Соңы 8-бетте) (Соңы 2-бетте) Ақпарат Бүгінгінің бас тақырыбы АҢдатпа
жүктеу/скачать 5,09 Mb. Pdf көрінісі
|
| Баспасөз — 2017 Мәселе
(Соңы 8-бетте) (Соңы 2-бетте) Ақпарат
Бүгінгінің бас тақырыбы АҢДАТПА 3-бет 2-бет №107 (2885) 28 қыркүйек 2016 www.zanmedіa.kz Қоғамдық-саяси, құқықтық газет zangazet@maіl.ru Құрметті оқырман! «Заң газеті» және «Юридическая газета», «Заң», «Фемида» басылым дарына жазылу басталғанын естеріңізге салғымыз келеді. Төл басылым да рыңыздан қол үзіп қалмаңыздар!
Жазылу индекстері: Біздің басылымдарға «Қазпошта» АҚ бө лім ше лері, «Қазпресс» ЖШС дүң гір шек тері және Алматы қаласын дағы «Дауыс» жүйесі ар қы лы жазы лу ла ры ңызға болады. ПОЛИЦИЯНЫҢ ЖҰМЫСЫ «ЖЫҒЫЛҒАНҒА ЖҰДЫРЫҚ» ЖҰМСАУ МА? Аймақ ЖАҢАРҒАН, ЖАСАРҒАН ҚЫЗЫЛОРДА! Көрмені Жоғарғы Сот ел Тәуелсіздігінің 25 жыл дығына және Қазақстан Республикасы судья лары ның алдағы VІІ съезіне орай ұйымдастырды. Оның мақсаты – тарихи мұраны көпшілікке таныту және жас ұрпақты патриоттық рухта тәрбиелеу. Көрменің материалдары ежелгі дәуірдегі, кеңестік кезең мен тәуел сіздік жылдарындағы Қазақстан аумағындағы сот төрелігі жүйесі мен құқықтық мемлекеттің құн ды лықтарын баяндайды. Экспозиция «Ежелгі дәуір, орта ғасыр және рево люцияға дейінгі кезеңдегі Қазақстандағы дәс түр лі құқық пен сот билігі», «Қазақстанның жаңа тарихи кезеңіндегі сотқұқық жүйесі» және «Қазақ стан Республикасының тәуелсіздік жылда рындағы сот жүйесінің қалыптасуы мен дамуы» деп атала тын негізгі үш бөлімнен тұрады. Ұсыныл ған экспо наттар, құжаттар, фотосуреттер мен бейнематериал дар Ұлттық мұрағат, Орталық мемлекеттік мұра ғат, Президент мұрағаты және Тұңғыш Президент кітапханасынан, сондайақ, Жоғарғы Соттың мұра жайынан жинақталған. Көрмеге келушілер біздің дәуірі міздің VІVІІІ ғасырларындағы Түркі қаға Ағымдағы жылғы 21 қыркүйектен бастап Астана қаласындағы Тәуелсіздік сарайында «Қазақстандағы сот билігі: тарихы мен қазіргі кезеңі» атты көрме өз жұмысын бастады. Бүгінде көрмені елорданың 1100-ден астам тұрғыны мен қонақтары тамашалап үлгерді. Олардың арасында жоғары оқу орындарының профессор-оқытушылар құрамы мен студенттері, жоғары сынып оқушылары, үкіметтік емес және жастар ұйымдарының өкілдері бар. Еліміз тәуелсіздік алған сәттен бастап шетелдегі қандастарды қайтару мемлекеттік саясаттың басты бағыттарының бірі болды. Осы ретте көші-қон, нақтылай айтқанда, қазақтар көші-қоны үдерісін реттеудің алғашқы мемлекеттік шешімі 1992 жылы Жоғарғы Кеңес қабылдаған заң негізінде жасалып еді. Бұл құжатта алғаш рет «оралман» деген ұғым енгізілді. Заңға сәйкес, республикада қоныс аударушылардың шектеулі саны, яғни, квота және оларды қабылдауға, ортаға бейімдеп, жұмысқа орналастыруға қажет материалдық-қаржылық ресурстың көлемі айқындалып, қоныстандыратын аймақтар анықталды. 1995 жылы «Қазақ диаспорасын қолдаудың мемлекеттік бағдарламасы» жасалды. Осы шараның аясында Қазақстан азаматтығын алу елеулі жеңілдеген болатын. натының жазба ескерткіші, Білге қағанның алтын тәжі, Қағанат көсемі Күлтегіннің мүсіні бей нелен ген фотоэкспонаттарға зор қызығушылық танытты. Көрмеге қазақ биі шапанының үлгісі және оның төсбелгісі, хандардың, сұлтандар мен билердің жеке мөрлері қойылған. Олар төрт ғасыр бойы Ұлы дала мемлекетінің ішкі саяси құжаттары мен халық аралық келісімшарттарды бекітуге бағытталған ең бас ты атрибуты болып табылды. Көрмеге Қазақ хан дығының қалыптасу кезеңін белгілейтін ма те риал дар да қойылған. «Қасым ханның қасқа жолы», «Есім ханның ескі жолы», Тәуке ханның «Жеті жар ғысы» дала демократиясының негізін қалағандығын, аталған жарғылардың сол дәуірдегі құқықтық қатынастарды реттеумен қатар, қоғамдық келісімді сақтауға ықпал еткенін атап өткен жөн. Жалпы, егемендігімізді алған уақыттан бергі ши рек ғасыр уақыт бойы этникалық қазақтардың тари хи Отанына оралу жағдайын жақсартуға заңнамалық құқықтық негізде аз шешім қабылданған жоқ. Был тыр ғана «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне көшіқон және халықты жұмыспен қамту мәселелері бойынша өзгерістер енгізу туралы» заң қабылданды. Онда оралмандарға қатысты қоғамда алаңдаушылық тудырып, дауға айналған біраз мәсе ле белгілі деңгейде шешімін тапқаны белгілі. Мәсе лен, бұл заңда этникалық қазақтардың тарихи Ота нына оралуын ынталандыру мақсатында қоныс тан дыру аумағына қарамастан, оралман мәртебесін беру тетіктері құқықтық тұрғыда дәйектелді. Шетелден оралған қандастарымыздың шетелдік азаматтар секілді көшіқон полициясына барып, төлем қабілетін дәлелдемей, бірден ыхтияр хатын ала алатын мүмкіндік жасалды. Ыхтиярхатты
Үкiмет отырысында тұрғын үй және әлеу мет тiк нысандар құрылысы мәселесi қарас ты р ы л ы п , П р е м ь е р м и н и с т р Б а қ ы т ж а н Сағынтаев: «1400 мектеп, 1300 денсаулық сақ тау нысаны iске қосылып отыр. Тәуелсiз дiгiмiздiң 25 жылдығына дейiн қалған нысан дарды уақытында бiтiрiп, тұрғындарға жұмысы мыз туралы есебiмiздi беруiмiз қажет», – деді. Елiмiзде 25 жылда 1 миллионға жуық отбасы баспаналы болды. «Нұрлы жол» бағдарламасы аясында 2020 жылға қарай 4,5 млн шаршы метр үй салу көзделген, оның iшiнде 1,7 млн шаршы метр жалдамалы үй, 2 млн шаршы метр кредиттiк баспана және 0,8 млн шаршы метр коммерциялық үй пайдалануға берiледi. Келер жылы 33 мыңнан астам пәтерде қоныс тойы тойланады. Т.СМАҒҰЛ МЕДИЦИНАЛЫҚ САҚТАНДЫРУ АЛДАҒЫ ЖЫЛҒА ҚАЛДЫРЫЛДЫ ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрі Тамара Дүйсенованың айтуынша, әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі аясында арнайы қорға жарналарды төлеу мін деті келесі жылдың басында емес, орта шенін де енгізіледі. Ал, аталған қордың есебінен меди циналық қызметтер үшін ақы төлеу шара лары 2018 жылдан басталмақ. Жұмыс беруші лер мен өзінөзі жұмыспен қамтып жүрген аза маттар міндетті жарналарды төлеуді келесі жылы шілденің 1інде бастайды. Ал, мемлекет әлеуметтік жағынан аз қамтылғандардың жар насын 2018 жылғы қаңтардың 1інен төлейді. Үкімет аталған бастаманы тағы жарты жылға шегеріп отыр. Министр осы уақыттың ішінде міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының аймақтық филиалдары құрылып, оны толығымен жасақтау жұмысы аяқталатынын айтып отыр. Үкімет мүшелері аталған бастама ны бірауыздан мақұлдады.
ҚР Білім және ғылым министрі Ерлан Саға диев алдағы жылы өтетін Ұлттық бірыңғай тес тілеу құрылымында қандай өзгерістердің бола тыны туралы мәлімдеді. Министр бұл тұрғыда: «ҰБТ сұрақтарының құрылымы өзгереді. Жобаға сәйкес, стандартты 60 сұрақ болады. Ол сұрақтар түлектің таңдаған мамандығына байланысты құрастырылады. Мысалы, түлек медицина мамандығына тапсыратын жағдайда ол биология пәнінен 30 сұраққа және химия пәнінен 30 сұраққа жауап беруі тиіс», – деді. Жоба ведомствоның сайтында жарияланып, көпшілік талқысына түседі. ҰБТны қайта тап сыру мүмкіндігі сақталады.
ОРАЛМАННЫҢ ОРТАМЫЗҒА ОРНЫҚПАУЫ АЛАҢДАТАДЫ (Соңы 3-бетте) алғаннан кейін бір жылға дейін азаматтық алу шара сы едәуір жеңілдетілді. Осы заң аясында, сонымен қатар, әлеуметтік па кет тің Үкімет айқындаған өңірлерге орналасқан, бірі нен екіншісіне қоныс аударған оралманға ғана тиесі лі болатыны, бес жылға жетпей кетіп қалған жағ дайда олардан бұл көмектің мемлекетке қайтары ла тыны жөнінде талап енгізілді. Бір қарағанда, көп мәселе шешімін тапқандай. Алайда, әлі де тағдырдың айдауымен дүниенің төрт бұрышына тарыдай шашылып кеткен қандастарымызды толықтай Отанымызға қайтаруға қауқарсыз болып жүргенімізді, оларға қолдау көрсетіп, елге сіңуіне ықпал ете алмай отырғанымызды ескеретін болсақ, аталмыш шара лардың әлі де ширатылуын, нақты жағдайға сәйкес тендірілуі қажет екенін ұғынамыз. Бүгінде қазақ диаспорасы өкілдері әлемнің 40тан ас там елінде өмір сүріп жатыр. 1991 жыл мен 2016 жыл дың 1 қаңтарына дейін тарихи Ота нына ора лып, орал ман мәртебесін алғандардың саны 261 104 от басы немесе 957 мың этникалық қазақ келді. Бұл бү гінде елдегі барлық тұрғындар санының 5,5 пайызын құрап отыр. Оралмандардың 61,6 пайызы Өзбекстаннан, 14, 2 пайызы Қытайдан, 9,2 пайызы Моңғолиядан, 6,8 пайызы Ресейден және 3,6 пайызы басқа елдерден қоныс аударды. Олардың көбі, яғни, 21,2 пайызы Оңтүстік Қазақстан, 16,3 пайызы Алматы, 13 пайы зы Маңғыстау, 9,4 пайызы Жамбыл облыстарында, 40 пайызы өзге өңірлерде орналасқан. ҚОРҒАУШЫЛАР ҚАЗАҚ ТІЛІНІҢ ТАҒДЫРЫНА АЛАҢДАМАЙДЫ
zanreklama@maіl.ru 2 №107 (2885) 28 қыркүйек 2016 zangazet@maiI.ru ҚҰҚЫҚ
Бүгінгінің бас тақырыбы Тұғыр
ТАРИХ ЖӘНЕ ТАҒЫЛЫМ Рейтинг Мұнда 1993 жылғы Кон- ституцияның, «Қазақстан Рес публикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» конститу- циялық заңының түпнұсқасы, Президенттің республика судья- ларының IVсъезіндегі жұмыс жазбалары жазылған қойын дәптері, сондайақ, Мемлекет басшысының қолы қойылған «Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы» 2000 жылғы 25 желтоқсандағы конституция лық заңы қойылған. Көрме келушілердің наза- рына қазақстандық судьялар- дың мантиялары, Жоғарғы Сот пен республикадағы Судьялар одағының ведомстволық награ- далары да ұсынылған. Көрменің бірқатар материал- дары тәуелсіздік жылдарындағы сот билігінің дамуын сипаттауға арналған. Атап айтқанда, су- дьялар съездерінің жұмыстары, Ұлт жоспарын іске асыру мен электронды сот төрелігін енгізу нәтижелері, Жоғарғы Соттың халықаралық қызметі және т.б. материалдар. Көрмеге барлығы 210 фотосурет пен 50 экспонат қойылған. Көрме жұмысымен 7 қазанға дейін, яғни, Қазақстан Респу- бликасы судьяларының VII съезі өтетін күнге дейін танысуға болады.
баспасөз қызметі Сауал – сізден, жауап – бізден Оқырман сауалдарына заңгер
жауап береді телефондар: 8 (7132) 51 04 13; 8 702 226 07 35 8 771 187 47 31, 8 707 892 55 14 8 705 383 96 31 E-mail:sultan.ns@mail.ru
АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушы ларының мәртебесi туралы» заңның 33бабының 1тармағында көрсетілгеніндей, борышкер болып табылатын жеке тұлға атқарушылық құжаттағы жиырма айлық есептік көрсеткіштен (АЕКтен) астам сомаға талаптарды орындамаған кезде (егер белгілі бір мерзім сайын төленіп тұратын көлемді қарыз болса, оны үш айдан астам уақыт бойы төлемесе), сот орындаушысы оның Қазақстан Республикасынан шығуын уақытша шектеу туралы қаулы шығаруға құқылы. Ал, өндіріп алушы бұл туралы өтініш берген жағдайда осындай қаулы шығаруға міндетті. Ендеше, АЕКтің биылға белгіленген мөлшерін ескергенде, осы ойыңызды орындатуға мүмкіншілігіңіз бар. Сот орындаушысының осы қаулысы азаматтық іс жүргізу заңнамасында белгіленген тәртіппен соттың санкциялауына жатады. Бұл құжат осыдан кейін атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесі арқылы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне орындау үшін жіберіледі.
«Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындау шы ларының мәртебесi туралы» заңның 33бабының 3тармағына сай, борышкер болып табылатын жеке тұлғаның шетелге шығуын уақытша шектеу Қазақ стан Республикасынан тыс жерлерде емдеу жүргізу қажет болған жағдайда ғана тоқтатыла тұруы мүмкін. Заңда бұдан басқа дәлелді себептің болуы қарастырылмаған. Сот орындаушысының шектеуді тоқтата тұру туралы қаулысын да сот санкциялауға тиісті.
ҚАРАҒАНДЫ ҚАЛАСЫ Сот орындаушысының қандай ақшадан өндiрiп алуға болмайтыны «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» заңның 98бабында нақтыланған. Онда төлем көзiне қарамастан, бiржолғы сипаттағы материалдық көмек тен, жерлеуге берiлген жәрдемақыдан, арнайы мемлекеттiк жәрдемақылардан, жүкті болуы мен бала тууына, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуына байланысты, баланы бір жасқа толғанға дейін күтіпбағуға байланысты табысын жоғалтқан жағдайда төленетін әлеуметтік төлемдерден, зейнет ақы активтерінен, салымшының (алушының) борыштары бойынша зейнетақы жинақтарынан, осы бапта санамаланған өзге де реттерде өндіріп алуға болмайтыны көрсетілген. Ал, заңның 97бабына сәйкес, еңбекке уақытша жарамсыздығы кезiнде төленетiн әлеуметтiк сақ тандыру жөнiндегi жәрдемақыдан, сондайақ, оқушы лардың стипендиялары мен жұмыссыздық жөнiндегi жәрдемақыдан өндiрiп алу соттың алимент төлету туралы және жарақат алудан немесе ден саулығын өзгедей зақымдаудан, сондайақ, асырау шысының қайтыс болуынан келтiрiлген зиянды өтеу туралы шешiмi бойынша ғана жүргiзiлуi мүмкiн. Мемлекеттік тілдің қадірін арттыратын да, қасиетін кемітетін де өзіміз. Ол үшін алыстан мысал іздеудің қажеті жоқ. Сот деген – құзырлы орын, мемлекеттің атынан үкім оқылатын мекеме. Осы биліктің үшін- ші тармағында да қазақ тілінің қолданылуы кемшін. Біз өз тарапымыздан көрсетілетін қызметтің бәрін мемлекеттік тілде жүр- гізуге тырысыпақ жатырмыз. Ғимаратқа келушілерді қарсы алып, кеңес беретін сот мамандарының барлығы екі тілді жетік меңгерген. Өйткені, біз мамандардың тілді білуін басты назарда ұстаймыз. Алайда, азаматтардың көпшілігі өз сауалын орысша жолдап, ұсынысын орысша білдіріп жатады. Біз Қазақстан азаматтарымыз, табаны- мыздың басып тұрғаны да қазақ жері. Ал, сөйте тұра екі қазақтың бірбірімен орыс- ша шүлдірлесуі қаншалықты дұрыс? Бұл жылы жауып қоятын мәселе емес. Кейде орысша дұрыс сөйлей алмайтын жандардың өзі жанын қинап, тілін бұрмалап тұрғанын байқаймыз. Оған өз тілінде сөйлеуге ешкім тыйым салған жоқ қой. Неге қазақ тілінде ойын айтуға қорқады? Әлде қазақша сөйлеу намыс па? Осы сауалдың жауабын әлі таппай келемін. Түптеп келгенде мемлекеттік тіл мәселесін шығарып отырған өзіміз. Егер біз қазақша сөйлесек, өзгелердің қазақша жауап беруін талап етсек, баламызды қазақша оқы- туға талпынсақ бүгінгідей мәселе туындамас еді. Былай қарасаң, қарапайым қағида. Осы ұстаныммен өмір сүрсек өзге ұлт өкілдерінің өзі мемлекеттік тілді меңгеруге тырысатын еді. Ол үшін арнайы қаржы бөліп, өзгелерді ынталандырудың да қажеті болмас еді. Ал, бізде осы уақытқа дейін қазақ баласына қа- зақша үйрету үшін қаржы жұмсалып келді. Яғни, біз әрқайсымыз ұлттың жанашыры, еліміздің патриоты ретінде алдағы уақытта қазақ тілін қажет тілге айналдыру үшін қыз- мет етуіміз керек. Мұндай түйткілдерден сот саласы да аман деп айта алмаймыз. Әрине, қазір іс қағаздарын мемлекеттік тілде жүргізуде оң жетістіктер бар. Келген хаттарға міндетті түрде қазақша жауап қайтарылады. Бірақ, біздің тарапымыздан атқарылып жатқан бұл жұмыстар мемлекеттік тілде қаралатын істердің көбеюіне әсерін тигізе алмай отыр. Заңнамалар бойынша арызшағым қай тілде берілсе, сот ісі сол тілде жүргізіледі. Міне, осы бап қазақ тілінің бағын байлапақ тұр. Тек бап емес, осы бапты өз мүддесі- не сай пайдаланатын адвокат, тергеуші, анықтаушылар да мемлекеттік тілдің қол- даныс аясын кеңейтуге кедергісін тигізуде. Олар үшін қалыптан шықпай арызшағым- ды орысша жаздырып, істі ресми тілде жүргізу оңай. Өзінің жан тыныштығын ойлағандар мемлекеттік тілдің ертеңіне бас ауыртпайды. Адвокаттар мен құзырлы орын өкілдері өзіне сенім артып келген жанның ертеңіне де алаңдамайды. Сотқа барғанда орысша білмейтін азамат қалай жауап бе- реді, ойын қайтіп жеткізеді деген сауалдарға көңіл бөліп жатпайды. Сондықтан, қазақтіл- ді азаматтар құжаттарды рәсімдеген кезде олардың мемлекеттік тілде толтырылуына өзі мүдделі болып, қызметкерлерден соны талап етуі керек. Мемлекет басшысы Н.Назарбаев: «Біз барша қазақстандықтарды біріктірудің бас ты факторы болып табылатын қазақ тілінің одан әрі дамуы үшін барлық күшжігерімізді салуымыз керек. Сонымен бірге елімізде тұратын барлық халықтардың өкілдері ана тілдерінде еркін сөйлей, оқи алуына, оны да- мытуға қолайлы жағдай тудыру қажет», – деп атап көрсеткен болатын. Мемлекет басшысы тарапынан тілдің мерейін өсіру үшін аз қамқорлық жасалып жатқан жоқ. Дегенмен, Елбасы – біреу, халық оған тіреу болғанда ғана мемлекеттік тілдің мерейін өсіреміз. Берік КҮЗЕМБАЙ, Алматы облысының №2 кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотының төрағасы ҚОРҒАУШЫЛАР ҚАЗАҚ ТІЛІНІҢ ТАҒДЫРЫНА АЛАҢДАМАЙДЫ Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстанның Дүниежүзілік банктің Doing Business рейтингі бойынша 30 елдің қатарына кіруі жөніндегі тапсырмасына сәйкес, ҚР Үкіметі елдегі бизнесахуал ды және рейтинг позицияларын жақсарту бойынша ауқымды жұ- мыс атқарылуда. Сондайақ, «100 нақты қадам» Ұлт жоспарының 27қадамын жүзеге асыру мақса- тында 2015 жылдың қазан айында кәсіпкерлік саласына байланыс ты кейбір мәселелерді шешуде бірқатар заңнамалық актілерге өзгертулер мен толықтырулар енгізілді. Бұл ретте ҚР «Атқа- рушылық іс жүргізу және сот жүктеу/скачать 5,09 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|