Республикалық қоғамдық-саяси ақпараттық газет
Дайындаған Сандуғаш ӘЛІМЖАНОВА
жүктеу/скачать 9,12 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Комитетінің бірінші хатшысы Колбинге Наурызды тойлау жөнінде мәселе көтеріп, хат жазып жүріп, ақыры төл Жаңа жылымыз өз халқымен қауышқан болатын. Бір
- Назарбаев, екіншісі – Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің хатшысы Өзбекәлі Жәнібеков екенін айта кеткен жөн. Неге дейсіз бе Кешегі темірдей
- Сонымен қата р р На На ур ур ыз мерекес
- АВТОВОКЗАЛДАРДЫҢ – 35, АВ А ТОСТАНСЫЛАРДЫҢ 52 2 ПА ПА ЙЫ
- Наурыз мерекесін көптеген елдер тойлайтынын жақсы білеміз. Бірақ аталған мейрамның аталуында айырмашылықтар бар дегенді естіп едім. Осы пікір қаншалықты
Дайындаған Сандуғаш ӘЛІМЖАНОВА 1926 жылы Кеңес үкіметінің шаласауатты «сыңарезу саясаты» Наурыз мейрамын ислам дінінің сарқыншағына балап, тойлауға басы бүтін шектеу қойғызған. Десек те, 1988 жылы бірқатар ұлт зиялылары Қазақстан Орталық Комитетінің бірінші хатшысы Колбинге Наурызды тойлау жөнінде мәселе көтеріп, хат жазып жүріп, ақыры төл Жаңа жылымыз өз халқымен қауышқан болатын. Бір қызық дерек ретінде, ұлт зиялыларының бастамасын бюро мүшелерінен екі-ақ адам қолдағанын, оның бірі – сол кездегі Министрлер кеңесінің төрағасы Нұрсұлтан Назарбаев, екіншісі – Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің хатшысы Өзбекәлі Жәнібеков екенін айта кеткен жөн. Неге дейсіз бе? Кешегі темірдей құрсаулы Кеңес идеологиясына қарсы біткен бұтақтай осы мерекеге бола басын бәйгеге тіккен Нұрсұлтан Әбішұлы бүгінгідей Тәуелсіздіктің қыраны кеңге қанат жайған тұста, «Наурызды тоғыз күн шекараны жауып тастап тойлау керек» деген идеямызды қолдайды деп ойлаймыз. Лайым, солай болғай! ТҮЙІН Мансұр ХАМИТ (фото) Кемпір-шал шуақ іздеп, бала шулар, Мал мазатсып, қуанып, аунап-қунар. Жыршы құстар әуеде өлең айтып, Қиқу салар көлдегі қаз бен қулар. Абай Нұрғиса ЕЛЕУБЕКОВ (фото) №47 (958)
бе бейс йсен ен бі бі www.alashainasy.kz e-mail: info@alashainasy.kz y y РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ АҚПАРАТТЫҚ ГАЗЕТ Наурыз мерекесіне Кеңес өкіметі 1926 жылы тыйым салған. Ал осыған дейін, яғни Кеңес өкіметінің алғашқы жылдары Наурыз мерекесі кең көлемде аталып өткен бе? Сонымен қата р р На На ур ур ыз мерекес ес і қа қ шан ре р сми мейрам болып бекіг іг ен е ін ін білгім келе ле ді д . Нұрдәулет, Сол тү үст ст ік ік Қ Қаз азақ ақст стан ан о бл блыс ыс ы ы Кеңес өкіметі орнағаннан кейінгі тоғыз жыл бойы Қазақстанда Наурыз мейрамы кең көлемде аталып өткені рас. Бірақ 1926 жы лы бұл мейрамға «діни мейрам», «ескілік сар- қыншағ
ағ ы» деген баға беріліп, тыйым са- лы лы
нған ан . . Де Де се се к к те те , , ресми күші болма ға ны м ен ен,
, қазақ халқы сол дәуірдің өзінде төл мерекесін от ба сылық мейрам ретінде жа сырын түрде той ла ғанын айта кеткен жөн. Ал жалпы ұлт- тық мей рам ретінде 1988 жылдан бастап ата- лып өтіле бастады. 1991 жылдың 15 нау рыз күні Пре зидентіміз Нұрсұлтан Назарбаевтың Жар лы ғымен Наурыз мейрамы ресми ме реке бо бо
л нған-ды. Ал 2010 жылдан ба ба
с та та п п Бі Бі рі р кк кк ен ен Ұ Ұ лт лт та та р р Ұй Ұй ым ының Бас ас сам- бл ея сы «Х алықаралық Н аурыз кү ні» қарарына сәй кес, 21 наурыз – Халық ара лық Наурыз күні деп қабылдаған. Мемлекет басшысының былтырғы «Қа- зақ
стан-2050» стратегиясы жарияланған Жол
дауында әсіресе жаңа буын қа зақ-
стандықтарға зор сенім артқаны белгілі. Соған орай, Елбасы тапсырмасына сәйкес, мемлекеттік жастар сая ая са саты ты ны ны ң ң 20 20 20 20 ж ж ыл ыл ға ға
дейінгі тұжырымд ам ам ас ас ы ы да да б бек екіт
т іл ілге ген н болатын. Аталмыш тұжырымдамада әсіресе ауыл жастарын жұмыспен, тұрғын үймен қамту, білім берудің қолжетімділігін арттыру секілді өзекті дүниелер қарастырылады. Өс Өс ке ке ле ле ң ң ар р ас ас ын ын да да ө ө ре р ск с ел саналатын діни эк эк ст ст ре ре ми ми зм мні ні ң ң ал ал ды ды н н ал ал у у мен оған тосқауыл қою шаралары да сонда қамтылған. Бұл бағыттағы ауқымды жұмыстарды қазынадан қаржыландыру тетігі де жүйеленген. Мә се- лен, 2013 жылы жастар саясатын қар жылан- ды руға ел бюджетінен 1, 1, 5
мл мл рд р теңге қа ра ра с-
ін н де де 5 590 90 м м лн лн т
ең еңге
ге сі сі әлеу меттік тапсырыс арқылы бөлінетін бо лыпты. Жергілікті бюджеттен қосымша 2 млрд теңге қаралады. Осылайша, қаржы- лан дыру жыл сайын артпаса кемімейді. «Қа- зі з ргі таңдағы басты міндет – бұл жастар сая- са саты тына на ж ж ұм ұм са салғ
лған ан ә ә рб рб ір і тиынның тиімді, мақ сатына сай й б б олуына бақылау орнату. Қа зынадан бөлініп жатқан қыруар қа ра- жаттың қайтарымы, нәтижесі болуы шарт. Мил лиардтаған қаражат «құмға сіңген су- дай» ізім-қайым жоғалмай, керісінше, қор- да лы мәселені шеш уг уг е е жұ жұмс мсал
ал уы уы т т иі иі с» с» , , –
– дей ді Бақытбек Смағұл. Депутат бұл тұр ғыда әсіресе «ауыл жастары» дегенге ерекше ек- пін салудың қажеттігін айтады. Өйткені оның айту у
ын ша ша , , жастар р с с ая ая сатының ң іске асы- ры ылу
лу ын ын т тал
ал да дау у ба ба ры ры сы сынд нда
а ша ша ралардың қала жастарымен, студенттермен шектеліп жатқаны байқалған. Ал ауылдағы жұмыссыз жастар мемлекеттік қолдаудан тыс қалып жатқан көрінеді. «Қазақстандағы 4 млн 700 м м ың
ж ж астың те те ң ң ж жартысы ауылда тұрады. Е нд нд
еш е, е, о о ла ларғ рғ а а сол деңгейден кем болмайтындай қолдау болғаны ләзім. Өйткені ауылдағы жеткін- шек тердің мәселелері қаладағы құр- дастарымен салыстырғанда «шаш етектен». Өкініштісі, жастар мәселесімен айналысатын ұй й ым ым д д ар арды ды ң ң бе бе лс л ен ен ді діле
лері рі Т Тәу әу ел ел сіз Қа зақ- станда дүниеге келге і німен, қазақ тілінен ма- құрым. Сонда олар барша қазақ стан дық- тардың мүдделерін қалай қорғамақшы?», – дей ді Бақытбек Смағұл.
Жалпы, отырыс барысында мәжілісмен- дер көлік мәселелері бойынша өзгерістер ен гізілген заң жобасын бірінші оқылымда мақұлдады. Заң жобасы әкімшілік кедергі- лер
р д д і і т
төме м нд нд ет ет у у ар ар қы қы лы лы е е лі лі мі мі зд зд ің і көлік са- ла сы сы нд нд ағ ағы
ы қы қызм зм ет е с с ап ап ас асын
ын а а рт ртты
ты руға, сон- дай-ақ тұтынушылардың құқын қорғауға, кө ліктегі қауіпсіздікті көтеруге бағытталады. Сосын құжат елдің авиация, темір жол, су көлігі, автокөлік секілді салалардың бар ша- сын да д
п, ә ә сіре р се са- па палы
лы қызметті дамытуға бар рын
ын ша ша ж ж ағ ағ да да й й жа самақшы. Мысалы, автокөлік тасымалын ала йық. Елдегі автовокзалдардан бас та ла- тын былық-шылықты қарапайым жұрт шы - лық қана емес, министр де біледі. Заң жо- ба сын
ын а қа
қа тысты баян д д ағанда: «Авто вок зал ма аңы
ңы нд нд а, а, б б аз аз ар арла
лар р жа жа ны ны нд нда
а ав ав то т бус тар ды әр жаққа жөнелтетін кез дей соқ орын дар пай да болып жатса, такси ин фра құры лы мы- ның дамуы тым нашар», – дей ді көлік және ком муникация министрі Асқар Жұмағалиев. Ал мұны жақсарту мақса тын да авто вок зал- да да
р, автостансылар және та сы ма малд
лдау ау шы шы ла ла р р МӘЖІЛІС үш үш ін ін б б ір ір ың ың ға ға й стандарттар ен гізу ұсыныл ыл ды ды . Со Со сы сы н н жо
жола ла у ушыларға қолайлы болу үш үш ін ін
билет сатудың элек трондық форматы енеді. Айтпақшы билет сату демекші, ондағы сорақылықтың көкесі теміржол торабында екендігі екінің біріне мәлім. Біраз жылдар бойы көтер р іл л іп іп кел ел е е жа жа тқ тқ ан ан о о сы сы м м әс әс ел ел е де д
жаңа заң а яс яс ын ын да да ш ш еш еш ім ім ін ін т т ап ап па па ққ ққ а а ұқ ұқ с са ай - ды. Сөйтіп, қолдан-қолға өткізу жойы лып, билет сату тәртібі заң жүзінде бекітіледі. Олар ды сатудың балама тәсілдері кеңінен қолданылады. Бір сөзбен айтқанда, билетті қа қа йт й а сату у мен айналысатындарға жауапке ке р-
ші ші л
л ік ік қ қ ат атая аяд
ды. Теміржол көлігіндегі б б ас асты
ты
жаңа лықтың бірі – жаңа модель енгізуге қа- тысты болып отыр. «Заң жобасы бойынша «Қа зақ стан темір жолы» Ұлттық компа ния- сы» акционерлік қоғамын қайта құру ар қы- лы теміржол са са ла
сы с ның жаңа м м оделін ұсы- на тын б
олам ам ыз ыз . Ос Ос ы ын ың ың н н ег ег із із ін ін де д , ин фра құрылымдық оператор құрылып, та сы малдау қызметі бөлінеді», – дейді ми- нистр Асқар Жұмағалиев. Министрдің сө зі- не қарағанда, мұның өзі тасымалдау на ры- ғын да бәсекелестікті дамытуға жағда д й
жа
са сайт йт ын ын б б ол о ады. Сонымен қатар в ок окза
за л л ие ие л л ер ер ін і е е қы қы зм зм ет ет те те рд рд ің ің мүгедек жандар үшін де де
қ о олже жеті тімд
мд і і бо бо лу луын қамтамасыз ету міндеттері жүктеледі. Көлік және коммуникация министрлігі әзірлеген заң жобасында соңғы уақытта сын- нан көз ашпаған азаматтық авиация са ла- сына да ерекше наз ар ар ауд уд ар ар ыл ыл ад ад ы. ы. А А йт йт - пақшы, өзгерістерд дің
ің б б ас ас ым ым б б өл өліг
іг і де де о о сы сы
салаға қатысты секілді. Жаңа нормаларға келсек, заң қабылданса ендігәрі рейс ұшпай қалғанда немесе кешіккенде жолаушылар ыстық тамақпен қамтылып, оларды қонақ үй ү
р е ор
ор на н ластыр р у у міндетті түрде жүзеге ас асат
ат ын ын б бол
ол ад ад ы. ы. « « Жо Жола ла ушылардың құқығын қорғау мақсатында осындай қызметтерді көрсетпегені үшін әкімшілік жауапкершілік белгіленеді. Аэровокзалда жолаушыларға толық әрі сапалы қызмет көрсету үшін мін дет- ті шарттар да белгілен н ед ед і. Ұшу қауіп сіз з ді
гін қамтамасыз ету м м ақ
са ты ты нд нда
а ин ин сп сп ек ек т тор ор - - лардың мәртебесі заң деңгейінде бе кіті летін болады», – дейді Асқар Қуа нышұлы. Мұндай түзетулер тізбегі Қазақстан авиа циясын
Еуропаның «қара тізімінен» шы ғаруға септігін тигізетініне министр де бек сенімді. Астана Наурыз мерекесін көптеген елдер тойлайтынын жақсы білеміз. Бірақ аталған мейрамның аталуында айырмашылықтар бар дегенді естіп едім. Осы пікір қаншалықты негізді? Гүлғайша, Тараз қаласы Қазақтың төл Жаң ң а
жы жы лы – Нау у ры ры з з – көне мейрам. Бұл мере ке кені ні д д үн үн ие ие жү жүзі зі х х ал ал ық ық та тары
рыны ны ң ң бір қатары атап өтеді. Мәселен, Қазақстан, Әзір- байжан, Албания, Ауғанстан, Босния және Гер- це говина, Үндістан, Иран, Қырғызстан, Пәкістан, Тә жікстан, Түркия, Өзбекстан, Ресей құра мын- дағы Та тарстан, Башқұртстан сияқты мем ле кет- те те
р ре ре с с ми ми т т үр үр де де а а та тап п өт ө еді. Бірақ мерекені той- лау дә
үр і і ұлт тық тұрмыс-салтқа байланысты әр түрлі қа лып тасқан. Мәселен, Наурызды ежел- гі гректер «па трих», бирмалықтар «су мейрамы», тә жіктер «гүл гар дон», «бә ә йш й еш е ек», , «гүл на на у- у рыз», хорезмдіктер « на на у у са
са рд рджи жи », », т т ат а ар арла ла р р «нар дуган», буряттар «са гаан сара», соғ ды- лықтар «наусарыз», армяндар «на васарди», чуваштар «норис ояхе» деп түрліше ата ғанын айтуға болады. Десек те, бұл ха лық тардағы мейр
р ам атауы әртүр ү лі болғанымен, түп не гізі бір ті тінн
ннен ен ш ш ық ыққа қа ны ны н н аң
аң ға ға ру ру қиын емес. Оған әлемге б бел і гілі
Әб Әбу Ра
Р й йхан Б Б ир уни, Омар һайям т.б. тұлғалардың еңбектерінен мысалдар кел- тіруге болады.
О О Й ТҮР
ТК І Біздің пікірімізше, біріншіден, бұл елдер осы бір ғана қадамы арқылы атал мы м ш ме ре- ке ке ге г деген ұлттың құрметін н к
өр с с ет ет іп п о оты ты р. р Ек Е і ін шіден, олар осы шара ая ая сын
ы да а ұлт л ты қ құн дылықтарды на си хаттауға, мемлекет ішін- де салт-дәс түр ді дамытуға мүмкіндік ала ала- ды. Үшін шіден, аталған мемлекеттер осындай мей рам дарда ұлттық патриотизмді сыртқы сая си қатынастардан да жоғары қойып, ел дің ру у
х ан а и и серпілуіне сеп е теседі. Біз тоғыз күн бо- йы йы ш
шек ек ар аран ан ы ы жа жауы уы п, п, т төл
өл ж жаң аң а жылымызды тойласақ, осы үш й айтылған ж й айттың сыртында да біраз жетістікке жеткен болар едік. Мысалы, «Нау рыз ме рекесі осы уақытқа дейін қаң тар- дағы Жаңа жылдың көлеңкесінде қалып қой- ды» деген пікірді жиі айтамыз. Біз шекараны жа у у
ту ту арқ рқ ылы,
ы, бі-
рі рі н н шіден, бұл пікірдің күлін н кө көкк
кк е е ұш ұшы ыры
ры п, п ұлт тық сипаттағы мемлекет құруға бет ал ға- ны мызды көрсетер едік. Екіншіден, әр мей- рамда шетелдің өнерпазын шақыртып, қар- жыны аямайтын әкім-қаралар, қал талы
аза маттар ойланар еді. Өз мә де ние ті міздің ты ы н ны ысы сы н н аш аш уғ уғ а а жо жо л л аш аш ыл ыл ар ар -д д ы. Үшін шіден, екі күн артық демалар болса, ше телге шығуға құ қ
д ң ел ел д дег ег і і ту ту ри ри стік орын дар ға барып, бізд зд е е де де ш
ш е- е- телд д ік ік ім ім ен пара-пар ғаламат жерлер р ім
із із б бар р
еке ніне тұшынған болар-ды. Төртіншіден, ше- тел ден ағылып жатқан сансыз мемлекеттердің азаматтары қа зақтардың ұлттық мерекеге деген құр ме тіне сүйіспеншілікпен қарар-ды. Бе сін шіден, көптеген мемлекеттер тойлайтын «көктем ме ме ре ре кесін» әлемг мг е біздікі ретінде дәлелд д еп еп , , Әз Әз-Н
-Н ау ауры ры зд з ы ы ше ше ка ка ра ра сы сы н н жауып той лайтын тұңғыш мемлекет ретінде тарих бетінде қатталып қалар едік. жүктеу/скачать 9,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|