Қ а з а қ с т а н р е с п у б л и касының тәуелсіздігінің 25 жылдығына орай ұйымдас- тырылған «Бағытым-Ислам, Бақытым Тәуелсіздік» атты

6

№27 (1337) 

8-13 шілде

2016 жыл

АНА ТІЛІ

«Жергілікті мәтелмен айтсақ, біздің Торғай көкжиегін қара бұлт торлап алды, 

оның жойқын зардаптары осындағы халықтың тұрмыс-тіршілігінде көпке 

дейін сезілетін болады» деп Ыбырай Алтынсариннің өзі айтқандай [Жұт ту-

ралы. Таңдамалы шығармалары. – Алматы: «Ғылым» 1994. -162 б.], 1868 

жылғы әкімшілік басқару реформа қазақ өлкесінің отарлық жағдайын заңды 

түрде бекітіп, халық қыспақта қалды.

Уақытша ереже бойынша жаңа басқару жүйесінің енгізілуі нәтижесінде 

штат көбейтіліп, барлық отарлық әкімшілік құрамы ұлғайтылды. Облыстық, 

уездік басшылық орындарын шенді орыс офицерлері мен шенеуніктері ғана 

иеленетін болды. Жергілікті халыққа уезд бастығының кіші көмекшісі мен 

қазақтарға тек «өзін-өзі» басқару орындарының билігі ғана тиді.

Ресей әкімшілігі реформа арқылы қазақ жерін қазына меншігі деп жария-

лап, Қазақстанды отарлау ісін ашық жүргізе бастады. Үкімет казактар мен 

Ресейдің ішкі губернияларынан қоныс аударған орыс шаруаларын қазақтың 

қара топырақты шұрайлы жерлеріне орналастырып, жергілікті халықты шөл, 

шөлейт аймақтарға қарай ығыстырды.

Қ

Қ

ШАРА

Ұлы ұстаз ұсынған  леңдердің бірі 

– «Қазақтардың зары» деп аталады, ав-

торы к рсетілмеген. Бұл  лең жайында 

Ыбырайдың шәкірті әрі жолын қуған 

әріптесі Ғабдолғали Балғынбаев естелігінде: 

«Күдерінің 1879-1880 жылдардағы к к 

тақыр жұтта (қоян жылғы) Торғайлық 

қазақтардың малдан түгелге жуық айы-

рылып, таяқ ұстап қалғанын баяндай-

тын «Қазақтардың зары» атты жыры бар 

еді» дейді. – Мұнда үйір-үйір жылқысы 

мен қора-қора қойдан, ірі қара малдан 

жұрдай болған елдің аянышты халі, жап-

пай аштыққа ұшыраған халыққа әкім-

басшылардың жасаған әділетсіздіктері 

шебер сипатталады».

Одан әрі автор Сейдахмет ақынның 

Ыбырай хрестоматиясына енген ұлы 

ұстаздың әділдігі мен адалдығы с з болатын 

«Бір нашардың әділ т реге айтқан с зі» жай-

ында да әңгіме қозғап,  леңде Ыбырайдың 

небір ауыр, даулы істерді әділ шешетінін, 

әсіресе бай мен кедей арасындағы істі 

к бінесе жарлы пайдасына  кім ететінін 

айтады. Жергілікті ақындарға кеңес беріп, 

әлеуметтік мәні бар мәселелерді жырлауға 

бағыт-бағдар беріп отыратынын еске алады 

[Ыбырай Алтынсарин тағылымы. – Алма-

ты, Жазушы, 1991.-366 б.].

Академик Қажым Жұмалиев те 1967 

жылы жарық к рген «XVIII-XIX ғасырлар-

дағы қазақ әдебиеті» кітабында Сейдахмет, 

Күдері, Ақмолда, Нұржан ақындардың 

ұ л ы   ұ с т а з   Ы б ы р а й   А л т ы н с а р и н м е н 

жақсы қарым-қатынаста болып, одан к п 

үйренгендерін, соның арқасында олардың 

шығармаларының идеялық-к ркемдік 

деңгейі жоғарылай түскенін айтады.

Қазақ ССР Ғылым Академиясының 

а к а д е м и г і   а б а й т а н у ш ы - ғ а л ы м 

М.С.Сильчен ко 1957 жылы жарық к рген 

«Абайдың творчестволық  мірбаяны» 

кітабында Торғай уезі Бестал (дұрысы 

– Бестау – С.О.) болысында айтылып 

жүрген ән ( лең – С.О.) «заман» стилінде 

жазылғанын, ақынның жеке қабілет-

қарымын трафаретті бейнелеу басым екенін 

айтып: «Ұлағатқа үндейтін жырлардың түп 

негізі осы жанрда жазатын ақындардың 

халықтың патриархальдық-рулық қарым-

қатынастарын мүлдем қарама-қайшылықта 

к рсетуіне себеп болды. Бұған мысал 

«Қазақтың қайғысы» («Горе казахов») әні 

бола алады, оны жазған торғайлық ақын 

Күдері Жолдыбаев деп айтып жүр дейді. 

[Қазақ ССР Ғылым Академиясының баспа-

сы. – Алматы -1957. 20 б.].

Сәулетші кітабының 

тұсаукесері

Т

Т

АРИХИ ӨЛЕ

АРИХИ ӨЛЕ

Жоғарғы Кеңесінің депутаты болып 

сайланып, ел құрметіне б ленді. Осы 

атақтарға сай қалтқысыз қызмет етті. 

Жиналғандар сәулетші шығарма-

шы лығын әспеттеген әсерлі кеште оның 

мір жолын бейнелеген деректі фильмді 

тамашалады. Жобалау Акаде миясының 

вице президенті, академик Тоқтар Ера-

лиев шеберлік класын  ткізіп, зиялы 

қауыммен ой б лісті.

А.Д УЛЕТ

Жуырда «КАЗГОР» жобалау ака-

демиясында сәулетшінің 70 жасқа 

толуына орай шығармашылық кеші 

ткізілді. Бұл салтанатты мәслихат «Ар-

хитектор Тохтар Ералиев» деп аталатын 

кітаптың тұсаукесерімен басталды. Оны 

жобалау академиясының президенті 

А. .Тәтіғұлов ашып, жүргізіп отырды. 

Жиналған қауымды жақсы әсерге 

б леген осынау басқосудың беташа-

рын да елімізге танымал қоғам, мемлекет 

қайраткерлері, зиялы қауым  кілдері с з 

алып, ойларын ортаға салды.  сіресе, 

А.А.Құлыбаевтың, Қ.О.Омаровтың, 

.Ш.Тәтіғұловтың, А.И.Рүстембековтің 

кітап иесіне арналған жылы лебіздері 

әсерлі болды. 

Т.Ералиевтің еліміздің  ркендеуіне 

қосқан үлесі әр жылдары лайықты 

бағаланып отырды. Ол Қазақстан 

Сәулетшілер одағы басқармасының 

т рағасы, КСРО Жоғарғы Кеңесінің 

депутаты, Қазақстан Республикасы 

басын айтып отыр – С.О.).

Осы монографияның 48 бетінде «Мы-

салы, Күдері Жолдыбаевтың («Қазақтың 

қайғысы») («Горе казаха») әні ( леңі – С.О) 

халықтың бай мен патша чиновниктеріне 

деген ашу-ызасына тұнып тұр» деп автор 

леңінің неден, қалай туғанына тағы да бір 

тоқталып  теді.

«Зар заман» деген XIX ғасырда  мір 

сүрген Шортанбай  леңінің  атауы еке-

н і н ,   а қ ы н   л е ң і   « і л г е р і ,   с о ң ғ ы   і р і 

ақындардың барлық күй, сарынын бір 

араға тоғыстырғандай жиынды  лең 

болғандықтан, бүкіл бір дәуірде бір сарын-

мен  лең айтқан ақындардың барлығына 

«зар заман» ақындары деп ат қойғанын 

айтып, «Зар заман» ағымына  леңнің кейбір 

сарынымен қосылатын ақын Ыбырай 

Алтынсарин» екенін тұңғыш к рсеткен 

М. уезов болатын [Зар заман ақындары. 

дебиет тарихы. Жоғары оқу орындарының 

студенттеріне арналған. – Алматы: Ана тілі, 

1991. – 192, 215 б.б.].

Кейін М. уезов пікірін қостап  Халел 

Досмұхамедұлы зар заман әдебиеті жайын-

да «Халық поэзиясының тағы бір соқ-

талы түрі – зар заман (Скорбная  поэзия) 

м е н   т о л ғ а у л а р ,   –   д е п   ж а з д ы .   –   Б ұ л 

леңдерде салт-сананың бұзылуы жыр-

ланады. Халық  мірінің к не әдет-ғұрпы 

мен ескі салттарының құлдырауы, би-

лер мен әкімдердің парақорлығы мен 

пәтуасыздығы, тұрмыс-тіршіліктің нашар-

лауы, мал санының азаюы мен халықтың 

жұтауы, жайылым-қоныстың тарылуы, 

қоныс аударушыларға шұрайлы жерлердің 

кесіліп берілуі, жердің тозуы, елдің азуы, 

аштық, жұт, т.т. с з болады; бұрынғы 

ткен  мір мен ескілікті салт-дәстүрлер 

мадақталып, кейінгі  згерістерге зар айты-

лады».

Автор зар заман ағымына осылай-

ша анықтама беріп, мұндай жырлар мен 

толғаулар халық арасында к п екенін 

және мазмұны жағынан алуан түрлі бо-

лып келетінін, патша үкіметі мен Қоқан 

билеушілеріне, олардың шенеуніктерінің 

б а с с ы з д ы ғ ы н а   қ а р с ы   ж ы р л а р м е н 

сабақтасып, қыздырушы с з аталатын 

үгітшіл әдебиетке ұласып жататынын 

баян етеді. Мұндай туындылар, әсіресе, 

он тоғызыншы ғасырдың екінші жар-

тысында патша үкіметі қырда ресейлік 

тәртіп орнатып, Қазақтардың жерін қоныс 

аударушыларға тартып алып бере бастаған 

кезде  рши түскеніне тоқталып: «Мәселен, 

1869 жылғы «Далалық Ережені» енгізген 

отаршылдық саясаты себеп болды дегені 

дұрыс. Ы.Алтынсарин «Зар заман тура-

лы жазбаған адам жоқ деп, оларды  з 

текстісінде келтіреді» [ деби мұра және 

оны зерттеу. Алматы: Қазақ ССРҒА баспа-

сы, 1961. -376 б.].

Бұл әдеби ағымның табиғатын танып, 

оның неден, қалай шыққанын тұңғыш аң-

ғар ған Ыбырай еді. Алайда ол бұл әдеби 

ағым ға ат қойып, оны ғылыми негіздеген 

жоқ.

«Зар заман» термині кейін әдебиеттану 

ғылымынан берік орын алып, оның қыр-

сыры талданып таразылана түсті. Соның 

бір айғағы – ғалым Бауыржан Омарұлы 2005 

жылы «Зар заман әдебиеті» деп аталатын 

к лемді монографиясын жарыққа шығарды. 

Онда с з болып отырған әдеби ағымның 

бастау-бұлақтары, қалыптасу кезеңдері, 

даму арналары,  зге халықтар әдебиетіндегі 

зар заман поэзиясынан белгілері (салыстыр-

малы зерттеу), зар заман поэзиясындағы 

идеялық-танымдық және к ркемдік-

эстетикалық к зқарастар бірлігі (типоло-

гия), зар заман поэзиясының к ркемдігі 

(поэтика), жалпы ақындар  леңдерінің 

бір-бірімен үндесіп, сабақтастық тауып жа-

татыны дәуір тынысымен, ұлттың мақсат-

мүдделеріне негізделе зерттеліп-зерделенеді 

[Астана: Елорда, 2005.].

Б.Омарұлы осы еңбегінде: «Біздіңше 

«Қазақ қасіреті» немесе «Қазақтың қайғысы» 

леңінің аты емес, бұл шығармаларға 

түсініктеме ретінде жазылған Ы.Алтынсарин 

қолжазбасының аты. Мұрағат деректері со-

лай дейді. Х.Досмұхамедұлы Елеусіз ақынға, 

М.Сильченко Күдері ақынға теліген бұл 

жырларды ағартушы-педагог халықтық 

реформаға ашық қарсылығын білдірген 

«зар заман»  леңдері деп таныған» дейді  

[Зар заман әдебиеті. – Астана: Елорда, 2005, 

-213 б.].

Шындығында да, мұрағат деректерінде 

де, Ыбырай түсіндірмесінде де авторы 

к рсетілмеген.

Б.Омарұлы да «Ы.Алтынсарин ұсынған, 

авторы к рсетілмеген»  леңнен үзінділер 

келтіріп, Ыбырай алғы с зі мен Күдері 

леңінің мән-мазмұнын ашады [212 б.].

1879-80 жылдарғы жұт туралы да, 1930-

32 жылдардағы аштық жайында да халыққа 

жанашырлықпен тебірене жыр толғап, ел 

басына т нген нәубеттің шынайы бол-

мысын суреттеген Күдері Жолдыбайұлы. 

Ол сол үшін Кеңес дәуірінде қудаланып, 

түрмеге де қамалды. 1916 жылғы ұлт-азаттық 

к терілісін бейнелейтін «Амангелдінің 

алғысымыз шексіз.

К.Жолдыбайұлы – 1916 жылғы ұлт-

азаттық к терілісіне белсене қатысқан 

жауын гер ақын. Оның жалынды жырлары 

к терілісшілер рухын к теріп, жеңіске 

бастаған.

Ыбырайдың жоғарыда аталған «Қазақ 

қасіреті» алғы с зі мен 1879-1880 жыл-

дары жазған «Жұт туралы» және басқа да 

шығармаларын салыстыра оқыған кісі 

Күдері  леңді Ыбырайдың кеңесімен 

жазғанын аңғаруы қиын емес.

Күдері ақынның «Қазақтың зары» 

(«Жалпақ қоян») атты бұл ұзақ  леңі:

«Құдая, саған мәлім менің халім,

Қолыңда құдіреттің, барша мәлім.

Бұл қазақ әлін білмей кеткені үшін

Кетірдің жалғыз қыста барлық сәнін.

Құдая, аз бізге әлі бұл к рген қыс,

Ұмыттық біз Құдайды шамадан тыс.

Тұтынған әрбір заттар алтын-күміс,

Ошағы-алмас темір, қазаны-мыс» 

деп басталады. Бұл шумақтарды оқы-

ғанда Ыбырай Алтынсариннің « сиет 

леңдеріндегі» Қарынбайдың сараңдығы 

мен қайырымсыздығы үшін Алла Тағаланың 

қаһарына ұшырап, қақ айырылған жер 

астына түсіп кететіні еске түседі.  рі 

Ыбырайдың:

«Мақтанба бақыттымын деп бағыңызға,

Қартаймақ қиын сауда тағыңызда.

Іске аспай бақ-дәулетің қалуы оңай,

Басыңнан бағың тайған шағыңызда»,-

деген  лең жолдарымен үндесіп жатыр.

Ыбырай «Қазақ қасіреті» жазбасын 

қазақ даласына енгізілген сайлау тәртібіне 

және елдің 1879-1880 жылдары болған 

аштықтан кейінгі экономикалық ахуалына 

жергілікті халық к зқарасы білдірілген 

леңдердің түпнұсқасы мен аудармасын 

оқушылар назарына шағын алғы с збен 

бірге ұсынып отырғанын айтудан бастап, 

онсыз қазақ  леңдеріндегі жаңа кезең 

мен жаңа тәртіп ж ніндегі қайғы-мұңға 

толы ой-тұжырымдар түсініксіз болып 

қалатынын баян етеді. Одан әрі Ыбырай 

қазақ арасында мұндай  леңдердің жиі 

ұшырасатынын, солардың ішінен жаңа 

жағдайға к зқарастарын мейлінше қысқа әрі 

айқын, ашық білдіретін  леңдерді іріктеп, 

таңдап алғанын нақтылай к рсетіп, 1869 

жылы қазақ даласына Орынбор қазақтарын 

басқарудың бұрынғы тәртібін түбегейлі 

згерткен Далалық облыстар ж ніндегі 

жаңа Уақытша ереже енгізілгенін еске са-

лады: «С йтіп, – дейді автор, – бұрынғы 

кездегі қазақтардың жай-күйі халық 

әдебиетінде былайша сипатталады» деп 

Күдерінің т рт шумақ  леңін келтіріп, 

соңына «Елеусіз ақынның с зі» депті. [Ала-

ман. Алматы: Ана тілі, 1991. -23-24 б.б.].

Х . Д о с м ұ х а м е д ұ л ы н ы ң   з а р   з а м а н 

әдебиеті жайындағы анықтамасы Күдері 

леңінің мән-мазмұнына дәлме-дәл келеді. 

Тіпті салыстырып қарасаңыз, осы  леңнің 

анықтамасындай.

Сондай-ақ Х.Досмұхамедұлы жоқтау 

жырларының мән-мағынасы, оның қандай 

жағдайда айтылатыны, шығарушысы, 

орындаушысы, жоқтаудың  лімнен басқа 

себептерге де байланысты шығарылатыны 

туралы айта келіп: «Ал мына бір түрінде 

бұрынғы еркін  мір жоқталады» деп «Зар 

заман» («Қазақтың зары» – С.О.) леңінің 

екі шумағын, «Т менгі жолдар 1879 жылғы 

қоян жұтының қысын суреттейді» деп бір 

шумағын мысалға алады [20 б.].

Ғалым Бегежан Сүлейменов 1959 жылы 

қазақ әдебиетінің түйінді мәселелеріне 

арналған ғылыми-теориялық конферен-

цияда жасаған баяндамасында Ыбырай 

Алтынсариннің «Қазақ қасіреті» жазбасы 

оның «зар заман» ағымына к зқарасын 

айқын аңғартатынын айтып: «Бұл оның 

Түркістан қазақтарының, Түркістан 

лкесі ақындарының «Зар заман» туралы 

шығармаларына жасаған қорытындысы еді, 

– деп атап к рсетті. – Ы.Алтынсариннің 

бұл берген бағасын  те орынды деп білемін. 

Мұнда ол «зар заман» әдеби ағымын пат-

ша үкіметінің отаршылдық саясаты, жұт, 

қоян жылдары деп аталатын ашаршылық 

пен жалаңаштық кезең туғызды дейді. 

Бұл жерде Ы.Алтынсариннің «Зар за-

ман» ағымының тууына патша үкіметінің 

Торғайды алғаны», «Күйік к лдің басын-

да», «Ер туды», «К зімнің жасы болды 

к л» [1916 жыл. Алматы «Рауан», 1996. 

-149-157, 185-193 б.б.] сияқты  леңдері ғана 

баспа беттерінен орын алып, ашаршылық 

жайындағы жырларының жарық к руіне 

тыйым салынды.

Біз – ш бересі М.Нәбиұлы екеуміз 

бала кезімізден ақын атамыздың  леңдерін 

естіп, жаттап  скендіктен әрі іздеушісі, 

жинаушысы, зерттеушісі болғандықтан, 

бұл «Қазақтың зары» деген  леңнің барын, 

мазмұнын, кейбір жолдарын білетінбіз. 

Алайда ақын  леңдерін жинап, құрастырып 

Астанадан «Фолиант» баспасынан «Торғай-

дың Күдері ақыны» деп ат қойып, жарыққа 

шығарар кезде бұл  леңді таба алмай, 

кітабына кірмей қалып еді.

Талай айтулы ғалымдардың зерттеуле рі-

не  зек болған тарихи туынды Ыбырайдың 

«Қазақ қасіреті» жазбасымен Қ.Жұбанов 

атындағы Ақт бе университетінің аға 

оқытушысы Бибігүл  бенова мен КазМҰУ-

дің докторанты Бауыржан Омарұлы алғы 

с зімен «Қазақ әдебиеті» газетінде (№44, 

29 қазан, 2011) Б. бенованың алғы с зімен 

«Қазақстан мұрағаттары» журналында 

жарық к ріпті.

Б. бенова 2006 жылы Ақт беде шыққан 

«1868 жылғы әкімшілік реформа және 

Орынбор  лкесі» (1868-1891) атты мо-

нографиясында да  леңнің туу себебін, 

мән-мағынасын жан-жақты терең ашып, 

ҚР Мемлекеттік Орталық мұрағатынан  

алынған «Орынбор қазақтары арасындағы 

қайғылы  лең» деп аталатын нұсқасын 

Ыбырай алғы с зімен (орыс тіліндегі) 

түгел беріпті [367-372 б.б.]. Сондықтан 

да Б.Омарұлы мен Б. беноваға айтар 

1879-1880 жылдары Торғайда жұт бо-

лып, халық ашаршылыққа ұрынды. Ыбы-

рай халықтың ауыр жағдайын к ріп қол 

қусырып қарап отыра алмай, «Оренбургский 

листок» газетіне ел басына түскен қасіретті 

айтып бірнеше мақала жазды. Алайда ешкім 

қол ұшын созбады.  Амалы таусылған ол 

жергілікті ақындардың әкімшілік басқару 

реформаларына қарсылығы к рініс тапқан, 

сондай-ақ ашаршылықты суреттейтін 

л е ң д е р і н   ж и н а п ,   о н ы   « Х а л ы қ т ы ң 

поэзиялық шығармасы» деп атап «Қазақ 

қасіреті» деген  зінің алғы с зімен 1882 

жылы  скери губернатордың атына жол-

дайды.

Автор Күдері ақынның айтпақ ойын, 

мақсат-мұратын заман тынысымен астас-

тыра баяндап,  леңін қазақ тілінде және 

орыс тіліне жолма-жол аударып беріп 

отырған.

Кітаптың 24-бетінде Күдерінің «Қоян 

жыл» деп аталатын тағы бір  леңінен үзінді 

келтіреді:

«Би менен болыс ауылнайға кінә жоқ,

Айтқаныңды елулікті қылмайды.

Бір тас түссе елуліктің қолына,

Қарамайды істің нашар, зорына.

Жалғыз тастың қызуына мас болып,

К зіне салмас оңы менен солына».

(Елулік деп автор пятидесятникті – елу-

Бүгінде елімізге есімі мәлім сәулетші 

Тоқтар Ералиевті білмейтін жан кемде-

кем. Өзінің бүкіл саналы ғұмырын сәулет 

өнері саласына арнап келе жатқан азамат-

тың шығармашылық ізденістері республи-

кадан тысқары жерлерге де мәлім. 

дан мирас болып ғасырдан-ғасырға 

жалғасып келе жатқан әдет-ғұрып пен 

салт-дәстүрді және басқа да ұлттық 

құндылықтарды қастерлеуге шақырады. 

Кітап қалың к пшілікке арналған.

«Әке, сені сағындым»

Қаламгердің бұл кітабына рес-

публикалық басылымдарда бұрын 

жарияланған және соңғы жылда-

ры жарық к рген жаңа туындылары 

енгізіліп отыр. Елордамыздың кескін-

келбетін сомдаған жазбалары, ана 

тіліміздің к кжиегін кеңейту ж ніндегі 

ой-толғамдары, сондай-ақ сапарнамасы 

топтастырылған.

Автор к ркем тілмен кестелеген 

туындылары арқылы жас ұрпақты 

адамгершілік, имандылық, отбасылық 

қағидаттарды қадірлеуге, достық, 

махаббат сезімдеріне адал болуға 

үндейді. Елжандылық, отансүйгіштік, 

патриоттық сезім дерді, ата-бабамыз-

Жуырда «Керемет медиа» баспасы-

нан Қазақстан Жазушылар одағының 

мүшесі, Баубек Бұлқышев атындағы 

сыйлықтың лауреаты Нұрлан 

Қалқаның «Әке, сені сағындым» атты 

жаңа кітабы жарық көріп, оқырманға 

жол тартты.

СЕГІЗІНШІ ҚАЗЫНА

РУХАНИЯТ

2016 жылғы Қазақстан Республикасының Әдебиет 

және өнер саласындағы Мемлекеттік сыйлығын беру 

жөніндегі комиссияның хабарламасы

2016 жылғы Қазақстан Республика-

сының  дебиет пен  нер саласындағы 

Мемлекеттік сыйлығын беру ж ніндегі 

комиссия аталған сыйлықты алу үшін 

алдын ала іріктеуден  ткен және 

конкурстың келесі кезеңіне жіберілген 

шығармалардың тізімін ұсынады:

дебиет секциясы бойынша

А в т о р л а р   ұ ж ы м ы :   Қ а с қ а б а с о в 

Сейіт Асқарұлы, Қалижанов Уәлихан 

Қалижанұлы,  зібаева Бақытжан 

Уәлиқызы,  лібеков Тоқтар Кесімұлы, 

Қосанов Серікбай Қылышбайұлы – «Ба-

балар с зі» 100 томдық сериясы.

М. уезов атындағы  дебиет және 

нер институты және Халықаралық 

«Қазақ тілі» қоғамы ұсынған.

Нұржекеев Бексұлтан – «Ай, дүние-

ай» романы.

«Қазақстан Жазушылар одағы» 

республикалық қоғамдық бірлестігі 

ұсынған.

Отарбаев Рахымжан Қасымғалиұлы 

– «Шыңғыс ханның к з жасы» хикаят 

және әңгімелер жинағы.

А т ы р а у   о б л ы с ы н ы ң   ә к і м д і г і 

ұсынған.

  Сариев Ш мішбай Нағашыбайұлы 

– «Поэзия падишасы – лирика» жыр 

жинағы.

М.О. уезов атындағы  дебиет және 

нер институты ұсынған.

 Ыбыраев Маралтай Райымбекұлы – 

«Қаратау ғазалдары» жыр жинағы.

« Ж а м б ы л »   ә д е б и - к п ш і л і к , 

танымдық журналы ұсынған.

Музыка, театр және 

кино секциясы бойынша

Авторлар ұжымы: Жолжақсынов 

Дос хан Қалиұлы, Одинаев Рустем Дав-

лиятович, Ибрагимов Рифкат Иман-

каримович, Бектеміров Айдос Жұма-

ділдәұлы, Салыкова Нурсифат Рахим-

баевна – «Құнанбай» толықметражды 

к ркем фильмі.

Қазақстан кинематографистер одағы 

мен Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамы 

ұсынған.

жүктеу/скачать 17,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: