Қазақстан республикасы

Қарағанды облысы, Жаңаарқа ауданы
Көктал жалпы орта білім беретін мектебінің
Екінші санатты психологы Мамраева Айткуль Тайгозаевна
Жұлдызым – менің жоғары
Құндылық:Дұрыс әрекет.
Қасиеттер: Жақсылыққа ұмтылу, адамгершілік пен имандылық, ізгілік пен кісілік, сенім, мейірімділік.
Пән:    Өзін –өзі тану
Сынып:    10       
 
Сабақ мақсаты:  Жақсы тілек, сенімнің айнала қоршаған ортаға тигізетін әсерін 
ұғындыру; 
Міндеттері: -Жақсы тілек, жақсы сөздің айнала қоршаған ортаға тигізетін әсерін 
ұғындыру; Ішкі сенімдерін дамыту; Ізгілікке тәрбиелеу
Ресурстар:(құралдар, 
мәлiметтер) слайд,өлеңнің 
аудиодискісі
Сабақ барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
Тыныштық сәті.  Баяу әуен қосылады.  Нұрға бөлену
  Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ-қолыңызды 
айқастырмаңыз. Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді 
жұмуларыңызды өтінемін.
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. 
Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып 
келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңыз бен 
тілек-қалауыңызды  шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты. 
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе 
түсуде. Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің  қолдарыңыз нұрға бөленіп, 
сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі. Нұр 
аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз  нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау 
үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды.
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі 
сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен
әсем әуенді ғана естиді. Нұр көздерімізге де жетті, көзіміз  тек жақсыға қарап, бәрінен 
жақсылықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізгі, 
сәулелі ой келеді. 
Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-
жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, 
достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз. Нұрды уақытша  түсініспей, ренжісіп 
жүрген адамдарға да бағыттаңыз, олардың да жүрегі нұрға толсын.
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан-жануарларға, өсімдіктерге, барлық тірі 
жанға таралсын... Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: 
«Мен нұрлымын... Нұр менің ішімде... Мен Нұрмын».
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде  отыра тұрыңыз... 
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем  сіздің жүрегіңізде. 
Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.
Жаймен көзіңізді ашуға болады.  Рахмет.  
Үй тапсырмасын тексеру (мәтінмен жұмыс).
Үй тапсырмасына «Жұлдызым – менің жоғары» эссе жазу
  Пікір алмасу сұрақтары:
Қалай ойлайсыз үлкендер неліктен жұлдызын жоғары болсын деп неге айтқан?
Өз жұлдызыңыз қандай деп ойлайсыз?
Адам жұлдызы жоғары болу үшін не істеу керек?
Әр адамның бойында қандай қасиеттер болу керек?
Біздің ұлттық мінезіміз қандай?
 Ойын:  Оқушыларға карточкалар таратылады. Тапсырманы эмоциямен көрсетіп, айту 
керек. Оқушылардан қандай әсер алғандары туралы сұралып, талданады.
 
 - Салем!
 - Қайырлы таң!                         - Уағалейкумсалам! 
-Сәлеметсіз бе!                          - Сау болыңыз! 
-Қайырлы күн!                           -Қайырлы кеш!
-Ассалаумағалейкум! 
Сабақ барысын талдау:
Дәйексөз.   «Талапты ерге нұр жауар» Халық cөзі(анықтама беру, мағынасын ашу)
        Екінің бірі айтатын сөз: Талабың қайырлы болсың! Талабыңа жет!  Жалпы есіңде 
болсын: жамансыз жақсы жоқ, майдасыз ірі жоқ. Теңіздің өзі де тамшыдан тұрады. 
Сосын: «Сөз бердің бе, орында! » Орындай алмайтының бар, сөз берме. Орнықты, бір 
сөзді болуға осы бастан әдеттену керек. Бұл да талаптылыққа жатады. Талапсыз ештеңе 
өнбек емес. Тындырымды жігіт қана тау қопара алады. Жақсы болуға, от боп лаулап 
жануға талпынбасаң, өмірде қандай мән болмақ. Әр адамның көңіл сарайындағы мейір-
 
120

шапағаты, пейіл-ықыласы екінші бір пенденің дәтіне қуат, рухына мият.  Жалпы адам 
баласына жақсылық тілеу, тілеп қана қоймай,  жақсылық жасау, ата-бабалардың 
өсиетнамасы, адамгершілік аманаты жанашырлық  біздің ұлттық мінезіміз.
Сергіту сәті
 
Әңгімелеу. Тарих не дейді?
Жұлдыздар әлемі әр алуан. Шығыс халықтарында біздің заманымыздан бұрынғы 6 
ғасырдың өзінде-ақ алғашқы астрономиялық түсініктер пайда болыпты. Ежелгі Қытай 
мен Вавилонда негізгі уақыт бірлігінен басқа, Күн мен Ай тұтылуының қайталану 
периоды белгілі болған. Грекияда Жердің шар тәрізділігі туралы ілім қалыптасты. 
Негізі ата-бабаларымыз бір күндік немесе бір маусымдық ауа райының, жолсапарда 
бағыт бағдарын Ай мен Күннің, Үркер, Темірқазық сынды жұлдыздардың орналасуы, 
құбылуы арқылы бағамдап біліп отырған. «Қарашаның қайтуы, күннің тоқырауы, 
үркердің батуы, мұздың қатуы, киіктің матауы, қыс тоқсан, ай тоғамы» деген ұғымдарды 
пайдаланған. Қыста күн құлақтанса, ол қатты аяздың белгісі, жазда күн кенет ысып кетсе 
- көп ұзамай жаңбыр жауады, қыста кемпірқосақ туса - жыл берекелі, мал төлді, егін, шөп
бітік болады, шолпан жарқырап туса -  егін, шөп, жеміс бітік бітеді, ай қораланса -  жаз 
жаңбырлы, қыс қарлы, боранды, жазда жұлдыздар жарқырап тұрса -  келер күн ыстық 
болады деп жорамалдар жасаған. Ал ең негізгі мәліметтер жұлдыз-жорамал  арқылы 
туады. Оның қазіргі адамдар өміріндегі маңызы мен орны, жұлдыз жорамалға деген 
көзқарас, күннен күнге оң пікір тудырып, тіпті жұлдыз жорамалға сеніп өмірлік серігіне 
қосылып, немесе жұлдыз жорамал арқылы жолға шықпайтындар да кездесіп жатады.
 
Топпен ән айту.
«Рух пен тіл» М.Шахановтың өлеңін үнтаспаға қосылып айту.
 
Үй тапсырмасы.
Қай жұлдыздың аясында дүниеде келгендеріңізге орай өз жұлдыз жорамалдарыңызды 
жазып келу 
 
Соңғы тыныштық сәтi.  (Баяу әуен  қосылады.)
- Көзімізді жұмып, тыныштықта  бүгінгі сабақты есімізге түсірейік. Бүгінгі сабақтан 
алған қасиеттерімізді жүрегімізге жеткізіп, сақтайық. Енді көздеріңді ашсаңдар да 
болады. 
 
Бата беру 
Атасызға ата бол!                       Құрдасыңа –қуаныш бол,                         
Батасызға бата бол!                   Сырласыңа – сынық бол,    
Арып-ашқан қаріптің,               Жылағанға жұбаныш бол,
Жел жағына жота бол!              Туысыңа тұнық бол,  
Панасызға пана бол!                  Кек сақтамас бала бол!                    Татулыққа – тамаша 
бол,          Ықыласқа – нық бол,
Дос күйініп, қас сыйлар,           Ана алдында аласа бол,      
Асу бермес дана бол!                 Ар алдында биік бол!    
Сабақ аяқталды зейін қойып қатысқандарыңызға көп 
рахмет. Келесі кездескенше қош сау болыңыздар!
Қарағанды облысы,  Жаңаарқа ауданы Көктал жалпы орта білім беретін мектебінің
бастауыш  сынып мұғалімі Рысбекова   Кошбала Сайлаубековна
  Қазақ тілі.         
Сабақ тақырыбы : Зат есімнің тәуелденуі.
Сабақ мақсаты : а) Тәуелдік жалғаудың мағынасын байқату, яғни заттың, қандай да бір нәрсенің біреуге тән, соның меншігі
екенін білдіретін қосымша тәуелдік жалғау деп аталатынын түсіндіру;
                            ә) Сөйлеу дағдыларын жетілдіру, тілін дамыту, қызығушылықтарын арттыру;
                            б)  Адамгершілік тәрбие беру, таза ,әдемі жазуға баулу. 
Типі :   жаңа білім беру.
Әдісі : түсіндіру, талдау, ішінара ізденіс.
Көрнекілігі :Әмбебап тақта, карточка, кесте, әр оқушыға арналған жеке психологиялық тапсырмалары бар парақтар.
Сабақ барысы:
І.Ұйымдастыру  кезеңі
Қазақ тілім – өз тілім дана тілім.
Абай, Мұхтар сөйлеген дара тілім.
Қастерлейді ұл – қызың мәңгі сені
Болашағым, бақытым қазақ тілім.
ІІ.Өткенді  қайталау
Зат  есім
Кім? Кімдер?               Не? Нелер?
    Көпше                            Жекеше
    Негізгі                            Туынды
    Деректі                          Дерексіз 
    Жалқы                           Жалпы 
121

ІІІ.Жаңа   сабақ.  Апта күндеріне   саяхат жасау.
Дүйсенбі            Білекті бірді жығар   Білімді мыңды жығар   
2- тапсырма.   Семантикалық карта
І  жақ
ІІ  жақ
ІІІ  жақ
Ағасы
Дәптерім
Мұғалімі
Бесігің
Ауласы
Сейсенбі   “Қына тасқа бітеді,”
     Білім басқа бітеді”
1 – тапсырма
Көп нүктенің орнына тиісті сөзді қойып көшір.
............. жолдасым,кітабым.
...........   табысымыз, тәрбиешіміз.
.............мектебің, кітабың.
............. баласы, тапсырмасы.
Сәрсенбі  “Оқусыз білім жоқ,
   Білімсіз – күнің жоқ”  
Оқулықпен  жұмыс    46-жаттығу
Сергіту  сәті  
Бейсенбі   “Білімдіден шыққан сөз
  Талаптыға болсын кез”
Жұма     “Ойна да, күл”
    Оқы да, біл
47-жаттығу
 Негізгі зат есім бе?
 Әлде туынды зат есім бе?
Кітап,байлық,дала кезекші,аспаз,тамақ журнал,өрмекші,  теледидар,достық
2- тапсырма
Өлеңнің ұйқасын тап
“Мен қандаймын?”
Сабақтан мен.............       Жаман бала .............        Жақсылармен.............        Айтқан серттен...........
    Үлкендерді................    Айтқандарын..............     Көмектесем................         Көріңдер,мен............. 
Сенбі   “Білімдінің беті жарық”1- тапсырма. «Сыңарын тап» ойыны
Тәуелдік жалғаулы сөздерді тиісті сөзбен сәйкестендіру.
Олардың қолғабым   Біздің ауласы   Менің мұғалімдерің    Сендердің мектебіміз
2-тапсырма.  Атасы қартайып,күші кеміді:нашар көретін, нашар еститін, ішкен тамағын алдына  төгетін болды.    Не үшін 
десеңіз, оның аяғы, қолы кәріліктен қалтыраушы еді.Шалдың бұл ісі баласы мен келініне ұнамады.Олар шалға тамақты 
бөлек беретін болды.
1.Бұл әңгіменің тақырыбы не?   2.Тәуелденіп тұрған сөздерді табыңдар?
Жексенбі  “Білегіңе сенбе, біліміңе сен”
Тест  1.Заттың біреуге тән екенін білдіретін қосымшаларды қалай атаймыз?
    А) көптік жалғау       Ә) септік жалғау       Б) тәуелдік жалғау
  2.Тәуелдік жалғау нені білдіреді?
    А) заттың көп екенін
    Ә) заттың біреуге тән екенін
    Б) жіктелуін
  3.Өлең жолдарын толықтыр:
     ..... менің - қауыншы
    А) досым
    Ә) құрбым
    Б) әкем
  4.мына сөздердің жалғаулары /әжем, атам, кітабым/ қандай?
    А) көптік жалғау
    Ә) жіктік жалғау
    Б) тәуелдік жалғау
  5.Көп нүктенің орнына тиісті тәуелдік жалғауды қойыңдар:
     Қыз ..., Әсетті көрмедіңбе? – деп сұрады әже.
    А) -ың
    Ә) -ы
    Б) –ым
Қорытындылау
Үйге   Өз жанұяң туралы   шағын әңгіме жаз.
Бағалау
*****
122

КНИГА В СЕМЬЕ. ФОРМИРОВАНИЕ У ДЕТЕЙ ЧИТАТЕЛЬСКИХ ИНТЕРЕСОВ
ВКО, Урджарский район, с. Урджар
КГУ «Средняя школа – сад имени Крупской»
Библиотекарь: Райхерт Н.В.
Если с детства у ребёнка не воспитали любовь к книге, если чтение не стало его духовной потребностью 
на всю жизнь, в годы отрочества душа ребёнка будет пустой. В.А.Сухомлинский
Человечество не знает иного пути эффективного приобретения знаний, кроме чтения, поэтому все 11 лет школьной жизни 
ребёнка – программное обучение и самостоятельное приобретение знаний – это чтение книг.
Чтение активизирует развитие человека сильнее, чем иные средства.
Приобщая ребенка к чтению, мы не только открываем путь к одному из важных источников информации, мы делаем более 
важное дело:
- защищаем его душу;
- питаем ум и сердце;
- побуждаем к самосознанию;
- содействуем творческой самореализации личности и её жизнестойкости, в каких бы сложных ситуациях она не оказалась.
Вы конечно, хотите, чтобы ваши дети выросли грамотными, культурными, всесторонне развитыми.А это невозможно 
сделать, если ребёнок не любит читать.
   Очень часто мы сталкиваемся с тем, что ребёнок затрудняется решить задачу, выполнить задание, потому что не умеет его 
прочесть и правильно осмыслить. Ребёнок, который не умеет читать, будет испытывать большие затруднения при 
выполнении домашних заданий. Ему будет не интересно на уроках, он будет неусидчив,  он не будет посещать библиотеку, 
потому что при низкой технике чтения – это не столько удовольствие сколько мука. Скорость чтения является важным 
фактором, влияющим на успеваемость. При переходе из класса в класс увеличивается количество текстов для чтения. Детям 
с низкой техникой чтения потребуется большое количество времени. Быстро обычно читают те ученики, которые читают 
много. В процессе чтения совершенствуется оперативная память и устойчивость внимания. От этих показателей зависит 
умственная работоспособность. Успешность ребёнка в учёбе находится в прямой зависимости от его начитанности.
Читательская атмосфера семьи очень важна для приобщения детей к чтению. Но в большинстве семей культивируется 
просмотр теле и видео передач. И лишь самая малочисленная категория родителей уделяет большое внимание развитию 
ребёнка, устраивает совместные семейные чтения.
Основное условие для успешного формирования ребёнка – читателя в семье – это так называемое единство книжного 
окружения и книжных интересов детей и родителей. Практически оно выражается в соблюдении родителями ряда психолого
–педагогических требований и норм, а именно: Читайте детям вслух с самого раннего детства. Обсуждайте с детьми 
прочитанное, ведь тем самым вы вырабатываете свои нравственные представления о добре и зле, свою жизненную позицию.
Первые книги должны быть иллюстрированными, с большими, яркими запоминающимися буквами и рисунками.
Дома нужно иметь словари: «Словарь русского языка», «Словарь иностранных слов», орфографический словарь,  
приобрести словари изучаемых языков.
С миром справочных изданий нужно знакомить ещё дошкольника. Навык постоянного обращения к энциклопедиям, 
словарям, справочникам воспитывается  в раннем детстве. В домашней библиотеке должна быть художественная 
литература, особенно классическая.
Третье место в домашней библиотеке, после справочников и художественной литературы, занимает научно-познавательная и
научно-популярная литература.
В определённом возрасте ребёнок задаёт сотни вопросов. Далеко не всегда стоит давать прямые ответы. Можно вместе 
понаблюдать, подумать, почитать.
К книгам из личной библиотеки надо постоянно обращаться. Их надо читать вслух, всей семьёй, не для ребёнка, а вместе с 
ребёнком.
О прочитанных книгах надо разговаривать- не контролировать ребёнка и тем более не требовать отчёта: что прочитал, что 
понял, что запомнил, не навязывать детям своих взглядов, а вместе с детьми размышлять над книгой – вот идеал отношений 
юных и взрослых членов семьи.
Общение детей и родителей в семье должно приучить ребёнка не только с удовольствием поглощать духовную пищу, 
предложенную взрослыми, но и вносить личный посильный вклад в чтение книг, в разговоры о них. Родителям 
систематически нужно интересоваться содержанием уроков внеклассного чтения: просить ребёнка рассказать дома, о чём 
читали на уроке, какую книгу рассматривали.
Родителям надо позаботиться о том, чтобы правильно организовать ребёнку рабочее место, приучить его элементарной 
культуре поведения во время чтения, бывать с ребёнком  в книжном магазине - рассматривать и покупать ему книги. Но 
даже большая личная библиотека не умаляет роли  в жизни ребёнка библиотеки общественной и необходимо бывать с 
ребёнком не только в книжном магазине, но и в читальном зале библиотеки, помочь ребёнку приобщится к посещению 
библиотеки, к разумному использованию тех возможностей, которые библиотека предоставляет читателю.
Огромную роль в чтении школьников имеют методы и формы работы школьного библиотекаря. Библиотека место, где 
получают первые навыки самостоятельного выбора книги. Значительную роль играют индивидуальные беседы с читателем, 
групповые беседы при выдаче книг, приучают детей анализировать прочитанное, выявить читательский интерес.
Наглядная пропаганда книги является эффективным методом и занимает видное место в руководстве чтением. Книжные 
выставки, открытые просмотры литературы, рекомендательные списки, выставки к знаменательным и юбилейным датам 
помогают в выборе книги, содействуют разносторонности чтения и систематизируют чтение юного читателя.
Чтобы приобщить к активному чтению учащихся используются различные формы  работы такие как, например: Реклама 
новых книг, библиотечные уроки, мероприятия в игровой форме.
123

Знакомство учащихся с библиотекой начинается с 1-ого класса с экскурсии в библиотеку :  «Книжное царство- мудрое 
государство» А когда  они заканчивают  изучение букваря мы проводим утренник:«Посвящение в читатели» Ребята 
знакомятся с правилами пользования библиотекой, с правилами бережного отношения с книгой, с отделами библиотеки. В 
читальном зале встречаются со сказочными героями, которые с ними проводят викторину, затем  ребята выбирают сами 
свою первую книгу для чтения.
Для  учащихся 2-4классов проводим совместно с классным руководителем  библиотечные уроки: «Структура книги», 
«Выбор книг в библиотеке», « История создания книги» Самое главное в проведении этих уроков- это как можно больше 
игровых моментов, чтобы ребята с удовольствием воспринимали новую для них информацию.
Следующее звено по привлечению детей к чтению- это массовая работа. Одна из форм этой работы- это громкое чтение для 
учащихся начальных классов. Дети любят послушать чтение вслух, но это должно быть хорошее, выразительное, 
эмоциональное чтение, чтобы у ребёнка появилось желание принять участие после прочитанного в обсуждении книги. Чаще
всего проводим чтение по сказкам, по книгам о природе.
Главная задача обзоров литературы- это показ литературы по одной из отраслей знания или определённой тематики, а также 
знакомство с определённым писателем. Чтобы обзор проходил интересно можно использовать мини-викторины или 
кроссворды. Дети должны непременно видеть книги, иметь возможность взять их в руки, посмотреть иллюстрации.
Самая любимая форма массовой работы у детей- это литературные игры, викторины, а также интеллектуальные игры, 
например: литературное лото: «Кто много читает, тот конечно отгадает», «Что ты знаешь о своём крае»? « Лидер 21 века», « 
Знатоки истории»..
Литературные гостиные, утренники,  устные журналы чаще всего проводятся к знаменательным датам.  Ежегодно 
проводится Неделя детской книги . Ребята любят эти мероприятии, так как они проходят оживлённо, активно, с пользой 
получения новых знаний.
В современных условиях в школьных библиотеках при проведении массовых мероприятий широко используется компьютер,
интерактивная доска. Внимание детей привлекает изображение, музыкальное сопровождение, живость и яркость, ход 
событий на экране, что является действенным и хорошим помощником библиотекарю в привлечении детей к чтению.
Библиотекарь старается найти и предоставить читателю как можно больше источников. Задача библиотеки – научить 
каждого школьника читать творчески, увлеченно, чтобы полнее реализовать заложенные в литературе воспитательные и 
развивающие возможности. Работа с детьми – читателями по развитию интереса к чтению будет успешно развиваться 
только в том случае, если рядом с ними находятся родители, учителя и библиотекари, которые любят детей. 
Литература
Зайцев, В.Н. Резервы обучения чтению [Текст]/ В.Н. Зайцев. - М.: Академия, 1998.
Николаева, JI.A. Учись быть читателем [Текст]/ Л.А. Николаева. - М.: Просвещение, 1982
Хмызенко Л. Как воспитать у ребёнка любовь к чтению// Библиотека в школе.-2005.
БутоваС. Система работы по развитию интереса к чтению младших школьников // Школьная библиотека .-2012, №5.
*****
Жамбыл облысы, Сарысу ауданы Жайылма ауылдық балалар өнер мектебі.
музыка  әдебиеті  пәнінің мұғалімі Жазыкбаева Айнур Султанмуратовна
Сабақтың тақырыбы: В. А. Моцарттың өмірі мен  шығармашылық   жолы
Сабақтың мақсаты:
1.Білімділік:  Оқушыларды   композитордың   өмірі   мен   шығармашылығымен   таныстыру   .Оқушылардың   білімі   мен
біліктілігін арттыру. 
2.Дамытушылық: Оқушылардың сөйлеу мәнерін, есте сақтау қабілетін дамыту. 
3.Тәрбиелік: оқушыларды өнерге, мәдениеттілікке, адамгершілікке тәрбиелеу
Сабақтың түрі :  аралас сабақ
Сабақтың әдісі : ауызша баяндау, ой қозғау, әңгімелеу
Сабақтың көрнекілігі: автордың суреті, дискілер, кітаптар. т.б
Сабақтың барысы : 
Ұйымдастыру кезеңі.
                 Сәлемдесіп аламыз,
                 Мақсатымыз – білім алу. 
                 Міндетіміз – еңбектену,
                 Еңбектену арқылы,
                “ 5 ” – ке қолды жеткізу.
Үй тапсырмасы. 
Сұрақ – жауап арқылы өткен сабақты  пысықтау
Үй тапсырмасын бекіту. «Ойлан тап» сөзжұмбағын шешу

жүктеу/скачать 9,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: