тіпті  түнде  де  кез  келген  уақыт  пен  кез  келген  мөлшерде

татын  болсақ,  тамақтандыру  пунктгері  қарастырылмаған, 
ал  туристерге  жақын  ж ердегі  м ейрам ханада  тамақтану 
ұсынылатын  қонақүйлер  болғанымен,  туристің  қонақүйден 
кетпегені  пайдалы.  Бұл  жағдайда  орналасты ру  қызметінің 
қүньі күрт төм ендейді.
ТаМақ  әр бір   адамның  қажеттілігі  ғана  емес,  ал  туристер 
оны  көңіл  көтеру  ж ән е  ләззат  алу  ретінде  қаграстырады.  Әр 
түрлі халықтардың ж ән е тіпті ж ер л ер дің  тамағының өзіндік 
ереш еліктері  болады.  Сонымен  бірге  құрметті  қонақТы 
жақсылап  күту  -   барлық  халықтарға  тән  жақсы  дәстүр. 
Көптеген  туристер  үш ін  ұлттық  ас  ү й   турдың  ең  қызықты 
элементін  құрайды.  Іур м андар   үш ін  ұлттық  ас  үй д ің   әр 
түрлі  мейрамханаларына  ж үи ел і  түрде  баруға,  ерекш е 
тағамдардың гастрономиясы мен даярлау қағидаларын зерт- 
теуге, өнім дердің дәм ін татуға, ш арап, сыра қайнататын ж әне 
ш ұжық фабрикаларына ж ән е т.б. баруға негізделетін арнайы 
турлар да  болады.  Тығыз  экскурсия  бағдарламасының ерек- 
ше  жағдайында  күндік  рацион  туристерге  құрғақ  азықпен  •- 
беріледі. Ауа райы  ыстық елдерде туристер үш ін ауызсудың  § 
көп мөлш ері қарастырылады. 
&
Мейрамхана  бизнесіңің.  дам у  эволюциясының  арқа- 
сында  ең  алдымен  тұтынушылардың  талғамы  мен  нарық  ^ 
талаптарының  өзгеруіне  байланысты  тамақтандыру  кэсіп-  '» 
орындарының жаңа түрлері пайда болды.
2
1.4 
Қоғамдық тамақтандыру  кәсіпорындары қызме-  ю 
тінің ерекшеліктері 
*
й!
Қоғамдық  тамақтандыру  кәсіпорындарының  бірқатар  о. 
өзіндік  ерекшеліктері  болады  ж әне  олар  сауда  кәсіпорын-  « 
дарынан бірқатар белгілер бойынша одан бетер ерекшелене 
бастады. Оларға мыңа ерекшеліктер жатады:
1.  Өндірістік,  сауда  функцияларының  тұтынуды  сол 
жерде ұйымдастыру функциясымен үйлесгіру.
2.  А гроөнеркәсіп өндірісі өнімінің өзінің ж елісі арқы лы  
өсуін ынталандыру. 
, 
„Гі 
сп

3.  Шығарылатын  өнімнің  көлемі  мен  түрлері  көбінеее 
маусымдық сипатта болатын сұранысқа тікелей пропорцио- 
нал.
4.  Күн ішінде түтынушылар  ағынының біркелкі болма- 
уы, олардың саны күндіз (түскі уақытта) және кешке көп бо- 
лады. Бүл үшін көп тағам  санын алдын ала, алайда сақтаған 
кезде  сапасы  нашарламайтындай  етіп  даярлау  керек.  Бүл 
жағдайда айналым  қаражаты көлемінің өсуінің қажеттілігін 
арттыратын  белгілі  бір  запастардың  болуын  қажет  етеді, 
сонымен  бірте  ңарықтық  өнім  жасаудың  осы  нысанында 
қаражат ысырабы тәуекелінің туындауын күшейтеді.
5.  Өндіріс  серпінінің  біркелкі  болмауына  байланыс- 
ты  барлық  өндірістік  процестерді  нақты  үйымдастыру, 
қьізметкерлердің  еңбегін  дүрыс  бөлу,  сондай-ақ  күтпеген 
жағдайлар  туындаған  кіезде  олардың  бірін-бірі  алмастыру 
Тәсілдерін ойластыру қажет.
!  6.  1 Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары  меншікті де, 
сонДай-ақ сатып алынатын өніЦді біруақытта сатады, ол үшін 
дталліыш кәсіпорында жеткізушілермен жақсы және түрақты 
байЛанысы  және  Дүрыс  үйымдастырылған  логистикалық 
қызметі болуы тиіс.
7. 
Өнім  өндіру  мен  сатудың  қысқа  мерзімділігі.  Бүл 
қоғамдық  тамақтандыру  кәсіпорындары  көп  өнімінің  тез 
бұзьілатынымен  жәнё  оларды  ұзақ  сақтауға  болмайты- 
нымен  байланысты.  Сондықтан  қоғамдық  тамақтандыру 
кәсіпорындарында 
өндірісті 
дұрыс 
ұйымдастырып, 
тұтіінушыларға  жақсы  қызмет  көрсету  үшін  өнім  шағын 
үлестермен  (сұраныстьщ  шамасына  қарай),  ал  үлестік 
тағам  -   тұтынушылардан  тапсырыс  түскеннен  кейін  ал- 
ды і/  ала  дайындалған  шикізаттан  дайындалады.  Бұл 
үшін  кәсіпорынның  тиісінше  сақтау  орынДары  болуы, 
ал  мемлекеттің  қоғамдық  тамақтандыру.  кәсіпорындары 
мен  жеке  көсіпкерлерді  олардьің  өнімдерінің  халық 
үіпін  азық-түлік  қауійсіздігінің  нормалары  мен  өндірісті 
ұйымдастырудың,  өнімді  сату  мен  түтынудың  тиісті 
санитйрлық-гигиеналық  ережелеріне  сәйкестігін  тексеру 
құқығы бар бақылаушы органдары болуы тиіс.

8. Жыл ішінде тұрақты ассортимент шығарылатын, алай- 
да даяр түрде түрі әр түрлі болып шығатын біркелкі шикізат 
пайдаланылатын 
тамақ 
өнеркәсібі 
көсіпорындарымен 
салыстырғанда  қоғамдық  тамақтаңдыру  кәсіпорындары 
шығаратын  өнімнің  сан  алуан  түрде  шығарылуына  бай- 
ланысты  осы  кәсіпорындарда  өндірісті  үйымдастыруды 
қиындатады.
9,  Қоғамдық  тамақтандыру  тамақ  дайындауда  пайда- 
ланылатын  техника  мен  тамақ жасау  технологиялары  сала- 
сында  инноваңиялар  қүру  бағытын  үстанады.  Жаңа  техни- 
ка  енгізудің  арқасында  қоғамдық  тамақтандыру  саласының 
қызметкерлері  еңбек  өнімділігінің  өсуін  қамтамасыз  етіп 
қана  қоймай,  өнім  бірлігінің  энергия  сыйымдылығын,  оған 
жүмсалатын  еңбектің  шығынын  төменДетіп,  тамақтьщ  са- 
пасын  арттыруға,  озық технологияларды енгізугё мүмкінДік 
берері анық.'
Қоғамдық тамақтанудағы  ғылыми-техникалЫқ  прогрес- 
тің дамуы мына бағытта дамиды:
•  жылу  процесін  автоматты  түрде  реттеп,  бағдарла- 
малайтын жаңа аппараттар жасау;
•  өнімдерді  жьілумен  өңдеудің  жаңа  түрлёрін  (конвек- 
циялық  жыльпу,  құрғақ  бумен  өңдеу,  әр  түрлі  әдіс- 
терді үйлесгіріп жылыту және т.б.) енһзу;
•  акатты  арбаны,  стеллажды,  касіетаДарды  (теклдіііқ, 
пісіретін,  қуыратын,  микротолқындьі пештер)  пайда- 
лану;;
•  өнімдерді  үздіксіз  аударып,  араластыратын  құрыл- 
ғылары  мен  құралдары  бар  механизмдерді,  транс- 
фер-автоматтарды  (піикізатты  үздіксіз  қуыру  және 
қайнату) йайдалану;
•  модулі,  функционалдық  сыйымдылығы,  контейнер- 
лер  мен  ьідыс  бойынша  халықаралық  стандарттарға 
жауап беретін секциялық модульденген жабдықтарды
' пайдалану;
•  халықаральіқ  стандарттардың  талаптарына  жауап 
беретін  жылжымалы  мармит,  шкаф,  мұздатқыш  пен  ^
Н
М
ей
р
ам
х
ан
а 
б
и
зн
ес
ін
ің
 
ма
ркетингі

М
ей
ра
м
ха
н
а 
би
зн
ес
ін
ің
 
м
ар
к
ет
и
н
гі
таратқыш  жабдықтардың  басқа  да  түрлері  кіретін 
сөре желілерін қү|>у;  '
•  кеіпенді тамақты жинақтап, сатуға арналған конвейер- 
лер желісін енгізу.
Сөйтіп,  қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары жүмыс 
істеу ■
  тиімділігі  оның  саланың  дамуында  қолданылатын 
ғылыми-техникалық  прогрестің  жетістіктерін  пайдалану- 
мен,  осы  кешен  орналасқан 'нарықтың  сегменті  халықтың 
сұранысын  нақтылауға  қаншалықты  қабілетті  болуымен 
анықталады.
Еліміздегі  тамақ  дайындау  процесіне  техникалық  жа- 
ңалық  енгізу  мүмкіндігі  қоғамдық  тамақтандыру  кәеіп- 
орындарының  орналасқан  жерімен,  оның  инвестициялық 
қаражатының  болуымен,  қызмет  көрсетілетін  халықтың 
әлеуетті ’  санымен,  мемлекетте  қалыптасқан  тамақтану 
мәдениетімең тығыз байланысты.
Осы  факторлар  қоғамдық  тамақтандыруда  басқаруды 
ұйымдастыру  нысандарына,  оларды  жіктеу  мүмкіндігіне 
әсер етеді. Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарды жіктеу 
нақты  кәсіпорындарға  қойыл^тын  талаптардың  деңгейін 
белплеуге мүмкіндік береді.
Тамақтандыру  ұйымы  медициналық  аспектілерді  еске- 
руге  тиіс.  Қате  тамақтану,  нашар  дайындалған  (ережелер 
с^қталмай) тамақтан улануға әкеп соқтыруы мүмкін.
Мысалы, туристердің 60%-ға жуығы Египет пен Үндістан- 
ға  барғанда диареямен ауырады, ал  көшедегі ұсақ саудагер- 
лерден, сондай-ақ нашар  мейрамханалардан сатып  алынған 
ауызсу  мен  тамақ  ереқще  қауіпті.  Туристердің  оңірлік 
топтарының  жалпы  қабылданған  шектеулерін  (шошқаның 
етін  жемеу,  ораза  ұстау),  вегетариандықтардың  ерекше  та- 
лаптарын,  балалардың  тамағын  да  ескеру  қажет.  Туристер 
турды  сатып  алған  кезде  тамаққа  қатысты  талаптарды  осы 
ерекшеліктерді  көрсетуге  міндетгі,  ал  атап  өтілген  талап- 
тарды орыңдау мүмкін болмаған жағдайда, олар турдан бас 
тартуға тиіс.
чО  !
Г4

Туристерге  қызмет  көрсететін  тэмақтандыру  кәсіп- 
орындарына қойылатын талаптар төменде келтіріледі.
Қоғамдық  тамақтандыру  кәсіпорындарының  аумағы 
мұқият жиналуы, қажет ж ерде асфальт немесе декоративтік 
төсеммен төлеуі тиіс.  Осындай төсемдер  труистік  кешеннің 
аумағындағы 
ресімдеуге 
сәйкес 
келіп, 
шалшықтың, 
батпақтың,  шұңқырдың  пайда  болуының  алдын  алуға 
тиіс.  Туристік  кешенді  сыртқы  ресімдеуге  басқа  да  талап- 
тар  қойылады.  Барлық  үй-жайлар  келушілерге ^туристік- 
қонақ  үй  кешеніне  келушілерге  қажет  бағдарды  табу  үшін 
көмектесетін  көрсеткіштермен  (пиктограммаЛармен)  жаб- 
дықталуға  тиіс.  Вестибюльдегі  көрнекі  жердё  осы ‘тамақ- 
тандыру  кәсіпорнына  белгілі  бір  сынып  берілгенін  растай- 
тын сертификаттың көшірмесі ілінуге тиіс.  Қосымша  мына- 
дай талаптар қойылуы мүмкін:
•  үйымдастырылған 
туристік 
топтарға 
қолма-қол 
ақшасыз  ёсеп  айырысусыз  қызмет  көрсетілген  кезде 
таңертеңгі,  түскі  және  кешкі  асқа  туристік топтың жас 
және  ұлттық  құрамы,  бағдардағы  энергетикалық  шы- 
ғын ескерідген кешенді тамақтану рационы ұсынылады. 
Осы топта тамақ рационы 10 күннен кейін, ал рационға 
кіретін  тағамдарды  4  күннен  кейін  қайталауға  жол 
беріледі.  Кешенді  рациондарының  ас  мәзірін  топтың 
жетекшісімен келісу қажет;
•  ұйымдасқан топтарға қолма-қол ақшасыз есеп айыры- 
су бойынша қызмет көрсеткен кезде барл ық түрпат пен 
сыныптағы  кәсіпорындарда  үстелдерді  құралдармен, 
нан,  суық  жеңіл  тамақ  пен  дәмдеуіштер  салынған  ас- 
хана ыдысын алдын ала қоюды  пайдалануға болады;
•  тамақ  дайындау  үшін  пайдаланылатын  өнімдердің 
құрамында  денсаулыққа  зиянды  заттардың  (нитрит, 
нитрат  пен  пестицид),  сондай-ақ  белгіленген  норма- 
дан  асатын  радиациялық  және  микробиологиялық 
ластаушылардың  жоқ  екенін  растайтын  сертификаты 
болуы  міндетгі.  Сертификат болмаған  жағдайда  келіп 
түскен өнімдер зертханада  гексеріледі; 
^
гч
М
ей
р
ам
х
ан
а 
б
и
зн
ес
ін
ің
 
ма
рке
ти
нгі

М
ей
ра
м
ха
н
а 
би
зн
ес
ін
ің
 
м
ар
к
ет
и
н
гі
•  біліктілік разрядын растау немесе арттыру мақсатында 
бес жылдан сирек емес кезең сайын өндірістік, қызмет 
көрсететін,  әкімшілік-басқару  және  техникалық  қыз- 
меткерлер  аттестациядан  өтеді.  Турисгік  тамақ- 
тандыру  кәсіпорындарының  қызметкерлері  үш  жыл- 
дан  сирек  емес  кезең  сайын  арнайы  бағдарлама  бой- 
ынша  біліктілікті  арттыру  курстарында  кәсіби  қайта 
даярлықтан өтуі тиіс;
•  метрдотель, даяшылар  мен бармендер  ең кемінде бір 
еуропалық  тілді  білуте  міндетті.  Бригадаға  әр  түрлі 
ціет ел тілдерін білетін даяшылар кіреді;
•  қызметі х  көрсететін 
қызметкерлер 
келушілермен 
қарым-қатынас  жасағанда  сыпайы,  ілтипатты  және 
елгезек  (алайда  мезі  қылмауға  тиіс),  егер  бүл  тікелей 
міндеттерді  орындауға  кедергі  келіірмесе,  онда 
мүмкіндігінше  келушілердің  өтініштерін  орындауға 
тиіс.  Даулы  жағдай  іуындаған  кезде,  қызметкер 
кезекші әкімшіні,  метрдотельді немесе  кәсіпорынның 
директорын дереу шақыруға міндетті.
•  тамақтандыру  кәсіпорындарында  көру,  талдау,  меди- 
циналық,  қүралдармен,  әлеуметтік  әдістердің  көмег- 
імен  қызметтер  мен  қызмет  көрсетудің  сапасын 
бақылау жүзеге асырылады.
Тстактандыру  кэсіпорындарында  цызмет  көрсетудіц  ар- 
найы ңысандары.
Мейрамханаларда қызмет көрсеіудің арнайы нысандары 
келушілер  ең  көп  санын  шектеулі уақыт  запасында  қызмет 
көрсетуді  тездеіу  мақсатында  үйымдастырылады.  Осын- 
дай  қызмет көрсету нысаны  конгрестердің,  конференцияға, 
симпозиумдар  мен  т.б.  қатысушыларға  қызмет  көрсету 
үшін  пайдаланылады.  Мейрамханаларда  тамақтандыруды 
үйымдастырудың арнайы нысанына экспресс-зал,  экспресс- 
үстел,  швед үстелі (буфет),  кейтеринг жатады.
Экспресс-залды  үйымдастыру.  Мейрамханаларда  түскі  ас 
уақыты шектеул ікелушіл ер ге қызмет көрсетуді тездету үшін 
^  
үйымдастырылады.  Мүндай  залда  төрт  адамнан  түратын

бригада қызмет көрсететін саны шамалы отыратын орын (40- 
50  аралығында)  болады.  Ас  мәзіріне төрт тағам;  суық жеңіл 
тамақ,  көже,  негізгі  ыстық тамақ пен десерт кіретін  кешенді 
түскі  ас.  Нанның  құны  түскі  астың бағасына  кіреді.  Түскі  ас 
уақытында  экспресс-залдағы  барлық  үстелдер  келушілерді 
қабылдауға  даяр  болуы  тиіс.  Түскі  ас  үстелінде  бәліш  са- 
латын  тәрелке,  ас  ішетін  қүралдар,  фужерлер  тұруға  тиіс. 
Әр  бір  үстелде  ас  мәзірі  болады.  Келушілер  үстел  басына 
отырғаннан  кейін даяшы  жеңіл  тамақты,  төттіні  (алдын  ала 
қоюға  болады)  қояды,  содан  кейін  көжені,  оның  соңынан  -  
негізгі ыстық тамақ пен десертті әкеледі. Келуші әдетте осын- 
дай  түскі  асқа  15-20  минут жұмсайды.  Түскі  астың  стандар- 
ты  құны  келушінің даяшымен  есеп  айырысуын  жеңілдетіп, 
жеделдетеді.  Есеп  айырысуды  төлем  төленгеннен  кейін 
берілетін кассалық чекпен жүзеге асыруға болады.
Экпресс-үстел  үйымдастыру.
  20  адамға  арналған,  дөңге- 
лек,  әр  түрлі  суық  ждеңіл  тамақ,  тағамдар,  кондитерлік 
өнімдер, шырындар, сусындар қойылатын бөлігі айналмалы 
үстел. Үстел басына отырған келушілер ортадағы айналмалы 
бөлікті айналдырып, сол немесе басқа тағамдарды таңдайды. 
Ішімдікті  даяшы  береді,  содан  кейін  ол  келушілермен 
есеп  айырысады.  Экспресс-үстел  «Нева»  мейрамханасын- 
да  (Санкт-Петербург)  орнатылған,  аталмыш  үстел  суретші 
Репин  салған  түскі  ас  үстеліне  ұқсайтындықтан,  осы  үстел 
репиндік деп те аталады.
Швед  үстелін  үйымдастыру.
  Тамақтандыру,  ең алдымен, 
шетел  туристеріне,  конференңияларға,  конгрестерге  және 
т.б.  қатысушылардың  үлкен  тобына  қызмет  көрсетуді  же- 
делдету  үшін  ұйымдастырылады.  Таңертеңгі  асқа,  орташа 
15-20  минут,  түскі  ас  пен  кешкі  асқа  -   25-30  минут  уақыт 
кетеді.  Келушілерге  қызмет  көрсеткен  кезде  олар  тапсы- 
рыс  жасалған  тағамдар  мен  шотты  күтпейді.  Швед  үстелін 
ұйымдастыру үшін  қызмет көрсету үшін  қолайлы  жеке зал 
немесе  оның  бөлігі  бөлінеді.  Кассаның  жанындағы  көрнекі 
жерде  жұмыс уақыты,  тәңертеңгі,  түскі  немесе  кешкі  астың 
құны туралы ақпарат ілінеді. Швед үстелінің ассортименттік  о\|
Мейра
мх
ана
 
биз
несінің
 
м
а
р
к
е
т
и
н
г
і

М
ей
ра
м
ха
н
а 
би
зн
ес
ін
ің
 
м
ар
к
ет
и
н
гі
тамақ  қабылданатын  уақытқа  (таңертеңгі,  түскі,  кешкі  ас) 
сәйкес  белгілінеді  және  оған  әрбір  келушіге  оның  жеке 
тамақтану  ерекшеліктерін  ескере  отырып  өзінің  рационын 
құрай алуға мүмкіндік беретін әр түрлі тағамдар кіреді. Швед 
үстелін ұйымдастыру үшін әр түрлі шетелдік және отандық 
фирмалардың  арнайы  сауда-технологиялық  жабдықтары 
пайдаланылады, оның құрамына мыналар кіреді:
•  подносқа арналған сөре;
•  суық және тәтгі тағамдарға арналған мұздатқыш сөре;
•  көжелер  мен  негізгі  ыстық  тағамдарға  арналған  мар- 
мит-сөрелер;
•  ішімдіктерге арналған сөре;
•  сығатын құрылғылары бар арбалар;
•  асхана аспаптары мен т.б. арналған сөре.
Келушілер  залға  кіреберісте  тұрған  арнайы  үстелден
подносты алып, тамақты өздері таңдап, үлеске бөледі, алай- 
да көмек қажет болған жағдайда аспазшы-консул ьтант көмек 
көрсетеді.  Ас  мәзірі  аптаның  күндері  бойынша  әр  түрлі, 
ціетелдік  туристердің  талғамы  мен  сұранысына  жауап  бе- 
руге тиіс. Мейрамхана қажет жағдайда  шетелдік туристерді 
диеталық  және  вегетариандық  тағамдармен  қамтамасыз 
етуге  міндетті.  Шетел туристерінің  үстелдеріне олар  келген 
елдердің жалау саптары мен жалаулары қойылады.
Кейтерипг.  Көп  жағдайда  үй-жайдан тыс  жерде  қызмет 
көрсетуді  ұйымдастыру.  Осылай  қызмет  көрсетудің  мыса- 
лына  ұйымдастыру  мен  өткізу  үшін  кәсіби  менеджерлер 
шақырылатын  серуен,  банкет,  фуршет,  той  мен  басқа  да 
осындай іс-шараларды жатқызуға  болады. Осы қызмет түрі 
қатынастар  сипаты  бойынша  Шығыс  Еуропадағы  әмбебап- 
аспазшы  немесе  тамақтандыру  жөніндегі  мамандар  то- 
бымен  жеке  келісімшарт  немесе  қоғамдық  тамақтандыру 
кәсіпорынымен  жасалған  келісімшарттың  негізінде  қоғам- 
дық  -тамақтандыру  кәсіпорнынан  тыс  дәстүрлі  кешенді 
қызмет кврсетуге ұқсайды.
Кейтерингті  клиентгерге  көрсетілетін  қызметке  сәйкес 
бірнеше  әр  түрлі  санатқа  бөлуге  болады.  Сөйте  тұра  осы 
санаттардың көбі бір-біріне ұқсайды. Жалпы кейтеринг инду-

стриясын  үй-жайдағы   кейтеринг;  үй -ж айдан  тыс  кейтеринг; 
жеке  кейтеринг;  қосалқы  кейтеринг;  бөлш ек  сату д еп   атала- 
тын бес негізгі санатқа бөлуге болады.
Кейтеринг  ж үй есін   мысалы,  қайсы  бір  көрікті  ж ерл ер ді 
қараған  кезде  серуен  не  болмаса  экскурсия  өтетін  ж ер де 
тамақ  қабылдауды  үйымдастыруды  іурмандарға  арналған 
турларды  үйымдастыратын  шетелдік  туристік  операторлар 
өте ж и і пайдаланады.
Жалпы қоғамдық тамақтандыру процесінің өзіндік ерек- 
шеліктері бар, сол себептентұтынуш ылардыңталаптарының 
ерекш еліктерін зерттеу қажет.
1.5 
Қазақстандағы  мейрам хана  би зн есін ің   дамуы- 
ның қазіргі кезеңдегі деңгейі
Мемлекеттегі  қоғамдық  тамақтану  дамуы  төмендегі 
факторларға тікелёй тәуелді:
•  ел экономикасының дам у деңгейі;
•  халық табысының көрсеткіштері;
•  халықтың  материалдық  игіліктер  мен  қызметтерді 
ж үм сау мен тұтыну көрсеткіштері;
•  халық  табысының  сараланған  қөрсеткіштері,  кедей- 
шіліктің деңгейі мен шекараларының болуы;
•  халықтың  жинақталған  мүлікпен  қамтамасыз  етілу 
деңгейі  мен  оның  маңызды  әлеуметтік-экономикалық 
проблемаларды ш еш у қабілеті;
•  халықтың  өм ір  сүру  деңгейі  мен  сапасының  талдап 
қорытылған бағасының көрсеткіштері;
•   ел  халқының  әлеуметгік-демографиялық  сипаттама- 
лары.
Соңғы  бес  жылда  Қазақстанда  оның  экономикалық 

жүктеу/скачать 5,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: