Дәріс. Валюталық саясатты мемлекеттік реттеу

 
Ұлттық валюталық жүйе 
Дүниежүзілік валюталық жүйе 
 
1) Ұлттық валюта 
2) Ұлттық валютаны алмастыруы шарты 
3) Ұлттық валюта паритет 
4) Ұлттық валюта бағалы режимі 
5) Валюталық шектеудің, бақылаудың 
болуы н/е болмауы 
6) Елдің халықаралық валюталық 
ӛтімділігін ұлттық реттеу 
7) Халықаралық несиелік айналыс 
құралдарын пайдалануды регламенттеу 
1) Резервтік валюталар, халықтық есептеу 
валюталық бірліктері 
2) Валюталардың ӛзара алмастыру шарты 
3) Валюталық паратеттерінің ортақ режимі 
4) Валюталық бағамдар режимінің шектеуі 
5) Валюталық шектеуді мем-каралық реттеу 
6) Халықаралық валюталық ӛтімділікті 
мемлекетаралық реттеу 
7) Халықаралық несиелік айналыс құралдарды 
пайд-ң ережелерініңбіртұтастығы 
8) Елдің халықаралық есеп айырусыларын 
регламенттеу 
9) Ұлттық валюталық нарық пен алтын 
валюталық нарығы режимі 
10) Елдің валюталық қатынастарын 
басқаратын ж/е реттейтін ұлттық 
ұйымдары 
8) Халықаралық есеп айырысудың негізгі форм-ң 
біртұтастығы 
9) Д.ж. валюталық нарықтар мен алтын нарық-ң 
режимі 
10) Мемлекетаралық валюталық реттеуді жүзеге 
асыратын халықаралық ұйымдар  
 
 
 
Валюталық паритет – валюталық бағамның негізгі б.т-н заңды тәртіпте 
белгіленетін 2 валюта арасындағы шекті қатынас. 
 
 
9. Дәріс. Әлеуметтік саланы мемлекеттік реттеу 
 
 
1.Әлеуметтік саланы мемлекеттік реттеу жүйесі. 
 
2. Әлеуметтік саясаттың принциптері ж/е моделі. 
 
1.  Қазіргі  мемлекеттің  барлығында  дерлік  азаматтарды  эк-қ  қиыншылықтан 
қорғауды қамтамасыз ететін әлеуметтік қлодау жүйесі. 
 
Әлеуметтік қолдау жҥйесі дегеніміз – қоғамның табысы аз мүшелеріне қаржылай 
кӛмек  ретінде  кӛрсетілетін  үкімет  бағдарламасы.  Оларға  жұмыссыздық  б-ша  жәрдемақы 
қарттар мен мүегдектерге берілетін зейнетақы ж/е әл ауқаты нашар отбасыларға берілетін 
әлеуметтік  кӛмектер  жатады.  Әлеуметтік  қорғау  жүйесі  -  әлеуметтік  тәуекелділік  п.б-н 
жағдайда  тұрғындарды  қолдаудағы  эк-қ  құқықтық  ж/е  ұйымдастырушылық  мінезді 
қамтитын  мем-к  шаралардың  кешені  б.т.  әлеу-к  қорғау  жүйесі  адамның  барлық  ӛмірлік 
жолын  қолдауды  ж/е  барлық  ӛмірлік  жолда  оның  құқықтары  мен  қызығушылықтарын 
қорғауы керек. 
 
Тұрғындардың әлеу-к қорғау жүйесі мемлекетті әлеум. саясаттарынңбасты бағыты 
болуы керек. Ал бұл жағдайда әлеу-к саясат мем-гі саясаттың бір бӛлігі болып табылады 
ж/е ӛз ішінде мынадай бағыттарды қосады: 
 
1)  жұмыспен  қамту  саласы  ж/е  салалар  б-ша  жұмысшылардың  кірістік  қалалай 
теңестіру керек екендігін. 
 
2) жекелей жұмыспен, категориямен қамтылғандардың кірістерінің деңгейін қалай 
ӛтелуін керектігін  
 
3) тұрғындардың жұмыспен қамтылғандарды реттеудің белсенді әдістерін қолдану. 
 
Кез келген елдің эк-қ жүйесінің функциясын қамтамасыз етуге басты рольді мем-т 
атқарады.  Әлеу-к  қорғаудың  талай  ғасырлар  бойы  негізгі  субъектісі  болып  мем-т 
табылады,  яғниолар  әлеу-к  қорғаудың  қызметін  жүзеге  асыратын  институттар  мен 
ұйымдар. 

 
Мем-т  ӛзінің  барлық  ӛмір  сүру  тариихында  ішкі  тәртіпті,  заңды  сақтау,  ұллтық 
қорғанысты  ұйымдастыру  сияқты  бірқатар  міндеттемелер  мен  бірге  эк-ка  саласында 
белгілі бір қызметтер атқарады. Яғни ақаш айн. реттеу, салық жинағын ұйымдастыру ж/е 
т.б.  Ал  қазіргі  жағд-да  кез-келген  дамыған  нарықтық  эк-ка  мәні  б-ша  аралыс  эк-ка 
мемл.сектордағы  еркін  кәсіпкерлікпен  қатар  мем-ң  ұлттық  шаруашылықты  реттеуі  де 
жатады. 
 
ҚР әлеуметтік сфера құрылымы. 
 
 
Әлеуметтік инфрақұрылым 
 
 
 
 
 
 
 
 денсаулық     білім беру       тұрмыстық  
кӛлік ж/е 
тұрмыстық  мәдениет, 
сақтау 
   ғылым 
     номиналды 
байланыс 
қызмет 
ӛнер, 
  
      
 
     шаруашылық 
 
 
кӛрсету 
туризм 
  
      
 
 
 
 
 
Әлеуметтік индикаторлар 
 
 
 
 
 
 
 
 
еңбек  
    тұрғындардың 
тұтынушы 
жұмыссыздық     тұрмыстық       білім берудің 
ресурстық     ақшалай   
нарығының  деңгейі    
      жағд.  ж/е         мәдениеттің, 
саны (эк-қ     табыстарының 
жағдайы 
(кедейшілік)        коммуналды     денсаулық 
белсенді ж/е    деңгейі   
 
 
 
 
      қызмет 
         сақтаудың ж/е 
белс.емес   
 
 
 
 
 
 
      кӛрсетулер        демалыс деңгейі 
тұрғын 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                                             
 
                                                Әлеуметтік қорғау 
 
 
 
 
Тұрғындарды әлеуметтік қорғауда 2 негізгі механизмді бӛліп кӛрсетуге болады: 
-
 
міндетті әлеуметтік сақтандыру  жұмыспен қамтылған тұрғ. барлығы. 
-
 
әлеуметтік кӛмек – тұрғ. басқа категориясына әртүрлі кӛмек кӛрсетулер мен 
тӛлемдерді тӛлеуді жүзеге асырады. 
 
2.  Әлеуметтік  саясаттың  негізінде  ӛндірістік-қоғамдық    ӛнімді  тарату  жатыр.  Бұл 
таратудың принциптері әртүрлі болып келеді ж/е лоарды мынадай түрде бір-бірімен бай-
ты болады. 
-  Либералды  модель.  Ең  бастысы  жеке  тұлғаға  сүйене  отырып,  минималды  түрде 
тұрғындардың ӛміріне мем-к жағынан әсер ету. 
- Әлеуметтік-демократиялық модель.  Мемлекеттің  арнайы  ролін  қарастыра  отырып, 
тұрғындардың  әртүрлі  топтар  арасында  кірістерді  қайта  таратуды  ж/е  әлеуметтік  нашар 
топтардың қажеттіліктерін есептеуді жүзеге асырады. 

- Кеңестік модель.  Бұл  модель  мем-ң  жеке  меншігіне  ӛнд-ң  орталықтандырылған 
реттеуіне ж/е таратылуына сүйенеді. 
- Дамып келе жатқан елдерде қабылданған модель. Бұл жерде ресурстың жағдайына б-
ты әлеу-к саясат ӛз алдына үлкен мақсаттарлы қояды, яғни бұл мақсат кедейшілікті жою, 
антисанитарлық  ж/е  де  эпидемияға  қарсы  шаралар  жүргізу,  әлеу-к  нашарлық  күрес 
жүргізу. 
 
Әлеуметтік саясат мыналарды қамтуы тиіс: 
 
• тиімді демографиялық саясат 
 
• адамдық капиталдың дамуы мен кедейшілікті тӛмендетуге жағдайлар жасау 
 
•  қоғамдық  капиталды  дамыту  н/е  халықтың  қоғамдық  ӛміріне  қатысуы 
мүмкіндіктерін кеңейту 
 
Осы  спецификаға  б-ты  тұрғ-ды  әлеум.  қорғауда  келесідей  белгілерін  бӛліп 
кӛрсетуге б-ды: 
 
1)  Объективті  негізделу-адам  ӛмірінің  анықталған  деңгейін  қам-з  етуге  ж/е  оны 
қолдауға бағытталған механизм. 
 
2) Ӛмір сүру үшін әртүрлі әдістер мен тәсілдерді ұсыну  
 
3) Әлеу-к қорғауда ұсынылған ережелерді қорытындылау. 
 
 
ҚР-дағы тұрғындардың әлеуметтік қорғау жүйесі 
 
 
 
  
 
 
 
Әлеуметтік тӛлемдер 
 
 
 
 
Әлеуметтік қызмет кӛрсетулер 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Әлеуметтік қам-з  
Әлеуметтік кӛмек    
Әлеу-к кӛмекті үйлерде  
 
 
 
 
ету (зейнетақы-   
(адрестік әлеуметтік  
кӛрсету, дәрілік әлеу-к қамсыздандыру, суды 
ларды,мем-к жәр- 
кӛмек, тұрмыстық кӛ- 
ӛнімдермер қам-з ету протезна артепидиялық ӛн- 
демақыларды тӛлеу) 
мек, туған балаға тӛле- 
імдермен қам-з ету ж/е басқа да әлеу-к қызмет 
 
 
 
 
нетін бір уақыттық тӛ- 
кӛрсету. 
 
 
 
 
лемдер 
 
 
Сондықтан әлеу-к қоғаудың құрылу принциптері: 
-
 
Шаралардың адрестілігі 
-
 
Кӛмектің түрін ж/е ӛлшемін анықтаған кездегі дифференцияларын жағдай қолдану 
-
 
Бірнеше түрлі ұсынатын әлеу-к кӛмектің кешенділігі 
-
 
Әлеу-к қорғаудың мақсаттарын шешуге тұрғ-ң барлық  деңгейлерінің әлеу-к бірігуі 
ж/е кеңестілігі. 
 
СӚЖ: ҚР-ң әлеуметтік саланы реттеу реформаларының негізгі бағыттары 
 
 
10. Дәріс. Инвестициялық қызметті мемлекеттік реттеу. 
 
 
1. Инвестициялардың түрлері жіне атқаратын қызметі 
 
2. ҚР-ның инвестициялық саясатының негізгі бағыттарын қалыптастыру негіздері 
 
3. Инвестициялық саясатты мемлекеттік құқықтық реттеу жолдары 
 
 
1.  Инвестициялар  –  кәсіпкерлік  қызметінің ж/е  нәтижесінде  пайда құралатын  н/е 
әлеуметтік  теңділікке    толық  жеткізілетін  қызметін  басқа  да  түрлерінің  объектілеріне 
жұмсалған  мүліктік ж/е интеллектуалдық құндылықтардың барлық түрлері. Капиталдың 
ӛз  ішіндегі  эк-ға  ұзақ  мерзім  жұмсалуы.  Инвестициялар  нақты  ж/е  қаржылық 
инвестициялар б.б. 

 
Нақты  инвестициялар  –  капиталдың  ӛнеркәсіпке,  ауыл  шаруашылығына, 
құрылысқа ж/е т.б. жұмсалуы. 
 
Қаржылық инвестициялар – мем-н басқа бір  кәсіп-ң инв-лық  қорларды, бағалы 
қағаздар мен инв-ды сатып алуға бағытталған. 
 
Коммерциялық тәжірибелер мұндай инв-қ тҥрлері бар: 
 
1) Табиғи активтерге инв-я 
 
2) Ақша активтеріне инв-я  
 
3) Материалдық емес активтерге инв-я.  
 
1)  Табиғи  атив-ге  -  ӛндірістік  ғиматтар  мен  құрылымдар  қызмет  ету  уақыты  1 
жылдан  асатын  әр  түрлі  машиналар  мен  жабд-р  ж/е  ӛндіріс  процесінде  қолданылатын 
басқа да мүліктер жатады. 
 
2)  Ақша  активтеріне  –  басқа  да  жеке  ж/е  заңды  тұлғ-н  ақша  қаражатын  алуға 
болатын құқық жатады. 
 
3)  Фирма  жҧмыстарының  қайта  жеке  оқыту  ж/е  біліктіліктерін  жасау 
тапқыштың  потентер  мен  лицензиялар.  Ӛнеркәсіп  ӛнімдерінің  куәлік  алу,  ӛнімге 
сертификат алу. Олар жерді қолд. құқық алу арқылы алынған құндылықтар жатады. 
 
 
2. Инв-қ саясат маңызды 3(үш) бағытта жүргізіледі: 
 
1) Мемлекеттік бюджеттік қорларды пайдалану арқылы  
 
2) Ішкі несие қорларымен жеке, заңды тұлғ-ң ӛзіндік қаражаттарын тиімді қолд-ды 
ынталандыру арқылы 
 
3) Шетелдік инв-р тартумен тиімді пайдалану механизмі арқылы. 
 
Осы  бағыттар  ішінен  басымдысын  таңдап  алу  ж/е  халық  шаруашылығының 
барынша  тиімді  аймақтық-салалық  құрылымын  қолдау  мақсатында  олардың  үлесімін 
қамтамасыз  ету  мем-ң  инвес-қ  қамтамасыз  ету-мем-ң  инв-қ  саясатын  негізін  құрайды. 
Оны  қалыптастыру  барысында  ҚР-ның  президенті  бӛлетін  күрделі  ұлттық 
бағдарламаларды  іске,  асыру  қажеттілігіне  ескеріледі  қазіргі  жағдайда,  ҚР-ң  үкіметінің 
құрылымдық саясаты келесідей желеледі дамытуға тиіс: 
 
1. Дайын ӛнім шығару арқылы ғы-ты арттыратын салалар дамуына басымд. беру. 
 
2. Ішкі нарық талап-н қанағ-тын ж/е шен-ты алмастыру ӛнім ӛнд-н кеңейту 
 
3.  Негізінен  отандық  ӛндіріс  есебінен  халық  шаруа-ғы  барлық  салалардың  ӛнд. 
аппаратын жаңарту 
 
4. Халық қажеттіліктерін қанағ-ға бағытталған салалар дамуын қамтамасыз ету 
 
5.  Эк-ны  аграрлық  секторының  дамуын  тездетуге  бағытталған  қаржы  ж/е  несие 
қорларын арттыру ж/еэк-ны тиімді басқару жүйесіне шетелдердің капиталын саналы тарту 
жатады.  Ӛтпелі  кезеңнің  тарихи  ерекшеліктерінің  бірі  –  шетел  инвестицияларындағы 
тарту мен пайданың оңтайлы жолын табу б.т. 
 
Шетел  инв-н  пайд-у  ел  эк-ң,  халықаралық  еңбек  бӛлінісінің  жүйксіне  қатсуымен 
ж/е  капиталдың  кәсіпкерлік  үшін  бос  салаларға  құйылуымен  анықталатын  объективті 
қажеттілік  б.т.  Қ-да  басқа  елдер  сияқты  шетел  инв-н  келесі  факторлар  есебінен 
қарастырады: 
 
1) эк-қ ж/е техникалық ӛзгерісті жеделдету 
2) ӛнеркәсіптік аппаратты жаңарту ж/е жаңғырту 
 
3) ӛнд-ті ұйымдас-ң алдыңғы қатарлы әдістерін ӛңдеуі 
 
4)  нарықтық  эк-ң  талаптарына  сай  кадрлар  дайындауды  ж/е  жұмыспен  қамтуды 
іске асыру. 
Ең алдымсн аса маңызды скі моселсге ерекшс коңіл бӛлу керек: біріншіден, халық 
шаруашылығының  құрылымдық  ӛзгерістеріне  нарықтық  механизм  әсср  етс  алмайды, 
сондықтан  бұл  ӛзгерістерді  мемлскет  тарапынан  реттеу  қажет;  екіншіден,  ӛзгерістсрді 
инвестициялық 
процестермсн 
жәнс 
шаруашылық 
жүргізуші 
субъектілердің 
инпестициялық  белсенділігін  ынталандырумен  тығыз  байланыста  қарастырмасақ 
ондірістің әлеуметтік-экономикалық тиімділігін арттыру мақсатында құрылымдық реттеу 

мәселесін шешу мүмкін емес. Сондай-ақ, болашақтағы ғылыми негізделген құрылымдық 
ӛзгсрістердің  қажеттілігі  -  әсіресе  экономиканы  басқарудың  жоғарғы  деңгейінде 
инвестициялық шешімдер қабылдауға қатысты мақсатты сипатта болады. 
Экономикадағы  құрылымдық  ӛзгерістерді  сипаттайтын  корсеткіштер  жүйссі  мен 
дсңгейі  кобінесс  мсмлекеттің  экономикалық  саясатын  жүзеге  асыру  мсн  болашақтағы 
кезендерге  белгіленген  мақсаттарга  қол  жеткізу  жӛніндегі  нақтылы  макроэкономикалық 
шараларға  байланысты.  Басқаша  айтқанда,  жалпы  мемлекеттік  экономикалық  саясат  — 
макроэкономикалық,  салық  жәнс  аймақтық  дсңгейлердс  құрылымдық  саясатты 
қалыптастыру негізгі болып табылады. 
Макроэкономикалық  түрғыдан  алғанда  қүрылымдық  саясатты  қалыптастыру 
нсгізіне  ӛзара  тиімді  қатынастарды  қамтамасыз  ету  жӛніндегі  бірқатар      мәселелер 
жатады. Олар: қоғамдық ӛнім ӛндіру бӛлімшелері арасындағы, аралық және дайын ӛнім, 
ӛнсркәсіптсгі  ӛндіріс    құралдарының  ӛндірісі    ("Л"  тобы),    үлттық  табыстағы    тұтыну   
қоры   мсн   қор  жинау, ӛндірістік  және ӛндірістік емес күрдслі қаржы жұмсау, құрылыс-
монтаж  жұмыстары  мен  ӛндіріс  жабдықтарына  шыпғын  жұмсау  арнларындағы   
қатынастар.   Олардың   негізінде   тиімділікке қол жеткізу дсгеніміз - қоғамның табиғи-
шикізат, материалдық-техникалық  және интеллектуалдық қорларын    қолдана   отырып,   
халықтың      материалдық    жәнс  мәдени  қажсттіліктерін,  жақсы  тұрмыс  жағдайын  
қамтамасыз ету. Мұнда аталған мәселені  шсшуді  тездетудің, негізі   әрдайым  аз шығын  
жұмсап    коп    нәтижсге    қол  жсткізуге  бағыттайтын  шаруашылық  жүргізудің  нарықтық 
моделі. 
Макроэкономикалық  салада  оңтайландыру  ісі  халық  шаруашылығының  салапық 
құралымына: да әсер етеді. Ӛйткені мұнда ӛзгсрістсрді жүзегс асырудың маңызды тетігі 
-  макроэкономикалық  жағдайға  айтарлықтай  әсер  етстін  салалық  басымдықтарды 
ғьлыми негіздсу болып табылады. Рсспубликамыздын, жағдайында салалық құрылымның 
тиімді  жағдайын  анықгау  экономиканың  шикізаттық  бағытын  жою  және  ӛнсркосіпті 
дамыту мәселслсрімсн тығыз байланысты. 
Болашақтағы  салалық  ӛзгерістсрді  нсгіздеудс  есксрілстін  маңызды  фактор  - 
жиыптық  сүраныс  құрылымы  жайлы  болжамды  мәлімсттср.  Олар  ішкі  қорлар  мен 
импортты  алмастыратып  ӛндірісті  ұйымдастыру  сссбінен  тиісті  жиынтық  үсыныс 
құрылымын  қажст  стсді.  Әлемдік  тәжірибс,  басқа  елдсрдсн  алынатын  ресурстар 
экономикалық егемеңдікті нығайтуға септігін тигізбсйтіндігін долелдеп отыр. Ал, егсрде 
мәселе  азық-түлік  онімдеріне  деген  сұранысты  ӛтеу  жонінде  болса,  онда  импортқа 
бағытталу елдің азық-түлік бойынша қауіпсіздігін айтарлықтай нашарлатады. 
   
 
3.  Бүгінгі  күнде  ҚР-ң  инв.  саясаты  арнайы  бекітілген  нормативті  жағдай 
белгіленеді:  жалпы  инв.  саясаты  шаруашылық  қызметті,  заңдылықты,  салықтық-
валюталық,  банктік  заңдылықтарды  реттейді.  Қ-ғы  мем-к  инв.  жүйесін  оңтайландыру 
мақсатымен инв. басқарудың заң шығаратын негізгі мен органдары құрылды. Осы мәселе 
б-ша  шаралардың  біртұтас  кешенін  қабылдануда.  Соның  ішінде  –  «Шетел  инв-р  туралы 
ҚР заңы» (1991ж.). 
 
- «Инв-қ жекешелендіру қорлары жӛніндегі ереже» (1993ж.) 
  
-  «ҚР-ң  шетел  инв-ы  б-ша  ұлттық  агенттігін  құру  туралы»  ҚР-ң  Президентінің 
жарлығы (1992ж.) 
 
-  «Инвестициялар  б-ша  ҚР-ң  Мемлекеттік  Комитетін  құру  жӛніндегі  ҚР-ң 
Президентінің жарлығы» (1996ж.) 
 
- «ҚР-ғы инв. қорлар туралы ҚР Заңы» (1997ж.) 
 
- «Шетелдік инв. туралы ҚР-ң Заңы» (27 желтоқсан 1994 ж.) 
 
- «Тікелей инв-ды мемлекеттік қолдау туралы ҚР-ң Заңы» (28 ақпан 1997 ж.) 
 
- «Инв-я туралы ҚР-ң Заңы» (8 қаңтар 2003ж.) 
 
Инв-ды  мемлекеттік  қорғаудың  мақсаты  –  эк-ң  дамуы  үшін  қолайлы  инв-қ  ахуал 
жасау ж/е осы замнғы техникларды қолдана отырып, жаңа ӛндірістер құруға, жұмыс істеп 
тұрғандарын  кеңейту,  жаңа  жұмыс  орындарын  сақтауға  сондай-ақ  қоршаған  ортаны 

қорғауға инв-ды ынталандыру б.т.  
Инв-ды 
мемлекеттік 
қолдау 
инв-қ 
референциялар: 
 
 
• инв-қ-салықтық реф-р 
 
 
• кеден баждарын салудан босату 
 
 
• мемлекеттік заттай, гранттар 
 
Инв-қ реформалар: 
 
1) кӛзделетін инв-қ қызметтің басым түрлерінің тізбесіне сәйкес болған 
 
2)  осы  заманғы  технологиялар  қолданыла  отырып,  ҚР-сы  заңды  тұлғасының 
тіркелген активтерінен жаңа ӛндірістер құру, жұмыс істеп тұруларын кеңейту ж/е жаңарту 
үшін инв-р жүзеге асырылған 
 
3) инв-қ жобаны іске асыру үшін инв-қ қаржылық , тех-қ ж/е ұйымдастырушылық 
мүмк-ң болуын растайтын қажетті құжаттар табысы берілген жағд-да беріледі. 
 
СӚЖ: ҚР-ң инвестициясының құрылымы ж/е динамикасы 
 
11. Дәріс. Табиғатты пайдалануды  мемлекеттік реттеу. 
 
 
1. Қазақстанның табиғатты қорғау органдарын мем-к басқаруы 
 
2. Қ-ның қоршаған ортаны, табиғатты қорғауға арналған заң шығарушылық базасы 
 
3. Табиғатты пайдаланудағы эк-қ инструменттер 
 
4. Қоршаған ортаны қорғаудағы халықаралық ұйымдар 
 
 
1.  ҚР-да  табиғатты  қорғау  істерімен  басқаруды  мем-к  заң  шығару,  атқарушы  ж/е 
билеуші,  құқықтық  тармақтар  азаматтарлың  бірлемтігін  ж/е  басқа  да  қоғ-қ  ұйымдар  іс 
әрекеттерді  реттеп  отырады.  ҚР-ң  Конст-сы  мен  табиғатты  қорғау  сұрақтарымен  заң 
шығарушы  функ-ры  ҚР-ң  Парламентіне  жүктелген.  Жер  ж/е  оның  қойнауын,  орманын, 
суын,  ӛсімдік  ж/е  жануар  әлемдерін  ж/е  т.б.  табиғат  ресурстарын  игеру  құқықтарын 
белгілейді.  Қоршаған  оратаны  қорғауға  ж/е  блосфераның  жекелей  бӛлімдерін  қорғауға 
арналған  заңдарын  құрастырады  ж/е  дамытады.  Мем-ң  экологиялық  саясатын  ж/е 
ресурстарды қолдану мен қоршаған ортаны қорғау саласында халықаралық қатынастарды 
орнатады. 
 
ҚР-ң  министрлер  кабинеті  атқарушы  орган  ретінде  ауылшаруашылықтың  басқару 
салалары  мен  т.б.  заңдардың  орындалуы  ж/е  т.б.  мем-т  қоршаған  ортаны  қорғау  ж/е 
табиғатты  дұрыс  пайдалану  актілердің  орындалуын  ж/е  дұрыс  бағытта  жүлгізілуін 
қадағалайды.  Сонымен  қатар  мем-к  комитеттердің  ж/е  осы  сұрақтарға  б-ты  облыс 
әкімшіліктердің  істерін  басқарады.  Мем-к  орган  білім  беру  ж/е  ғылыми  министрліктері 
табиғатты  пайд.  саласында  алты  техника  мен  технологияларды  жасау  ж/е  енгізу,  табиғи 
ресурстарды қорғау, оны сақталуы мен қайта қалпынр келтіоһру сұрақтарын басқарады. 
 
Денсаулықты  сақтау  министрлігі-қоршаған  ортаның  жағд-н  адам  денсаулығына 
зиянды  келтіру  мақсатында  ведомствалық  бақылауды  жүргізеді.  Ауыл  шару-қ  химиялық 
жабдықтарды  қолдануы,  ӛсімдіктер  мен  миниралды  ресурстарға  зиян  келтірмеуі,  «Жер 
кодексі» б-ша сақталуына бақылау жүргізеді. 
 
Ішкі  істер  министрлігі.  Атмосфералық  ауаның  ж/е  су  қойнауларын  тұрақты 
техникамен  қорғалуын,  ережелердің  сақталуын  қадағалайды.  Практикалық  табиғатты 
қорғау  ісінде  мем-к  басқару  ж/е  табиғат  орталарын  қорғау  органдарымен  қатар  бұл  істе 
маңызды орынды халықтық ынталы кӛмегіне сүйенеді.(жасылдар, табиғат достары, Green 
peace ж/е т.б.) табиғатты қорғау ұйымдары бүгінгі таңда үлкен күшіне айналуда. 
 
 

жүктеу/скачать 1,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: