§ 2. Апперцепция жэне оныц қабылдаудағы рөлі
“Апперцепция”— латын сөзі, қазақша
қабылдауға қосымша деген мағынаны білдіреді. Латынша “ап” — үстеме
жұрнақ, “перцепцно”— қабылдау.Адамның психологиялық жәй-күйі мен оның өткендегі өмір тәжірибесінің мазмұнын
қабылдауда мұның маңызы ерекше. Бұрынғы тәжірибелер жаңа нәрселерді қабылдауда танымдық өлшем қызметін
атқарады.Апперцепцияның тұрақты және уақытша дейтін екі түрі бар. Тұрақты апперцепция адамныа қызыруы мен
дүниетанымына, мамандығы мен білім деңгейіне байланысты болып отырады. Мысалы, “түбір” деген сөзді филолог пек
биологтыа, математик пен химиктіқ қабылдауы түрліше. Уақытша апперцепция адамның әр түрлі алдануы (иллюзия)
салдарынан жансақ пікірлер туғызады
“Иллюзия” — латын сөзі, мағынаеы —
алдану. Алдануда қабылданған нәрселер
мен заттар біріне-бірі сәйкес келмей, бұрмаланады Стақан ішіндеп суға қасықты салғандағы кескіннің кесінді болып
көрінуі де — алданудың бір мысалы. Әдетте, қабылдау заты мен оның сезілген бейнесі өзара тепе-тең адекватты больш
келеді. Алайда, көру арқылы қабылдауда алданулар болып тұрады. Мына төмендегі сызба-суреттерде заңдар алдануы,
параллелограмм -дануы, кесінділер алдануы тәрізді басқа да түрлер көрсетілген.
Жүйке жүйесінің ауруға шалдығуына байланысты жалған, теріс, бұрмаланған бейнелер туады Осы орайда
Достарыңызбен бөлісу: