-көзге төпеп өсiрген соң әбден жасып, су жүрек боп қалған ба?(«Ай қараңғысы») Бұл алаңда жүрген Әзиз-Сұлтаның ойы. Сонымен қатар бұл қазіргі халықтың ойы, халықтың реніші. Алаңдағы жастарды нашақор, мскүнем ретінде көрсету үшін оларды талай арандатады. Наркотик пен арақ таратады. Бейбіт шеруді басбұзарлар ретінде көрсетуге тырысады. Олардың арасына арандатқыш жігіттерді жібереді. Олар жастарға кері үгіт айтады. Бірақ Әзиз-Сұлтан сияқты азаматтар халықты тоқтатып, оларға ермеуге шақырады. Ақыры арандатуларынан түк шықпаған соң солдаттарды жібереді. Бұл кезде де жастар қорқып қашпай, оларға қарсы тұра біледі. Ақыры солдаттар кейін шегінуге мәжбүр болады. Қолында күш пен қару тұрғанда әрине құр қол 280 281 серия ФИЛОЛОГИЧЕСКАЯ. 2014. №3 ISSN 1811-1823. Вестник ПГУ жастар ештеме істей алмайды. Ақырында соны пайдаланып, жастарды ұрып- соғып, су шашып алаңнан қуады. Жазушы осы оқиғалар суреттелген тұста қазақ жастарының қаһармандығын, бойларындағы ұлттық намысты, отан сүйгіштік қасиеттерін тамаша бейнелейді. Алаңға шыққан жастарға жала жабылады. Радио мен телевидениеден олар наркомандар деген жалған хабар таратады. Бұл шындық романда да ашық айтылады. Радиодан жалған хабарды естіген Сабираның таңданысын былайша баяндайды: Алаңға барып бүлiк салып жатқандардың басым көпшiлiгi наркотикпен уланған, маскүнем, азғын элементтер екенiн бiлесiң бе? Мiне, радио айтып жатыр. – Сыбырлап тұрған қабылдағыштың құлағын түрегеп барып бұрап қалып едi, еркектiң шыңылтыр, зiлдi дауысы күндей күркiреп қоя бердi: «... Көшелер мен алаңдарда қоғамдық тәртiп өрескелдiкпен бұзылуда. Ұлтшыл топтардың айтағына ерiп есiрген маскүнем, нашақор бұзақылар бейкүнә жандарды қорлап, зорлық-зомбылық жасап, айналадағының бәрiн қиратып, тонап, өртеуде...»(«Ай қараңғысы»). Сәбира аң-таң болады бұндай сандыраққа. Көзiмен көрiп куә болмаса, «е, солай екен» деп шүбәсiз сенетіні рас еді, өйткенi радио айтып тұр ғой. Осы күнге дейiн газет жазды, радио айтты, телевизор көрсеттi дегенге имандай ұйыйтын. Сөйтсе, олардың да байбаламшыл, өсекшi әйелден жаман, жаптым – жала, жақтым күйенi аузы-басы қисаймай сандырақтай беретiнiне, мiне, алғаш рет көзi жетiп, түршiгiп кеткені сенімді баяндалады. «Неткен аярлық. Бiр адам, екi адамға сыбырлайтын өсекшiнiң аузы емес, мыңдарға, миллиондарға, бүкiл әлемге бүйтiп өтiрiк айтуға бола ма?!!» Жымсия қараған қара киiмдiге көзiн тiктеп: – Өтiрiк! – дедi. – Бәрi жала. Ондай бiр адамды көрсем, көзiм ақсын! («Ай қараңғысы»). Осылайша айран-асыр болады. Сабира өзінің қорлық көргенін, үш солдаттың жабылып зорлағанын тергеушіге баяндаса, мақсаты басқа тергеуші Сабираның өзін кіналайды. Кінәні солдаттарға жауып отырсың. Сені зорлаған олар емес, алаңға шыққан бұзақылар. Сені зорлаған солар. Сен өзің арақ ішіп алған соң кімнің зорлағаны білмейсің деген сияқты сөздер айтып қорлайды: – Сен совет жауынгерлерiне жала жауып отырсың! – дедi дауысы зiлденiп. – Олар ондай айуандыққа баруға тиiстi емес. Сен массың. Кiмнiң қорлағанын бiлмейсiң. Менiңше, ана Алаңға барған бұзақылар сенi мұндай күйге душар еткен. Олардан бәрiн күтуге болады! («Ай қараңғысы»). Тергеуші Сабираға өз тағдырыңды өзiң шешуiң керек. Егер пәленi бұзақыларға қарай аудара салсаң, iстiң жарасы жеңiл. Бұл жерде сен нақты бiреуге жала жапқалы отырған жоқсың ғой, қиянат болады-ау деп қиналатын түк жоқ. Дүрмекке ерiп, балалықпен жай қызық көрiп Алаңға барғанда белгiсiз бұзақылардан зәбiр шеккен адам боп есептелесiң дейді. Сабираға заң бұзушы емес, заң бұзушы қарақшылардан қорлық көрген кiсi боп шыға келесiң деп алдайды. Ал пiкiрiңнен айнымасаң, әңгiме басқаша: үкiметке қарсы шеруге қатынасқаның үшiн бiр, солдаттарға жала жапқаның үшiн екi айыпталасың. Оның үстiне арақ iшкенiң тағы бар. Ата-анаңа хабарланады, оқыған мектебiңе, жұмыс орныңа тәртiбiң туралы сұрау салынады. Ел-жұртқа әшкере боласың деп қорқытып-үркітеді. Романда баяндалатын бұл жағдай жалғыз Сабираға ғана тән емес. Сол кездегі Желтоқсанда алаңға шыққан жастардың барлығына тән. Тергеушіні де сол кездегі сұрқия тергеуші бейнесін танытатын типтік тұлға деп есептеуімізге болады. Себебі сол кезеңде осындай тергеушілер өте көп болды. Өте көп болғандығының нақты бір дәлелі қанша мыңдаған жастарымыздың түрмеге жазықсыз тоғытылуы болып табылады. Сабира да тергеушінің сұмдығына алданып қалады. Сол сәттегі Сабираның күйі: Қыздың тұманға малтыққан марғау санасы селк еттi. Тамға жабысқан жаурынан көзге көрiнбейтiн әлдебiр әлеуеттi қол итерiп қалғандай оқыс серпiлiп, бойын тiктеп алды. Бұған өмiрдiң көк тиындық құны жоқ едi. Бiреу қара қаныңды iшем деп айбалтасын көтерсе, селт етпестен қылша мойнын жаңғырыққа төсеуге пейiл. Бiрақ қырсығы өз басымен кетпей айналасын шарпиды екен. Мына масқараны естiсе, көкесi мен апасы тiрiдей жерге кiрмей ме! Ел бетiне қарай алмай қорланып, бiр-ақ түнде шаштары ағарып шыға келетiн шығар. Жо-жоқ, өзi күйген отқа оларды түсiруге хақысы жоқ! – Не айтсаңыздар да көнейiн, тек ата-анама хабарлай көрмеңiздер! – дедi қыз дауысы қалтырап. «Қанды басың берi тарт» деп қылпылдап отырған қара киiмдi миығынан жымиды: –Мiне, ендi ақылға келдiң! – қаңтарылған қаламы қаздаңдай жорғалап, ашық тұрған жарты беттi толтырып барып тоқтады. – Ендеше мына жерге қолыңды қой. Сәбира бұл не деп ойланбастан тырнағымен түрткен тұсқа шиырып аты-жөнiн сүйкей салды(«Ай қараңғысы»). Сабираны алдап қармағына түсірген тергуші өз мақсатына жетеді. Бұл жерде айта кетерлігі, Сабира сияқты жастар көп болды. Оның өтірікке қол қоюына бір себеп ата-анасының ұятын ойлауы. Бұл жерде автор қазақ қызына тән ұлттық ерекшелікті де көрсете білген. «Қызға қырық үйден тыйым» деп қыз ұятын, арын жоғары бағалаған қазақ отбасына бұл ауыр жағдай болары аян еді. Дегенмен, ұят үшін өтірікке барғанын құптамасақ та, ата-анасын ойлауы жағымды әрекет. Бірақ соның негізінде жазықсыз жандарға жала жабылуы, қылмысқа тартылуы үлкен күнә. Романда жазалаушы топтың бейнелері асқан жауыздықты танытады: Сөзiн қара кәззаптың. Кiм едiң сен кеше? Құмның арасында биттеп- құрттап жүрген мал болатынсың. Әлiптi таяқ деп бiлмейтiн жабайы! Аштық, ауру-iндетпен-ақ құрып бiтер ең, құрдымның түбiнен совет үкiметi емес пе суырып алған. Аяғыңнан тiк тұрғызып адам қатарына қосты. Жаппай 282 283 серия ФИЛОЛОГИЧЕСКАЯ. 2014. №3 ISSN 1811-1823. Вестник ПГУ надандықтан жаппай сауатты халыққа айналдың. Бұрынғы қалпыңда жүре берсең, осы күнi зоопаркте тұрар ең. Совет үкiметiнiң арқасында туалетке баруды үйрендiң, мойныңа галстук байлайтын болдың. Сондағы айтқан рахметiң осы ма! Не благодарные сволочи!..(«Ай қараңғысы»). Осы сөзді естіген Әзиз-Сұлтан қабаған иттің тұрғанына да қарамай, бар күшін жиып офицерге қарсы ұмтылады. Қорлықтан қалшылдаған Әзиз- Сұлтан денесiнiң қанқақсап ауырғанына да қарамайды. Қимылдасам итке талатар, не мыналар тағы тепкiлейдi-ау деген үрейдi де ұмытады. Мұндай қорлықты көрiп жатқанша өлгенiм артық деп ойлайды. Әзиз-Сұлтанды ұрып, тепкілегеніне көңілі толмаған командир: Аяқ-қолын армансыз сiлтеп ентiгiп барып тоқтаған десант командирi хас дұшпанын қанжоса сұлатып салғанына айызы қанбай тұр. Бұдан да гөрi жан қинар қорлықты бiрдеңе iстегiсi келетiндей. Кенет шап берiп ауын уыстай алды да: – Ах, черт! – дедi өкiнiштi үнмен. – Я только опорожнился же. Серега, ты горячим душом обдай его, а то у «хозяина страны» лицо грязное. Қап, жаңа ғана қуығымды босатып ап ем. Серега, ыстық душпен шайып жiбершi, «ел қожасының» жүзi кiр боп қапты. – Чо-о? – дедi Серегасы түсiнбей. – Дундук!.. Помочись на него!.. Шаптыр үстiне!... Шор етiп жылымшы зәр ес-түссiз сұлық жатқан Әзиз-Сұлтанның бетiне атқақтады...(«Ай қараңғысы»). Бұдан өткен жауыздық, қорлау болмас. Сонда да қазақ жастары мойымай, қарсы тұрады. Олардың жауыздығы бұнымен де тоқталмайды: Екi күннен берi тiс қаққан старшинаның құдайы бердi. Жайшылықта бiрдi бiрге қағыстырып, тiмiскiленбесе iшкенi ас болмайтын жырынды сұмға мына аласапыран тiптен бап болды. Тексерiп,тергеп жатқан ешкiм жоқ. Не iстеймiн десең де өз еркiң. Аңшылық сияқты делебеңдi қоздыратын тамаша бiр ермек. Аңға шыққанда да мұндай қызыққа батып рахаттанбайтын шығарсың. “Калбиттердiң” құны қазiр саған қоянмен бiрдей. Кез келгенiн көшеде қуып жүрiп тепкiлеуге хақың бар. Ешкiм мұның қалай демейдi. Шашынан сүйреп, ұрып -соғып машинаға тоғытасың да айдалаға апарып тастайсың. Жыраға төңкере салған мусормен бiрдей. Ол жерде не iстеп жатқаныңды кiм бiледi. Аузынан теуiп қара қанын ағызасың, қарға тұншықтырасың, аяқ киiмiн шештiрiп, жалаң аяқ жүгiртесiң... Ох, дүниенiң қожасы сезiну қандай керемет десеңшi. Кеше қалың бұтаның арасында ана бiр «калбиткаға» тояттағаннан берi тiптi дәнiгiп, қызылсыраған құзғындай қорқаулана түскен. Осы екi күн шынында да бұлар үшiн нағыз қызық, қансонардың өзi болды. Қараңғыда, көзден таса бiр қиырда не iстеп жатқаныңды кiм аңдып тұр дейсiң. Жалтақтамай еркiн қимылдады. Қар үстiнде қара шаштарын жел үрлеп ыңырсып жатқан шала өлiктердiң қойны- қоныштарын ақтарып алқа -жүзiк, әмиандарын алды. Өмiрi көрмеген олжаға бөктi(«Ай қараңғысы»). Бұл романдағы жазалаушы топтың бет бейнесі. Олардың тағылық әрекеті шығармада баяндау мен суреттеудің аралас келуі арқылы көркем бейнеленген. Романдағы жауыздық әрекеттен жан түршігеді. Автор айтылмаған жайларды халыққа жеткізіп, Желтоқсан көтерілісі кейіпкерлерінің сом бейнесін жасаған. Қаламгер тілінің шұрайлылығын романның кез-келген бетінен көруге болады. Небір көңілге қонымды жаңа сөз тіркестері, оралымды сөйлемдер, ойлы суреттер, ұлттық ерекшелікті танытар бейнелі сөздер көптеп ұшырасады. Автор әдебиетке көркемдік дәрежесі жоғары, мазмұны бай, кейіпкерлер бейнесін өз заманының мәнді оқиғаларымен, көкейкесті проблемаларымен табиғи байланыстыра отырып, шынайы суреткер шеберлігімен сомдаған құнды дүние әкелді деп айтуымызға әбден болады. ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1 Сәукетаев, Т. Ай қараңғысы. – Алматы, 1998. С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті, Павлодар қ. Материал 17.07.14 редакцияға түсті. Б. М. Кадырова, А. О. Карипжанова, Г. Т. Карипжанова Роман Турысбека Саукетаева «Лунная тьма»: историческая правда и художественное решение Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Материал поступил в редакцию 17.07.14. B. M. Кadyrova, A. O. Karipzhanova, G. T. Karipzhanova Novel by Turysbek Sauketaev «Moonlit darkness»: historical truth and artistic solution. S. Toraighyrov Pavlodar State University, Pavlodar. Material received on 17.07.14. В статье анализируется историческая правда и художественное решение в романе Турысбека Саукетаева «Лунная тьма». The article analyzes the historical truth and artistic solution in the novel of Turysbek Sauketaev «Moonlit darkness». 284 285 серия ФИЛОЛОГИЧЕСКАЯ. 2014. №3 ISSN 1811-1823. Вестник ПГУ НАШИ АВТОРЫ Абдуллаева Калдыкул Манашовна – магистрант, факультет ГПФ, кафедра «Казахская филология», Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Абикенова Г. Т. – д.ф.н., Инновационный гуманитарно-юридический университет, г. Семей. Абишева Клара Мухамедияровна – д.филол.н., профессор, Университет «Туран-Астана», г. Астана. Агалиева Нургул Болаткызы – к.ф.н., доцент, Павлодарский государственный педагогический институт, г. Павлодар. Акошева Маржан Касымовна – к.ф.н., доцент, Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Амренов Адилбек Даутбекович – к.ф.н., доцент, Павлодарский государственный педагогический институт, г. Павлодар. Асанбаева Елдана Бахыткызы – студент 3-курса, Павлодарский государственный педагогический институт, г. Павлодар. Баратова Мухаббат Нуржауовна – к.ф.н., доцент, Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Батыргалиева Гулим Токатовна – учитель, Шортандинская средняя школа №3. Бурмистрова Валерия Алексеевна – к.п.н., зав. кафедрой иностранных языков КГМУ, Карагандинский государственный медицинский университет, г. Караганда. Демесинова Галина Хатиповна – к.ф.н., заведующий кафедрой «Иностранная филология и переводческое дело», Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Емельянова Е. В. – к.п.н., доцент кафедры психологии, филологии и перевода, директор ДМС с ЕУ и ВЕИ, Казахско-Русский Международный Университет, г. Актобе. Енсебаев Мейрамбек Еркинович – магистрант, Казахская Национальная Академия Искусств имени Т. К. Жургенова, г. Алматы. Ергалиев Куаныш Советулы – к.ф.н., доцент, Павлодарский государственный педагогический институт, г. Павлодар. Жакупова Шолпан Серкеновна – к.ф.н., и.о. доцента кафедры иностранных языков, Карагандинский государственный медицинский университет, г. Караганда. Жумагазина Р. К. – к.ф.н., доцент, Казахский Экономический Университет имени Т. Рыскулова, г. Алматы. Жумагулов Сагымбай Ботпайулы – д.ф.н., профессор кафедры казахской литературы, Карагандинский государственный университет имени Е. А. Букетова, г. Караганда. Жусупов Нартай Куандыкулы – д.ф.н., профессор, Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Зейнулина Айман Файзулловна – к.ф.н., профессор, зав. кафедрой казахского языка, член - корреспондент РК АПН, Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Ибраева Айгерим Тарбиновна – студент 4 курса, историко - филологический факультет, Павлодарский государственный педагогический институт, г. Павлодар. Ибраева Анар Бауыржановна – к.ф.н., доцент, зав. кафедрой «Английский язык», Казахский гуманитарно-юридический университет, г. Астана. Кадыров Жамбай Турарович – к.ф.н., доцент, Северо-Казахстанский государственный университет имени М. Козыбаева, г. Петропавловск. Кадырова Б. М. – к.ф.н., доцент, Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Карипжанова Г. Т. – к.ф.н., доцент, Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Карипжанова А. O. – к.ф.н., доцент, Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Князова К. – магистрант, Университет «Туран-Астана», г. Астана. Куразова К. И. – магистрант, Университет «Туран-Астана», г. Астана. Мажит Зура – к.ф.н., доцент кафедры государственного и иностранных языков, Институт дипломатии Академии государственного управления при Президенте Республики Казахстан, г. Астана. Мергалиев Данияр Мергалиевич – к.и.н., Член-корреспондент МАИН (Международная академия информатизации), Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Мукушева Куралай – магистрант, Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Нукенов Куаныш Кайратович – студент, Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Рахимжанов Канат Хисматович – к.ф.н., доцент, профессор, Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Рахимов Берик Серикбайулы – д.ф.н., профессор, Карагандинский государственный университет имени Е. А. Букетова, г. Караганда. 286 287 серия ФИЛОЛОГИЧЕСКАЯ. 2014. №3 ISSN 1811-1823. Вестник ПГУ Сарсембаева Айман Берекпаевна – к.ф.н., доцент кафедры государственного и иностранных языков, Академия государственного управления при Президенте Республики Казахстан, г. Астана. Сафаргалиева Айгуль Ыскаккызы – к.п.н., доцент кафедры русского языка, Казахский национальный технический университет имени К. И. Сатпаева. Сарбалаев Жаксыбай Турсынович – Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Сизов Дмитрий Владимирович – к.ф.н., доцент, кафедра иностранных языков, Карагандинский государственный медицинский Университет, г. Караганда. Суюнова Г. С. – Павлодарский государственный педагогический институт, г. Павлодар. Таласпаева Жанар Серкешовна – к.ф.н., доцент, Северо-Казахстанский государственный университет имени М. Козыбаева, г. Петропавловск. Тлеубердина Гулден Токаткызы – к.ф.н., доцент, Кокшетауский государственный университет имени Ш. Уалиханова, г. Кокшетау. Токсамбаева А. О. – Семипалатинский государственный университет имени Шакарима, г. Семей. Шахметова Назира Ахановна – к.ф.н., доцент кафедры русской филологии, Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Шамшиден Нурлыбек Айтбайулы – студент, Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Шинагулова Даметай Нурлановна – студент, Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Шоманова Гульнара Каирулловна – ст. преподаватель кафедры иностранных языков, Павлодарский государственный педагогический институт, г. Павлодар. ПРАВИЛА ДЛЯ АВТОРОВ НАУЧНЫЙ ЖУРНАЛ ПГУ ИМЕНИ С. ТОРАЙГЫРОВА («ВЕСТНИК ПГУ», «НАУКА И ТЕХНИКА КАЗАХСТАНА», «КРАЕВЕДЕНИЕ») 1. В журналы принимаются статьи по всем научным направлениям в 1 экземпляре, набранные на компьютере, напечатанные на одной стороне листа с межстрочным интервалом 1,5, с полями 30 мм со всех сторон листа, электронный носитель со всеми материалами в текстовом редакторе «Microsoft Office Word (97, 2000, 2007, 2010) для WINDOWS». 2. Общий объем статьи, включая аннотацию, литературу, таблицы, рисунки и математические формулы не должен превышать 8-10 страниц. 3. Статья должна сопровождаться двумя рецензиями доктора или кандидата наук для авторов. Для статей, публикуемых в журнале «Вестник ПГУ» химико-биологической серии, требуется экспертное заключение. 4. Периодичность издания журналов – четыре раза в год (ежеквартально) жүктеу/скачать 3,45 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|