мен құбылыстарды белгілеп қана қоймай, оньщ сипат-қасиеттерін ажыратуға да, абстракциялауға да, дерексіздендіруге
де адамның күші жетеді. Сөйтіп, сөз шартты тітіркендіргіштердің рөлін-атқарады. Ал жануарлар дүниесінде шартты
рефленс биологиялық мәні зор бұрынғы бейтарап тітіркендіргі термен байланысуы қажет. Екінші сигналдық жүйені
бірінші сигналдық жүйеден бөліп алуға болмайды. Олар бірімен-бірі өзара тығыз байланысты. Екінші снгнаық жүйе
бірінші сигналдық жүйеге сүйеніп қызмст атқарады. Өйткені, адамның екінші сигналдык, жүйе арқылы алынған білімі
шындықты дұрыс бейнелемеуі мүмкін
Біз жоғарыда бірінші сигналдық жүйенің жануаларға да, адамдарға да тән құбылыс екенін атап көрсеттік, Алайда,
бірінші сигналдың, адам мен жануарлар бірдей болуы оның тек физиология-лық механизміне ғана байланысты.
Дегенмен, бұл екі сигналдық жүйенін. асуы мен қалыптасуын танымдық рөлі жағынан қарас- тыратын болсақ, онда
екеуінін, айырмашылығы бар, Бұл айырма-шылық адам өмірінде қоғамдық, әлеуметтік факторлардын басьш болуынан
туындайды.
Динамикалық стереотип, Бұл гылыми физиологмлық терминнің мәнісі “динамикос” — қазақша —қозғалыс
жағдайында болу, “стресс тупос” — қазакша —қатты таңба деген грек сөздерінен шыққан. Динамикалық стереотип
белгілі тпіркендіргіштерді бір қалыппен ұзақ уақыт бойы қайталаи отыратын болса, ми қабығында
қозу мен тежелудің тқрақты, бір ізге түскен жүйелері қалыптасады. Соның салдарынан рефлекстердің бекіген
жүйесін қайта жаңғыртып отыру көп күш жұмсауды талап етпейді, Мысалы, итке күрделі тітіркендіргіштердің
жиынтығы ретінде бірінеше рефлекстер туғызылса (қоңырау, жарық, метроном т. б.) және олар жеткілікті түрде белгілі
ретпен қайталанатын болса, кейін осы тітікендіргіш-тердің біреуімен ғана әсер етсе болды, ит бұрынғы жауап реакция-
сын түгелдей қайта жаңғыртады. Осы секілді үнемі қайталанып отыратын тітіркендіргіштерге организмдердің төселуін
және соның нәтижесінде ми қабығында қозу мен тежелу процесініц жасалуы
Достарыңызбен бөлісу: