234 25 желтоқсан 2015 жыл

28

АШЫҚ САБАҚ

ОТКРЫТЫЕ  УРОКИ

29 сәуір 2016 жыл

Канат ТУРЕМУРАТОВ,

№ 15 орта мектебінің бейнелеу

пәні мұғалімі 

Сабақтың  мақсаты: а)білімділік:

оқушыларға перспектива заңдылықта-

ры  туралы  түсінік  беру.  Перспектива

заңдылықтарын  қолдана  отырып,су-

рет  салуға  баулу.

ә)дамытушылық:оқушылардың  ой-

өрісін,қиялын  елестету,қабілетін

қалыптастыру.  б)тәрбиелік:әсемдікке-

,еңбексүйгіштікке,ұқыптылыққа  тәрби-

елеу. 

Сабақтың  барысы. 

І.Ұйымдастыру  кезеңі. 

II  Өткен  сабаққа  шолу  жасау,қай-

талау. 

-  Композиция  дегеніміз  не?   Дина-

микалық  композиция  дегеніміз  не? 

Жүгірген  бала  дәптердіңқайжағында-

тұрады?   Суға  секірген  адам  формат-

тың  қай  жерінде  орналасады? 

ІІІ.  Жаңа  сабақты  түсіндіру 

Перспектива-бір шаршы кенепте қағаз-

дың  бетінде  кеңістікті  қалай  бейнелеу

туралы  білім.  Ол  бізге  көз  алдымыз-

дағы болмысты сол көрініп тұрған қал-

пында  бейнелеуге  мүмкіндік  береді.

Перспективаның  заңдары  өте  көп,со-

ның  ең  бастысын  екеуін  суретшілер

қалайда  білуге  тиісті. 

• Біріншісі,зат бізден не ғұрлым алыс

тұрса,ол  соғұрлым  кішкентай  болып

көрінеді. 

• Екіншісі параллель сызықтар бізден

алыстаған  сайын  арасы  жақындап,кө-

кжиекте  бір  нүктеге  тоғысып  тынады. 

Оған  теміржолғға  не  телеграф  сым-

дарына  зейін  салып  қарасаңыз,көзіңіз

әбден жетеді. Біз әңгіме қылып отырғ-

ан перспектива картинадағы не сурет-

тегі кеңістікті сызық арқылы бейнелеу-

ге  болатындықтан  сызықтық  перспек-

тива  деп  аталады.

Онымен  қоса,  әуе  перспективасы

деген  де  ұғым  бар.  Егер  ашық  теңізге

шығып,көкжиекке  көз  салсаңдар,зат-

тар  бізден  алыстаған  сайын  жарығы-

рақ,бозғылтым  бола  түскенін  байқай-

сыңдар.Көз  ұшындағы  орман  да  алыс

тау  шоқыларындай  көгілдір  тартады.

Өйткені  біздің  жанарымыз  бен  алыс-

тағыны  санның  арасында  тығыз  ауа

қабаты  жатыр.  Әлгі  заттардың  өңін

жұмсартып,түсін  өзгертіптұрғанда  сол.

Оны  бірінші  боп  байқап,өз  шығарма-

сында  бейнелеген-итальян  суретшісі

Леонардо  да  Винчи  болса, 

•  Перспектива  заңдылығы  зерттеу-

ге  неміс  суретшісі  Албрехт  Дюрер

үлкен  үлес  қосқан.

Перспективаны  бейнелеу    негіздері 

1.  Картина  жазықтығы 

2.  Көкжиек  сызығы 

3.  Көру  нүктесі 

4. Шығу нүктесі 

5. Көру деңгейі жәнет.б. түсініктердің

жиынтығынан  құралады 

1.  Картина  жазықтығы-бейнелейті-

нзат  пен  суретшінің  көзі  арасындағы

ойша  салынған  вертикаль  бағыттағы

жазықтықты  айтамыз. 

2.  Көкжиек  сызығы-суретшінің  көз

деңгейін  білдіретін  өлшем. 

3.  Көру  нүктесі-сурет  салушының

затты  бақылайтын  нүктесі  немесе

орны. 

4.  Шығу  нүктесі-өзара  параллель

түзулердегі алыстаған сайын бір-біріне

жақындап,  көкжиек  сызығына  барып

қосылатын  нүктесі. 

5.  Көру  деңгейі-суретшінің  көз  дең-

гейін  білдіретін,  ойша  алынған  жазық-

тық. 

Оқушылармен  жұмыс.  Оқушылар-

дың  қызығушылығын  арттыру  жат-

тығуы. 

Тақтаға  бір-бірлеп  шығарып,жел-

кенді  кішкентай  қайықшы  перспектива

заңдылығын  ескере  отырып  орналас-

тыру. 

Үй  тапсырмасы.  Бөлме  ішін  бейне-

леп келу. 

Бағалау. 

АҚТӨБЕ  ҚАЛАСЫ

ЖЕЛІЛІК СЫЗЫҚТЫҚ ЖӘНЕ

ӘУЕ ПЕРСПЕКТИВАСЫ

Бекеева  Гүлбақыт  Нұрымқызы

 № 47 жалпы білім беретін орта мектебінің Құқық және экономика

пәніңің мұғалімі

Сабақтың мақсаты: Білімділік: оқушыларға адамның қажеттілігі, олардың құры-

лымы  және  материалдық  қажеттіліктердің  шексіздігі  жайында  түсіндіру.  Эконо-

мика  ұғымы  және  экономикалық  жүйе  ұғымдарына  тоқтала  отырып,  олардың

қоғам  өмірінде  алатын  орнын  ашып  көрсету.

Тәрбиелік:  оқушыларды  адамгершілікке,  Отан  сүйгіштікке  тәрбиелеу.

Дамытушылық:  оқушылардың  ойлау,  сабаққа  деген  ынта  жігерін  арттыру.

Көрнекілігі:  тірек  сызбалар.

Әдісі:  тірек  сызбаларды  пайдалана  отырып  баяндау,  өзара  белсенділікті  арт-

тыру.

Сабақтың  барысы:

І.  Ұйымдастыру  кезең

а)  сәлемдесу

1.  Сабақ  құрылымын  тексеру

ә) сабаққа дайындығын тек-

серу

б)  оқушылар  назарын  сабаққа

аудару

ІІ.  Үй  тапсырмасын  тексеру    “Зерделі  сұрақ,  дәлелді  жауап”

1. Дәстүрлі және индустриялы қоғамдардың арасындағы айырмашылық неде?

2.  Қазіргі  замандық  өркениет  дегеніміз  не?

3.  Білімдерін  жан-жақты  тексеру

1.  Кестені  толтыр.

ІІІ.  Жаңа  сабақ

“Білім көкжиегі” айдары (Түсіну)

1.  Адамның  қажеттіліктері.

2.  Экономика  ұғымы.

    «Мағынаны ашу»

1.  Әр  топ  өздері  оқыған  бөлімнің  оқиғалар  тізбегін  құру.

2.  Таңдалған  бөлімдерге  байланысты  оқушылар  дәлелдер  арқылы  көрсету

Оқушылар  іс-әрекеті

1)  Физиологиялық  қажеттіліктер  (аштық,  шөл,  демалыс);

2)  Өзін  қорғау  қажеттілігі  (қауіпсіздік,  қорғану);

3)  Әлеуметтік  қажеттіліктер  (адамдардың  қарым-қатынасы,  билік,  махаббат);

4)  Тұлға  ретінде  танылу  қажеттілігі  (мәртебе,  бедел);

5)  Өзін  көрсету  қажеттілігі(өзін-өзі  дамыту,  ойы  мен  санасындағыны  жүзеге

асыру).

«Топтастыру»

ІҮ.  Жаңа  сабақты  бекіту

  «Зымыран  сұрақтар»  Жаңа  сабақты  меңгер-

гендігін  тексеру

1.  Адамның  негізгі  қажеттіліктерін  атаңдар.

2.  Адамның  қажеттіліктері  неге  үнемі  өсіп  отырады?

Ү.  Үйге  тапсырма:§  12.  Экономика  ұғымы.

ҮІ.  Бағалау

АҚТӨБЕ  ҚАЛАСЫ

ЭКОНОМИКА ҰҒЫМЫ

Формированию  положительной  мо-

тивации  к  учению  способствует  урок,

который был и остается основным эле-

ментом  образовательного  процесса.

На  уроке  работают  двое – учитель  и

ученик,  и  только  правильно  организо-

ванная  работа  может  побуждать  уче-

ника  учиться.  Урок  обладает  больши-

ми  мотивационными  возможностями,

которые  реализуются  через  его  ком-

поненты:  содержание  учебного  компо-

нента,  методы  и  средства  обучения,

организационные  формы  и  стиль  вза-

имодействия  учителя  и  учащегося.

При  подготовке  к  уроку  необходимо

учитывать  мотивационное  обеспече-

ние  урока:

-  постоянно  стимулировать  и  моти-

вировать  положительное  отношение

к учению через обеспечение психичес-

кого  и  физического  здоровья  на  уро-

ке,  соблюдение  гигиены  труда

-  способствовать  развитию  учащих-

ся  с  разными  способностями,  сохра-

нять их веру в свои силы, давать тол-

чок  к  самообразованию;

- стимулировать любознательность,

познавательные  интересы  и  способ-

ности.

Одним  из  стимулов  формирования

мотивации  является  оценка:

-  оценка  не  всегда  является  стиму-

лом.  Она  мотивирует:

- когда ученик уверен в её объектив-

ности;

-  когда  ученик  воспринимает  её  как

полезную  для  себя;

- когда ученик знает, что нужно сде-

лать  для  того,  чтобы  достигнуть  бо-

лее  высоких  показателей;

-  когда  ученик  уверен,  что  ему  ока-

жут  в  этом  достижении  помощь;

Для поддержания мотивации учения

необходимы  положительные  эмоции:

- связанные со школой в целом, пре-

быванием  в  ней;

-  связанные  с  осознанием  учеником

своих  возможностей  и  способностей;

-  от  получения  новых  знаний;

-  от  самостоятельного  добывания

знаний,  от  овладения  новыми  спосо-

бами  добывания  знаний.

Все  выше  названные  эмоции  обра-

зуют  атмосферу  эмоционального  ком-

форта.

Заметно  повышает  мотивацию  уча-

щихся благоприятный и продуктивный

микроклимат  на  уроке.  Его  поддержа-

нию  на  уроке  способствует  вовлече-

ние  в  деятельность  всех  учащихся

класса;  создание  нестандартных  си-

туаций;  демонстрация  достижений

каждого  учащегося  на  каждом  уроке;

умение  хвалить  любого  ученика  на

каждом  уроке,  даже  за  малые  дости-

жения  и  успехи.

Повышает  мотивацию  обучающих-

ся  к  изучаемому  материалу,  углубля-

ет знания, способствует развитию пси-

хических  процессов,  что  в  конечном

итоге, повышает качество знаний обу-

чающихся применение на уроке совре-

менных  педагогических  технологий:

-  создание  проблемной  ситуации:

перед  учащимися  ставится  задание,

как  правило,  практико-ориентирован-

ное,  направленное  на  решение  жиз-

ненной  задачи,  полезность  решения

которой  очевидна  ученикам;

-  создание  ситуации  успеха:  в  сис-

теме  заданий  присутствуют  задачи

различного  уровня  сложности,  даю-

щие возможность пережить чувство ус-

пеха  как  можно  большему  числу  уча-

щихся;

-  игровые  ситуации  на  уроках:

игра – это  метод  обучения,  направ-

ленный  на  моделирование  реальной

действительности  с  целью  принятия

решений  в  моделируемой  ситуации;

-дифференцированный  подход  к

организации  учебного  процесса:  обу-

чение  на  уровне  возможностей  и  спо-

собностей  ученика;

-  подбор  творческих  заданий:  крос-

сворды; задания, имеющие множество

решений,  а  также  не  имеющие  реше-

ния;  создание  презентаций,  разработ-

ПРИЕМЫ, МЕТОДЫ И СРЕДСТВА

ФОРМИРОВАНИЯ УЧЕБНОЙ МОТИВАЦИИ

УЧАЩИХСЯ НА УРОКАХ ТЕХНОЛОГИИ

Даутов  Г.С.

Учитель технологии средняя школа № 16, г. Актобе

ка проектов и т.д.;

-  групповые  формы  работы  хороши

тем,  что  снимают  излишнее  напряже-

ние  вокруг  отметок,  которые  всегда

связаны  с  внешней  мотивацией.

-  метод  проектов:  способствует  ак-

тивизации всех сфер личности школь-

ника — его  интеллектуальной  и  эмо-

циональной сфер и сферы практичес-

кой  деятельности,  а  так  же  позволяет

повысить  продуктивность  обучения,

его  практическую  направленность;

-  Интернет-  технологии  (ИКТ)сегод-

ня  являются  частью  общей  информа-

ционной  культуры  учащихся.  Задача

школьников сводится к постоянному са-

мостоятельному  поиску,  обобщению  и

систематизации  изучаемого  матери-

ала, так как современные информаци-

онные  системы  обеспечивают  доступ

к  большому  объему  знаний;

Сильную  и  устойчивую  мотивацию

изучения  предмета  создаёт  пробудив-

шийся  у  школьника  познавательный

интерес  к  предмету.

Важно отметить, что каждый из рас-

смотренных  приемов,  методов  и

средств у каждого учителя будет иметь

свои  особенности.  Они  зависят  от  ус-

ловий  применения,  педагогического

мастерства  учителя.

В  формировании  мотивации  невоз-

можно  отдать  предпочтение  тому  или

иному  приему,  методу  или  средству.

Существует  мнение,  что  достичь  же-

лаемых  результатов  можно,  если  ис-

пользовать на практике все имеющие-

ся  приемы,  методы  и  средства,  одна-

ко ясно, что не всякая совокупность мо-

жет  обеспечить  наилучший  результат

при малых затратах сил и времени как

учителем,  так  и  учащимися.  Для  дос-

тижения  наилучшего  результата  необ-

ходимо  рациональное  использование

таких  приемов,  методов  и  средств  и

их  сочетаний,  которые  за  малый  про-

межуток  времени  могут  обеспечить

максимальный  в  данных  условиях  ре-

зультат.

Нұргүл  КУРМАНОВА  ,

Қалалық  көркемсурет

лицейінің

шығармашылық  пәндер

мұғалімі

Мақсаты: Жаңашыл әдісті қолда-

ну  мақсатында  шебер-класқа  қаты-

сушылардың  қызығушылығын  арт-

тыру.Сабынның көлеміне қарай ком-

позиция ойлап табу, ой-өрісті дамы-

ту.Сабыннан әртүрлі мүсін (сувенир)

жасап  үйрету.

Құралдары:  Әртүрлі  үлгідегі  дай-

ын  бұйымдар.Күнделікті  қолданыс-

тағы  сабын  түрлері,ас  пышақтары

(столовый  нож)

Өтілу  барысы:

1.Ұйымдастыру

2.Шебер-кластың тақырыбын және

мақсатын  хабарлау.

Жалпы мүсін өнері дегеніміз не?

Мүсіндеу  (скульптура)-шындық

өмірді өзінің ерекше әдісімен көркем

бейнеде көрсететін бейнелеу өнерінің

бір  түрі. «Скульптура»  атауы  латын

сөзінен  аударғанда-бірдеңені  «ойып

алу», «қашау» деген сөзінен шыққа-

н.Алғашында  осы  әдіспен  жасалған

шығармаларды  білдірген,  кейіннен

жұмсақ  материалдардан  (сазбал-

шық, ермексаз) сомдалған мүсіндер-

де осы ұғыммен аталды.

Мүсін негізінен екі түрге бөлінеді:

1.Бедер (рельеф)-көлемді бейненің

жазықтық бетінде сәл шығыңқы етіп

бейнеленетін түрі.

2.Дөңгелек 

мүсін-бейнелеу

объектісінің нақты көлемді бейнелеуі.

Бүгінгі  шебер-кластың  тақырыбы

ерекше,  дәстүрлі  емес.  Сабынның

бүтін  бөлігінен  оймыш  пышақпен

мүсін  жасау.Бұл  жаңашыл  әдіс,тек

қана оқушылардың қызығушылығын

ғана емес,ересек адамның да қызы-

ғушылығын  арттыратын  әдіс  (ағаш-

тан,  тастан  қиын  болғандықтан  са-

бынмен жеңіл көлемді сезінеді). Ұсақ

бөлшек  көп  болмаған  дұрыс,бір

тұтас  болған  жақсы.

3.Шебер-кластың  тақырыбын

түсіндіру.Алдымен, тәжірибелік жұмы-

сты  бастамас  бұрын  керек  құрал-

жабдықтармен таныс болайық:сабын

(72%  кірсабын),  ас  пышағы  (басы

дөңгелек  болғаны  дұрыс),ыдыс  (са-

бынның  қалдықтарын  салуға),А4

көлем  қағаздың  жартысы  (жоба  су-

рет  салу  үшін),қарындаш.Сабынды

оймас  бұрын  қағаздың  бетіне  бола-

шақ  мүсіннің  сұлбасын  суреттеп

аламыз.Ойлаған композиция сабын-

ның  көлеміне  сәйкес  келуі  және

ыңғайлы  ойылуы  керек.Мүсін

біртұтас болған дұрыс,ұсақ бөлшек-

терді оюда қиындық туғызады.

Композицияда жануардың бейнесі

болған өте қызық көрінеді.

Қағаз бетіне салынған суретті, са-

бын  бетіне  қарындашпен  көшіреміз.

Содан кейін жайлап пышақтың ұшы-

мен артық жерін жұмырлап оямыз.

Сурет  сабынның  қырларына  (ше-

кара)  тақап  салынуы  керек.  Бұл

мүсін  (дөңгелек)  жұмыр  болғандық-

тан  алдын,  артын,  жанын,яғни  жан-

жағынан  артық  сабын  алынып  тас-

талады.Пішімнің  сұлбасын  жоба  су-

реттегідей шығарамыз.Ойластырған

композицияның жалпы пішімін жасап

болған соң ұсақ бөлшектерге көше-

міз.Ұсақ  бөлшектерді  аса  ұқыпты-

лықпен  орындау  керек,өйткені  олар

өте нәзік,тез сынғыш келеді.

Тәжірибелік  жұмыс:

а/ жоба сурет орындау

ә/  сабынмен  жұмыс

(шеебер-класқа  қатысушыларға

үлгілер көрсетіледі)

Жұмысты  орындап  болған  со-

ң,шағын  көрме  ұйымдастырылады.

АҚТӨБЕ  ҚАЛАСЫ

САБЫННЫҢ БҮТІН БӨЛІГІНЕН

ОЙМЫШТАП МҮСІН ЖАСАУ ӘДІСІ

29 сәуір 2016 жыл

29

АШЫҚ САБАҚ

ОТКРЫТЫЕ  УРОКИ

Денешынықтыру. АӘД

Канагат САЯТУЛАЕВ,

№48 орта мектебінің дене шынықтыру пәні мұғалімі

Сабақтың  мақсаты:  Оқушылардың  төзімділік,  шапшаңдық  дағдыла-

рын  қалыптастыру,  волейбол  спортына  деген  қызығушылығын  арттыру.

Сейлхан САРСЕМБАЕВ,

Елек орта мектебінің АӘД  пәнінің

оқытушысы-ұйымдастырушысы

Ғұбайдолла Жәңгіров Ресейдегі алғашқы әске-

ри  телеграф  байланысын  жолға  қойған,  Ресей

империясы  қарулы  күштері  байланыс  әскер-

лерінің  тұңғыш  басшысы  болған,  қазақтан  шық-

қан  алғашқы  генерал  еді.

Әсіресе, орыс – түрік соғысы кезінде оның әске-

ри  дарыны  айрықша  көзге  түсті.Орыс – түрік  со-

ғысы әскери байланыс жүйесінің арнаулы бір түрі

ретінде  жасақталып,  шұғыл  дамуына  да  көп

септігін  тигізді.  Әскердің  бұл  түрі  ұлан  ғайыр

соғыс  сахнасындағы  бүкіл  іс  қимылды  басқарып

отыруды  жетілдіре  түсуге  тіпті,  жеңіске  жетуге

айтарлықтай  үлес  қосты.

Оның  үстіне  жас  қазақ    генералы      бірнеше

шетел    тілін    білетін,  әдебиет,  тарихжағрафия,

математика,  заң,  дипломатика,  экономика,  және

өзге      де  ілімдерге  жүйрік  болатын.  Ғұбайдолла

Жәңгіровтың  арқасында,  байланыстың    жауын-

герлік тәжірибесі молығып , бұл сала дербес бір

әскери  құрылымға айналды. 1877-1878 жылдар-

дағы  орыс – түрік        ерекше    көзге  түскен  әскер

басыларға    «Ерлігі  үшін »   деген      жазуы    бар

алтын  қарулар    сыйға    тартылды.   Солардың

бірі – қазақтың  тұңғыш   генералы  Ғұбайдолла

Жәңгіров   еді.

Ғұбайдолла   Жәңгіров    сонау  XVII  ғасырдың

ортасында  әйел  патша    Елизавета  Петровна

Санкт – Петербургте  негізін  қалаған  Паж  корпу-

сын  тәмамдаған  болатын.  Бұл  негізінен    гварди-

ядағы    «  әскер  қатарында    қызмет  ететін  текті

әулеттер    мен    қызметшілер  отбасынан  шыққан

жастарды»  даярлауға  арналған  жоғарғы  әскери

оқу  орны.  Бұл  корпусқа  Ресейдегі  ең  ақсүйек

дворяндар  мен  император  әулетінің  10-15  жас

аралығындағы    ер    балаларды  оқытып,жылына

барлығы 50 шәкір  қабылданатын.Оқуға  талап-

кердің денсаулығы мұқият тексеріліп,сырт келбе-

тіне  де  айрықша  көңіл  бөлінді.Оған  имиген  еңкі-

ш,секпілбет,аяғы  қисық  адамдар  алынбай-

тын.Үрдіс  бойынша,Астанада  өткізілетін  шеру-

лердің  қай-қайсысында  солар  бастап  ашып  бе-

ретін.Денесіне құйып қойғандай әдемі киімді,сым-

батты  да  сұңғақ  бойлы  бұл  жігіттер,тіпті  ең  бай

гвардиялық  жастардан  да  өзгеше  көз  тартар-

лықтай  ерекшеленіп  тұратын.Ғұбайдолла

Жәңгіров  Паж  корпусынан  1-ші  санатты  сардар

болып  шығып,әскери  өмірін  атты  әскердегі  кор-

неттік  қызметтен  бастады.Бірте-бірте  қазақтар

полкының  гвардиясында,1867  жылдан  бастап

Орынбор  генерал  губернаторы  жанындағы  ар-

наулы тапсырмалар қызметкері болды.Ғұбайдол-

ла  Жәңгіров  1868  жылы  полковник,Ұлы  мәрте-

белі  Император  қауымының  флигель-адьютан-

ты  атағын  алды.Ал,бұл  қауымға  тек  патша  са-

райы  мен  қала  сыртындағы  қызмет  үйлеріндегі,-

жалпы  императордың  бас  ғимаратындағы  ке-

зекші  сардар  міндетін  атқарушы  алғыр  да

адал,әрі  батыл,императордың  жеке  басына  ұна-

ған  жандар  ғана  кіре  алатын.

Міне өзінің батылдығы әрі әскери білімділігімен

қатар,сымға  тартқандай  келбетті  тұлғасымен

ақсүйектер  арасында  және  армияда  үлкен  бе-

делге  ие  болған,қазақтың  тұңғыш  генералы

Ғұбайдолла  Жәңгіров  осындай  жан  еді.

  АҚТӨБЕ  ҚАЛАСЫ

О.С ГРАБИЛИНА, учитель физической культуры средней школы № 26

Цели:  Разучить  казахскую  национальную  игру  «Ястребы  и  ласточки».  Развить  ловкость,  силу,

гибкость,  выносливость,  координацию  движения.  Воспитать  взаимоуважение  и  сознательную  дис-

циплину.

«Е.Ш. УМАРГАЛИЕВА, Пригород орта мектебінің денешынықтыру пәні мұғалімі

АҚТӨБЕ  ҚАЛАСЫ

ИГРОВЫЕ ЕДИНОБОРСТВА С ПЕРЕТЯГИВАНИЕ И ВЫТАЛКИВАНИЕМ. ОБЖ

КӨҢІЛДІ МӘРЕ» ОЙЫНЫ

НАЦИОНАЛЬНАЯ  КАЗАХСКАЯ ИГРА «ЯСТРЕБЫ И ЛАСТОЧКИ».

АЛАҢДА ҚОЗҒАЛУ ЖӘНЕ ДОПТЫ

ИГЕРУ ТЕХНИКАСЫНАН ҚҰРЫЛҒАН

КОМБИНАЦИЯЛАР

ТҰҢҒЫШ  ҚАЗАҚ ГЕНЕРАЛЫ

30

АШЫҚ САБАҚ

ОТКРЫТЫЕ  УРОКИ

29 сәуір 2016 жыл

М.  КЕНЖЕГУЛОВ,

 № 42 орта мектебінің сызу және бейнелеу пәні  мұғалімі

Сабақтың мақсаты: Оқушылардың тіліктер туралы жалпы түсінігін қалып-

тастыру.Тілік пен қима арасындағы айырмашылықтарды көрсету.Көрністерде

тілікті орынды қолдана білуге үйрету.

Сабақтың  барысы:  Нәрсенің  ішкі  кіөрінбейтін  беттерін  сыбада  үзілме

сызықпен  көрсетеміз.Көрінбейтін  сызықтардың  проекциялары  көрінетін  сы-

зықтардың проекцияларымен бірігіп түсуі мүмкін. Ішкі құрлысы күрделі тетік

бөлшектердің көрністеріне қарап ,оның пішіні түсіну қиынға соғады.

Сондықтан сызбада қимамен қатар тілік деп аталатын бір шарты кескінді

қолданамыз.

Тілік  нәрсенің  ішкі  құрлысын  сызбада  анық  және  түсінікті  етіп  көрсетуге

мүмкіндік  береді.

Берілген сызбада ішкі пішінін көрсету үшін тілікті қажет ететін тетік бөлшектің

көрністері  берілген  .Беріген  тетік  бөлшекті  фронтал  орналасқан  альфа  жа-

зықтығы бойынша ойша қиып, тең екіге бөлеміз.Екіге бөлінген тетікбөлшектің

аксонометриясы сызып көрсетіген. Тетік бөлшектің оң жақтағы бөлігін ,яғни

қиюшы жазықтықпен қарашының арсындағы бөлігін ойша алып тастайық.

Оның  қалған  бөлігін  фронтал  жазықтыққа  тікбұрыштап  проекциялайық.

Осылайша алынған кескін тілік деп аталады.

Бір немесе бірнеше жазықтықпен ойша қиылғаннан шықан тетік бөлшектің

кескінін тілік деп атайды.

Біздер қарастырып отырған тетік бөлшек сызбасынан үш кескін көріп отыр-

мыз.Олардың  екеуі  үстінен  қарағандағы  және  сол  жақтан  қарағандағы

көрністер, ал үшіншісі – тілік.

1.Сызбада  тілікті  сызықтап  көрсетеді.Сызықтау  тұтас  жіңішке  сызықпен

45 градус көлбеулікте жүргізіледі .Арақашықтығы 2мм болады.

2. Қиюшы жазықтықтың орны жуан үзік сызықпен көрсетіледі де оған пер-

пендикуляр  екі  нұсқама  сызылады.Нұсқамалар  қима  сызығының  сыртықы

шетінен 2-3 мм  қашықтықта  орналасуы  тиіс  және  нұсқамалардың  сырт  жа-

ғына орыс алфавитінің бас әрпі жазылады.Нұсқамалар сызбада қарау бағы-

тын  көрсетеді.

3.Тіліктің жоғарғы жағына бұл әріптер сызықша арқылы жазылады.

4.Нәрсе  симметриялы  болса  онда  сызбада  қиюшы  жазықтықтың  орнын

көрсетпейді, тілікті белгілемейді.

5.Сызбада тілік пен қиманы шатастырмау керек.

А)  Тілікті  салғанда  қиюшы  жазықтықтың  ар  жағында  жатқан  бөлігін  қоса

көрсетеді.

Б)Қимада тек қиюшы жазықтықтың тікелей өзінде жатқан бөлігі ғана көрсе-

тіледі.

жүктеу/скачать 32,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: