Мəдениет жəне өнер факультеті
Тақырыбы: Ремарка, реплика
жүктеу/скачать 367,17 Kb. Pdf көрінісі
|
Тақырыбы: Ремарка, реплика. Дəрістің мазмұны: Ремарка. Ремарканың драмалық көркем шығармаларда алатын орны ерекше. Ремарка авторлардың əрекетке ену арқылы оқиғаны түсіндіруі. Оның жазылу бағыты кейіпкерлерді оқитындармен, сомдаушыларға арналған. Ремарканың модификациясы қазіргі драмаларда келтіретін эпикалық жəне лирикалық элементтерді күшейтіп көрсетумен тығыз байланысты. (Г.Ибсен, Б.Шоу, А.Чеховтың ремаркалары). Драматург пьесада өтетін сахналық əрекеттерді режиссерге пьесаның ремаркасы арқылы түсіндіреледі. (Эсхил, Софокл, еврипид, В.Шекспир, Ж.Б.Мольер, А. Островский. Автор өзінің интерпретациясындағы оқиғадағы бірлескен əрекеттерді ремарканың көмегі арқылы, көрермендер мен қоюшы ұжымдарға жеткізіледі. Реплика. Реплика кейіпкердің жігерлілігімен ауызша айтылатын сөз. Репликаның белсенді жəне реактивті функциялары, олардың диалогтік сөйлесу арқылы дамуы. Репликаның драмалық мағынасы, диалогтік контексте (түсінікте) анықталады. Драмалық жүйелердің əртүрлі дəрежесіне қарай репликаның мағыналы айқын бөліктерін кездестіреміз.
Қазіргі уақытта көптеген көркем шығармадағы прозалар экранизацияға жəне инсценировкаға негізделген. Осындай мəселені А.С.Пушкинде айтқан, ол уақытта əлі де теледидар да жəне кино да болмаған.Драматургия бүгінгі таңда əдебиет пен көрерменнің ортасында жүретін посредникке айналды. Кино өнері жылына 150 көркем филм дайындау керек. Оның əрқайсысына керекті сценарий, яғни драматургиялық шығарма жазылу керек. Осыған байланысты бүгінгі таңда драматургия ға сұраныс көп. Адам тарихында мұндай драматургиялық шығармаға қажеттілік болған жоқ. Сонымен қатар бұл драматургиялық шығармалардың сапасына да көп көңіл бөлінеді. Осы теледидар арқылы драматургиялық шығарма өзіне көңіл аудартты. Экранизация кейбір оқылмай жүрген əдеби шығармаларды оқуға өзінің оқырмандарын табуға көмегін тигізді, ал екінші жағынан кейбір көрермендер шығарманы оқитын оқырманын жоғалтты. Яғни экранизацияның пайдасы да, пайдасы жоқ жақтары бар деуге болады. Көбінесе инсценировканы повесттер, əңгімелер талап етеді. Тақырыбы: Драматургиялық шығарманың актуальдігі. Дəрістің мазмұны: Қазіргі таңдағы драматургиялық шығарма – ол қазіргі таңдағы мəселе, қарастырып отырған пьесадағы қақтығыстармен құралған. Бұл жайында тек жазып отырған драматург ғана емес, сонымен қатар театр репертуарын құрастырып отырған адамда түсінуі тиіс. Соның ішінде классика дүниелері жатады. Кейбір классикалық шығармалар əлі күнге дейін өзінің актуальдігін жоғалтқан жоқ. Олар мысалы: В.Шекспирдің «Ромео жəне Джульетта» жəне т.б. Ал кейбіреулері өзінің уақытын күтіп жатады. Тақырыбы: Эпизод. Эпизод түрлері. Дəрістің мазмұны: Эпизод – кез-келген пьесаның шағын бір бөлігі. Драматургиялық шығармалардағыдай бірінші,екінші,үшінші болып бөлінбейтін,формальда мағыналы эпизодтық бөлім. Пьес мəтіндері қимыл-істің нақты аяқталғандығын білдіреді. Сонымен,эпизод драматургиялық шығармадағы аяқталған іс-əрекетті білдіретін,басты фрагмент ретінде саналады. Драматургиялық шығармада оны 3 түрге бөледі (эпизод - драматургиялық микроструктуралық, эпизод – мост, эпизод – штрих). Эпизод- драматургиялық микроструктуралық, конфликтік байланыста дамытады жəне аяқтайды. Мұндай эпизодтарды толық бір картина ретінде қарауға болады. Отелло-Дездемена өлімнің аяқталуын Дездемон,Фонтан қасындағы көрініс Борисе Годунове,Любви Яровой күйеуі Яровпен кездесетін пьеса «Любовь Яровая». Эпизод –мост. Ол эпизодтарының бірінен-бірі өтуін қадағалайды. Мұндай эпизодтар детиктевтерде жиі кездеседі,жаңа қимыл іс-əрекеттерінің іске асуы,жаңа кездесулер,іздестірулер арқылы жүзеге асырады. Драматургиялық шығармадағы аздаған мағынаға ие болуы эпизод-штрих деп аталады. Ал,бұл эпизод түрі өз алдына жеке мағынаға ие болмайды жəне оған шығарма құрылымы керек емес. Егер оны шығарсақ əрекет арқауы жоғалмайды жəне түсінікті болады. Эпизод – штрих, кейіпкер характерін одан əрі ашуға немесе ситуацияны одан əрі дамытуға қосымша қажеттілік етеді. Тақырыбы:Монолог. Дəрістің мазмұны: Монолог драманың диалогтік құрылымы. Монолог – кейіпкердің көп диалогтік қатынасатын бөлек айтылатын сөз. Осылай жекелегенде өзгеше мінезді болады. Кейіпкердің драмадағы құбылмалы өзгерісті
кездеріне монологтік əсері: ішкі жан – дүниесіндегі соқтығусылары мəнерлі сөздермен шығу керек. Өтіп жатқан оқиғаларды ой елегінен өткізіп қайта қайтадан оны сараптау үшін, жинақталған күш қуатпен, жаңа жұлқыну əрекетімен алдыға жылжиды. Монологтағы формалар мен функциялардың өзгеруі, драматургияның дамуына байланысты. Көтеріңкі дауыспен жəне баяндау арқылы айтылатын монологтар. Монологтар көне трагедиядағы агондағы хордың идеялық образдарды құрылымына сəйкес келеді. Қайта өрлеу дəуіріндегі драмадағы монолог орны соның динамикалы құрылымын көрсету үшін кіргізген. Классикалық трагедияға айналған В.Шекспир мен П.Корнельдің пьесаларындағы диалог пен монолог. XIX ғасырдағы əрекетті – диалогтің астарлы бағыты. Монолог – ( «бір, жалғыз, жеке, дара сөз», грекше жеке адамның өз - өзіне, тыңдаушыларға, ал пьесада көрермендерге қарата айтатын сөзі. Монолог поэзияда, драмада, прозада да кездеседі. Монолог белегілі бір құбылысқа, уақиғаға, өмірге, тағдырға, адамға т.б деген жеке көзқарас арқылы туындап, ішкі толғаныс, тебіреніс үстінде айтылады.
.
СОӨЖ сабақтарға əдістемелік нұсқаулар 1 апта. Тақырыбы: Драма, лирика, эпосты оқып танысу. Мақсаты: Ерешеліктерін табу, жақындық қасиеттерін іздеу. Өткізу түрі: Əңгіме жəне практикалық түрде өтеді. Тапсырма: Бір драматургиялық шығарма, лирикалық шығарма жəне бір эпосты оқу. Əдістемелік нұсқаулар: Студенттерді курс бойынша оқылатын əдебиеттер тізімімен таныстырылуы қажет. Бұл əдебиет түрлерін оқығанда композициялық құрылу бағыты, жанры, стилистикасы, драма элементін эпоста жəне лирикадан іздеп табу.
1. Аль Д.Н. Основы драматургии. Учебное пос. С – П., 2005 2. Аникст А.А. Теория драмы от Аристотеля до Лессинга. М., 1967 3. Аникст А.А. Теория драмы от Пушкина до Чехова.М., 1972 4. Блок Вл. Система Станиславского и проблемы драматургии.1963
Студенттерді курс бойынша оқылатын əдебиеттер тізімімен таныстырылуы қажет. Бұл əдебиет түрлерін оқығанда композициялық құрылу бағыты, жанры, стилистикасы, драма элементін эпоста жəне лирикадан іздеп табу.
1. Аль Д.Н. Основы драматургии. Учебное пос. С – П., 2005 2. Аникст А.А. Теория драмы от Аристотеля до Лессинга. М., 1967 3. Аникст А.А. Теория драмы от Пушкина до Чехова.М., 1972 4. Блок Вл. Система Станиславского и проблемы драматургии.1963
Эпосты оқығанда оның композициясын талдау, ерекшелігін табу. Пайдаланатын əдебиеттер: 1. Аль Д.Н. Основы драматургии. Учебное пос. С – П., 2005 2. Аникст А.А. Теория драмы от Аристотеля до Лессинга. М., 1967 3. Аникст А.А. Теория драмы от Пушкина до Чехова.М., 1972 4. Блок Вл. Система Станиславского и проблемы драматургии.1963
Тақырыбы: Эпостарды талдау. Мақсаты: Ерешеліктерін табу, жақындық қасиеттерін іздеу. Өткізу түрі: Əңгіме жəне практикалық түрде өтеді. Тапсырма: Эпостық шығармаларды оқу. Əдістемелік нұсқаулар: Эпосты оқығанда оның композициясын талдау, ерекшелігін табу. Пайдаланатын əдебиеттер: 1. Аль Д.Н. Основы драматургии. Учебное пос. С – П., 2005 2. Аникст А.А. Теория драмы от Аристотеля до Лессинга. М., 1967 3. Аникст А.А. Теория драмы от Пушкина до Чехова.М., 1972 4. Блок Вл. Система Станиславского и проблемы драматургии.1963
Тақырыбы: Трагедиялық шығармаларды талдау. Мақсаты: Трагедиялық шығараманың табиғатын түсіну. Өткізу түрі: Əңгіме жəне практикалық түрде өтеді. Тапсырма: Трагедиялық шығармаларды оқу. Əдістемелік нұсқаулар: Трагедиялық шығармаларды оқығанда оның композициясын талдау, ерекшелігін табу, табиғатын анықтау. Пайдаланатын əдебиеттер: 1. Аль Д.Н. Основы драматургии. Учебное пос. С – П., 2005 2. Аникст А.А. Теория драмы от Аристотеля до Лессинга. М., 1967 3. Аникст А.А. Теория драмы от Пушкина до Чехова.М., 1972 4. Блок Вл. Система Станиславского и проблемы драматургии.1963
Трагедиялық шығармаларды оқығанда оның композициясын талдау, ерекшелігін табу, табиғатын анықтау. Пайдаланатын əдебиеттер: 1. Аль Д.Н. Основы драматургии. Учебное пос. С – П., 2005 2. Аникст А.А. Теория драмы от Аристотеля до Лессинга. М., 1967 3. Аникст А.А. Теория драмы от Пушкина до Чехова.М., 1972 4. Блок Вл. Система Станиславского и проблемы драматургии.1963
Драматургиялық шығарманы оқығанда оның композициясын талдап, негізгі қақтығысты тауып, қақтығыстар схемасын құру бағытында қақтығыстарды анықтау.
1. Аль Д.Н. Основы драматургии. Учебное пос. С – П., 2005 2. Аникст А.А. Теория драмы от Аристотеля до Лессинга. М., 1967 3. Аникст А.А. Теория драмы от Пушкина до Чехова.М., 1972 4. Блок Вл. Система Станиславского и проблемы драматургии.1963
Драматургиялық шығарманы оқығанда оның композициясын талдап, негізгі қақтығысты тауып, қақтығыстар схемасын құру бағытында қақтығыстарды анықтау.
1. Аль Д.Н. Основы драматургии. Учебное пос. С – П., 2005 2. Аникст А.А. Теория драмы от Аристотеля до Лессинга. М., 1967 3. Аникст А.А. Теория драмы от Пушкина до Чехова.М., 1972 4. Блок Вл. Система Станиславского и проблемы драматургии.1963
Мақсаты: Драматургиялық шығарманың композициясы бойынша негізгі оқиғаларды анықтау. Өткізу түрі: Жазбаша жəне ауызша талдау. Тапсырма: Бір драматургиялық шығарманы оқып, оның экспозициясын, негізгі оқиға шиеленісін, кульминациясын(шарықтау шегін) жəне шешілуін табу. Əдістемелік нұсқаулар: Драматургиялық шығарманы оқығанда оның композициясын талдауда режиссерлық оқиғаларды тапқан жөн. Пайдаланатын əдебиеттер: 1. Аль Д.Н. Основы драматургии. Учебное пос. С – П., 2005 2. Аникст А.А. Теория драмы от Аристотеля до Лессинга. М., 1967 3. Аникст А.А. Теория драмы от Пушкина до Чехова.М., 1972 4. Блок Вл. Система Станиславского и проблемы драматургии.1963
кульминациясын(шарықтау шегін) жəне шешілуін табу. Əдістемелік нұсқаулар: Драматургиялық шығарманы оқығанда оның композициясын талдауда режиссерлық оқиғаларды тапқан жөн. Пайдаланатын əдебиеттер: 1. Аль Д.Н. Основы драматургии. Учебное пос. С – П., 2005 2. Аникст А.А. Теория драмы от Аристотеля до Лессинга. М., 1967 3. Аникст А.А. Теория драмы от Пушкина до Чехова.М., 1972 4. Блок Вл. Система Станиславского и проблемы драматургии.1963
Ремаркаларды табуда ең бірінші драматургиялық шығармамен оқып танысу керек. Содан кейін ремаркаларды тауып, астарынан сызып белгілеңіз. Бұл ремарканың неге қажет екенін түсіндіріңіз.
1. Аль Д.Н. Основы драматургии. Учебное пос. С – П., 2005 2. Аникст А.А. Теория драмы от Аристотеля до Лессинга. М., 1967 3. Аникст А.А. Теория драмы от Пушкина до Чехова.М., 1972 4. Блок Вл. Система Станиславского и проблемы драматургии.1963
Ремаркаларды табуда ең бірінші драматургиялық шығармамен оқып танысу керек. Содан кейін ремаркаларды тауып, астарынан сызып белгілеңіз. Бұл ремарканың неге қажет екенін түсіндіріңіз.
1. Аль Д.Н. Основы драматургии. Учебное пос. С – П., 2005 2. Аникст А.А. Теория драмы от Аристотеля до Лессинга. М., 1967 3. Аникст А.А. Теория драмы от Пушкина до Чехова.М., 1972 4. Блок Вл. Система Станиславского и проблемы драматургии.1963
Өзіңізге ұнаған инсценировканы оқып шығып композициясы бойынша талдаңыз. Сонымен қатар тақырыбын, идеясын, қақтығыстардың арасында ең негізгі қақтығысты табыңыз.
1. Аль Д.Н. Основы драматургии. Учебное пос. С – П., 2005 2. Аникст А.А. Теория драмы от Аристотеля до Лессинга. М., 1967 3. Аникст А.А. Теория драмы от Пушкина до Чехова.М., 1972 4. Блок Вл. Система Станиславского и проблемы драматургии.1963 14 апта. Тақырыбы: Бір инсценировканы оқып танысып талдау жасау. Мақсаты: Инсценировканы меңгеру. Өткізу түрі: Жазбаша жəне ауызша талдау. Тапсырма: Бір инсценировканы оқып танысып талдау жасау. Əдістемелік нұсқаулар: Өзіңізге ұнаған инсценировканы оқып шығып композициясы бойынша талдаңыз. Сонымен қатар тақырыбын, идеясын, қақтығыстардың арасында ең негізгі қақтығысты табыңыз.
1. Аль Д.Н. Основы драматургии. Учебное пос. С – П., 2005 2. Аникст А.А. Теория драмы от Аристотеля до Лессинга. М., 1967 3. Аникст А.А. Теория драмы от Пушкина до Чехова.М., 1972 4. Блок Вл. Система Станиславского и проблемы драматургии.1963
шығарманы талдап, анықтама беру керек. Мақсаты: Шығармадағы актуальді мəселені табу. Өткізу түрі: Ауызша талдау. Тапсырма: Бір белгілі классикалық шығарманың қазіргі уақытта қандай актуальді мəселе көтеруге болатын шығарманы талдап, анықтама беру керек. Əдістемелік нұсқаулар: Өзіңізге ұнаған бір белгілі классикалық шығарманы оқып шығып, оның тақырыбын, идеясын, қақтығыстардың арасында ең негізгі қақтығысты табыңыз.Композициясын түсіндіріңіз. Енді пьесадағы тақырыпты қазіргі уақыттағы актуальді бір мəселеге көтеріңіз. Актуальді ме мұндағы тақырып, əлде жоқ па? Деген сұраққа жауап беріңіз.
1. Аль Д.Н. Основы драматургии. Учебное пос. С – П., 2005 2. Блок Вл. Система Станиславского и проблемы драматургии.1963
8.Типтік есептеу, графикалық жұмыс, лабораторлық жұмыс, курстық проект (жұмыс) орындалуы бойынша əдістемелік нұсқаулар – пəн бойынша қажет емес.
9.Студенттердің өзіндік жұмысына арналған материалдар: үйге берілген тапсырмалардың мəтіні, əр бір тақырып бойынша өзін-өзі тексеру материалдары, реферат т.б. ұй жұмыстары бойынша тапсырмалар, əдебиет тізімі жəне арналған уақыт көлемі. 1 – 15 апта Берілген тақырып бойынша əдебиеттерден оқып танысу. 1. Драма, лирика, эпос. 2. Драма - əдебиет түрі. 3. Эпостарды талдау. 4. Эпикалық трагедия. 5. Трагедиялық тартыс жəне трагедиялық характер. 6. Қақтығыс. Драматургиялық шығармадағы кейіпкер. 7. Драматургия жанрлары. 8. Драмадағы əрекеттің құрылымы жəне динамикасы. 9. Бір драматургиялық шығарманың композициясын талдау. 10. Драматургиялық шығарманың композициясы. 11. Ремарка, реплика. 12. Инсценировка. 13. Драматургиялық шығарманың актуальдігі. 14. Эпизод. Эпизод түрлері. 15. Монолог.
10.Оқу, өндірістік жəне дипломалды сараманды өткізу жөнінде əдістемелік нұсқаулар жəне есеп құжаттарының түрі – пəн бойынша қажет емес.
11.Студенттің оқу жетістіктерін бақылау жəне бағалау материалдары (бақылау тапсырмалары, тесттік тапсырма, өзін-өзі даярлау сұрақтар тізімі, емтихандық билеттер жəне т.б.)
«Білімді бағалау схемасы» «Пəн бойынша білімді бағалау кестесі» Бағалау саясаты: Драма теориясы – 1 ( 3 семестр)
Бағалау
түрі Апта
№ Бағалау
критериясы
Жұм ыс үшін
% бар
лығ ы%
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
12 13
14 15
1 Лекцияға қатысу 1/ 0.5 7.5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0.5 0.5 0.5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 … ОЖСӨЖдегі студенттердің белсенділігі 3 – 2/ 1 17 3 3 3 2 2 2 2 1 Үй тапсырмасы СӨЖ 1/ 0.5 5,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0.5 0.5 0.5 0.5 Р 1 30 Барлығы 30
жүктеу/скачать 367,17 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|