- кесте.  Электрондық оқыту  жүйесінің  әкімшілері  мен  пайдаланушыларының  біліктілігін  арттыру

                                                                                   
ҰЛТТЫҚ
  
БАЯНДАМА
 
 
                                                                                                                                       
Ұлттық
 
білім беру ститистикасы
 
                                                                                                                                                     
және бағалау орталығы
 
75
 
орталық педагогтарды курстық даярлауды және біліктілігін арттырудың тұжырымдамалық 
негіздерін белгіледі. Қызметтің негізгі басымдықтары мен бағыттары анықталды. «Оқыту 
үдерісін  басқару»,  «Балалардың  жас  ерекшеліктеріне  сәйкес  үйрету  мен  оқыту», 
«Талантты  және  дарынды  балалармен  жұмыс»,  «Оқыту  амалдарын  жетілдіру  үшін  АКТ 
және сандық жүйені пайдалану» және басқа да модульдер әзірленді. Мұғалім
-
зерттеушіні 
қалыптастыруға  бағытталған  мұғалімнің  қызметін  бағалайтын  жаңа  бағдарлама 
дайындалды. 
 
Облыстық педагог кадрлардың біліктілігін арттыру институттарының материалдық
-
техникалық базасы нығайтылуда. 2011 жылы алғаш рет республикалық бюджеттен БАИ
-
ды техникалық жарақтандыруға 500 миллион теңге қарастырылған. Облыстық 
16 
БАИ
-
ға 
интерактивтік жабдықтар жеткізу басталды. 
 
 
Материалдық
-
техникалық жарақтандыру 
 
Мектептердің  материалдық
-
техникалық  жағдайы  жалпы  орта  білім  беру 
ұйымдарының тиімді және нәтижелі жұмыс істеуіне тікелей ықпал етеді.
 
2011 жылы жылдар бойынша динамикада республика мектептері ғимараттарының 
техникалық  жағдайы  көрсеткіштерінің  жақсарғаны  байқалады.  ҚР  БҒМ  мәліметтері 
бойынша 2011 жылы 67,6 % мектеп типтік, 32, 4% 
-
ы 
– 
ыңғайластырылған ғимараттарға 
орналасқан. Апатты жағдайда 2,6 % мектеп қалып отыр, ал 21% мектеп күрделі жөндеуді 
талап етеді. Соңғы үш жылда типтік ғимараттарға орналасқан мектептер желісі 97 бірлікке 
көбейді, ал бейімделген ғимараттарға орналасқан мектептердің үлесі 148 бірлікке азайды 
(2.2.22-
сурет) .
 
2.2.22-
сурет. Жалпы білім беретін мектептер ғимараттарының техникалық жағдайы, бірлік
 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
4 894
2 682
201
1 901
4 946
2 570
254
1 736
5 043
2 422
194
1 572
типтік ғимараттарда
ыңғайластырылған 
ғимараттарда
апаттық 
жағдайлардағы
күрделі жөндеуді 
талап етеді
2009 жыл
2010 жыл
2011 жыл

ҰЛТТЫҚ 
 
БАЯНДАМА
 
 
                  
Ұлттық білім беру статистикасы
 
                   
және бағалау орталығы
 
 
76
 
2011  жылы  республикада  апатты  жағдайлардағы  мектептер  саны  60  бірлікке 
азайды. Қызылорда облысында мұндай мектептердің саны 32 бірлікті құрады (2010 жылы 
– 
71 мектеп). Мұндай көрсеткіштің жоғары деңгейі Шығыс Қазақстан (43 бірлік), Жамбыл 
(29) және Оңтүстік Қазақстан (21) облыстарында да байқалады. 
 
Күрделі  жөндеуді  талап  ететін  мектептер  санының  азаю  үрдісін  атауға  болады, 
2010  жылмен  салыстырғанда  олардың  саны  164  бірлікке  азайды.  Аймақтар  кесіндісінде 
күрделі жөндеуді талап ететін мектептердің басым үлесі Оңтүстік Қазақстан (246), Алматы 
(208),  Солтүстік  Қазақстан  (188),  Жамбыл  (158)  және  Шығыс  Қазақстан  (103  бірлік) 
облыстарында  екені  белгілі  болып  отыр.  2010  жылмен  салыстырғанда  бұл  көрсеткіштің 
аздап болса да төмендеуін Атырау облысында  (42,1 %) байқауға болады (2010 жылы 
– 
42,9%) (қосымша, 2.2.17
-
кесте).
 
Мектептерді қазіргі заманғы пәндік кабинеттермен жарақтандыру білім сапасының 
тиімділігін  арттыруға  ықпал  етеді.  2010  жылмен  салыстырғанда  2011  жылы  мектептерді 
пәндік  кабинеттермен  қамтамасыз  ету  көрсеткішінің  жақсарғанын  атауға  болады. 
Республиканың  жалпы  мектептер  санының    81,8%  мектептерінде    (+0,4%)  физика,   
                
73,1 %-
ы 
- 
химия, 72,4 %
-
ы биология (+3,4%), 76,0%
-
ы математика (+0,2%), 78,0%
-
ы қазақ 
тілі (+3,1%), 60,0%
-
ы география (+0,7
%), 61,2 %-
ы шет тілдері (+1,9%) кабинеттері бар. 
 
Республика  мектептерінің  74,3%
-
да  дене  шынықтыру  залдары  (2010  жылы 
- 
72,3%), 57,0 %-
да өзін
-
өзі тану кабинеті  (2010 жылы 
-  51%), 77,2 %-
да алғашқы әскери 
дайындық  (2010  жылы 
–  65,3%), 60 %-
да  психолог  (2010  жыл 
–  57%), 81,4%-
да 
медициналық (2010 жыл 
– 
81,9%) кабинеттер бар (қосымша, 2.2.18
-
кесте).
 
2011 жылы жалпы білім беретін мектептердің информатика негіздері және есептеу 
техникалары  кабинеттерімен  қамтамасыз  етілуі  96,2  %
-
ды  құрады  (2010  жыл 
–  95,3%). 
Сонымен  қатар,  интерактивтік  кабинеттермен  қамтамасыз  етілген  мектептердің  үлесі 
біршама  өскен,  яғни  жалпы  мектептер  санының  53,4%
-
ын  (3  985  мектеп)  құрайды 
               
(2010 жылы 
– 3 
030 мектеп, 40,3%).                 
 
2011  жылы  республика  мектептерінің  жаңа  үлгідегі  пәндік  кабинеттермен 
қамтамасыз  етілудің  орташа  көрсеткіші  40,7%
-
ды  құрады  (2010  жыл 
– 
39,8%).  Жаңа 
үлгідегі  пәндік  кабинеттері  бар  республика  мектептерінің  саны  физика  бойынша 
                     
3 
257 (50,3%), химия    1 473 (22,8%), биология  2501 (38,6%) бірлікті құрайды (қосымша, 
2.2.19-
кесте).  Республикада  51,1  %  мектеп  лингафон  және  мультимедиялық 
кабинеттермен (2010 жылы
– 
46,2%) жарақтандырылған.
 
98,9  %  мектеп  Интернетке  қосылған,  оның  ішінде  98%
-
ы 
– 
ауылдық  мектептер. 
Ақтөбе,  Атырау,  Алматы,  Батыс  Қазақстан,  Қарағанды,  Қостанай,  Маңғыстау  және 
Солтүстік Қазақстан облыстарының ауылдық мектептері Интернетке 100 % қосылған. 
 
Кең  жолақты  Интернет  желісіне  республиканың  43,1  %  мектептері  қосылған,  бұл 
көрсеткіш 2010 жылғы көрсеткішке қарағанда
 5,8%-
ға жоғары (2.2.23
-
сурет). 
 

                                                                                   
ҰЛТТЫҚ
  
БАЯНДАМА
 
 
                                                                                                                                       
Ұлттық
 
білім беру ститистикасы
 
                                                                                                                                                     
және бағалау орталығы
 
77
 
 
2.2.23-
сурет. Мектептердің кең жолақты Интернетке қосылуы, %
 
 
Дереккөз:  ҚР БҒМ мәліметтері
 
Бір  компьютерге  12  оқушыдан  келеді,  бұл  былтырғы  жылмен  салыстырғанда 
                
4,5  оқушыға  аз.  Бұл  көрсеткіштер  оң  үрдістің  пайда  болуын  растайды,  бірақ,  әлемдік 
көрсеткіштермен  салыстырғанда  (1  компьютерге  5
-
6  адам)    мектептерді  компьютермен 
қамтамасыз ету төмен деңгейде қалып отыр (қосымша, 2.2.20
-
кесте).
 
Облыстардың  жылдар  бойынша  динамикадағы  көрсеткіші  мектептерді  қазіргі 
заманғы ақпараттық
-
коммуникациялық технологиялармен қамтамасыз етуді салыстыруға 
және  оң  үрдісті  анықтауға  мүмкіндік  береді.  Атап  айтқанда,  2011  жылы  Солтүстік 
Қазақстан (2010 жылы 
– 
1 компьютерге 13 адам, 2011 жылы 
- 
7), Қарағанды (2010 жылы 
-
9,  2011  жылы 
- 
8)  және  Батыс  Қазақстан  (2010  жылы 
– 
14,  2011  жылы 
- 
9)  облыстары 
жоғары  көрсеткіштерге  қол  жеткізді.  Бұл  көрсеткіш  Маңғыстау  облысында  былтырғы 
көрсеткіш  деңгейінде  қалып  отыр,  ал  бұл  республика  бойынша  төмен  көрсеткіш 
                
(2.2.24-
сурет).
 
2.2.24-
сурет. 1 компьютерге есептегендегі жалпы білім беретін мектептердегі оқушылар саны, адам
 
 
Дереккөз:  ҚР БҒМ мәліметтері
 
             
Талдау  республиканың  жалпы  білім  беретін  мектептерін  ақпараттық
-
коммуникациялық  технологиялармен  жарақтандырудың  сапалық  көрсеткіштерінің    азаю 
үрдісін  көрсетті.  Ақпараттық  қоғам  жағдайында  қолда  бар  компьютерлік  техникалардың 
барынша  ескіруіне  және  Интернет  жылдамдықтарын  көбейтуге  байланысты  жаңарту 
маңызды  болып  отыр.  Сонымен  қатар,  мектептерді  жаңа  буын  компьютерлерімен 
қамтамасыз ету проблемасы шешімін таппаған мәселелердің қатарында  (2.2.25
-
сурет).
 
31
37,3
43,1
2009 жыл
2010 жыл
2012 жыл
13
9
14
10
15
16
17
13
19
17
16,5
20
16
20
18
26
7
8
9
9
10
10
11
11
11
11
12
13
13
15
15
17
28
2010 жыл
2011 жыл

ҰЛТТЫҚ 
 
БАЯНДАМА
 
 
                  
Ұлттық білім беру статистикасы
 
                   
және бағалау орталығы
 
 
78
 
2.2.25-
сурет. Жалпы білім беретін мектептердің копьютермен жарақтандырылуы, бірлік 
 
 
         
Дереккөз:  ҚР БҒМ мәліметтері
 
 
Мектептегі психологиялық қызмет
 
Мектептегі  психологиялық  қызметтің  негізгі  міндеті    әрбір  баланың  толыққанды 
психикалық  және  тұлғалық  дамуына  ықпал  ететін  жағдайларды  қамтамасыз
 
ететін  білім 
беру жүйесінің қажетті компоненті болып табылады.
 
2011  жылы  республиканың  4
 
482  жалпы  білім  беретін  мектебі  психолог 
кабинеттерімен  қамтамасыз  етілген,  оның  ішінде  1
 439-
ы 
– 
қалалық,  3
 043-
і 
– 
ауылдық 
мектептер.  Мұндай  кабинеттердің
 
болуы  мектептегі  психологиялық  қызметті 
ұйымдастыруға  және  оның  сапасын  арттыруға  ықпал  етеді,    әрбір  оқушыны  мектеп 
психологтары білікті қызметтерімен қамтамасыз етеді.
 
Барлық  республика  мектептерінде  7
 
896  педагог
-
психолог  өздерінің  кәсіби 
қызметтерін жүзеге асырады, оның ішінде 95%
-
ы  жоғары білімді, 2,5 %
-
ы жоғары білімін 
аяқтамағандар,    2,5  %
-
ы  арнаулы  орта  білімі  бар  мұғалімдер
. 
Психолог  базалық  білімі 
барлар олардың жалпы санынан 85% адам.
 
Мектеп  психологтарының  36,5%
-
ның  3  жылдан  8  жылға  дейін  және
  42,8%-
ның 
             
3  жылға  дейін  еңбек  өтілдері  бар.  Жалпы  алғанда,  еңбек  өтілдері
 
бойынша 
психологтардың  басым  көпшілігі  жастар  екенін  байқауға  болады.  Бұл  жоғары  оқу 
орындарының  «Педагогика  және  психология»  мамандықтарын  бітірушілердің 
педагогикалық кадрлар қатарын толықтыратынын растайды. 
 
Жас  мамандар  санының  көптігі    мектеп  психологтарының  жеткіліксіз  біліктілік 
деңгейлеріне  әсер  етті.  Атап  айтқанда,  55,6  %  педагог
-
психологтардың  біліктілік 
санаттары жоқ, жоғары біліктілік санаттары тек  4 %
-
да,
 
бірінші 
-13,2%-
да, екінші 
- 27%-
да 
ғана бар (2.2.26
-
сурет).
 
 
9541 9081
23371
8280
17421
11786
9352
21645
14118
9323
3385
8994
10924
31716
6894
10505
2824 2786 3624 1347 5082 2663 2217 3903 3096 1785
678
2502 2258 6758 1576 3801
мектептердегі компьютерлік техникалардың барлығы
ауыстыруды талап ететіндер

                                                                                   
ҰЛТТЫҚ
  
БАЯНДАМА
 
 
                                                                                                                                       
Ұлттық
 
білім беру ститистикасы
 
                                                                                                                                                     
және бағалау орталығы
 
79
 
2.2.26-
сурет. Педагог
-
психологтардың сапалық құрамы. Олардың біліктілігін арттыру, адам
 
 
 
Тиісті мамандықтары бойынша жұмыс істейтін педагог
-
психологтардың ең аз саны 
Атырау  облысында  (45%
-
ның  базалық  білімдері  жоқ)    екенін  байқауға  болады.  Осыған 
сәйкес,  мектеп  психологтарын  курстық  дайындықтан  өткізудің  ең  жоғары  қамтуы  осы 
өңірде  (88%  адам).  Ал,  педагог
-
психологтарды  даярлық  курстарымен  ең  аз  қамту  үлесі 
Жамбыл облысында (43%) (2.2.27
-
сурет).
 
2.2.27-
сурет. Облыстар бөлінісінде педагог
-
психологтарды курстық даярлықпен қамту  %
 
 
Дереккөз:  ҚР БҒМ мәліметтері
 
    
 
61%
71%
59%
84%
57%
67%
60%
78%
43%
61%
88% 84%
54%
63%
81%
61%
Біліктілікті жоғарлату
 
курстарынан 
өткендері
 
- 
4 853
 
Барлық
 
психологтар 
– 7 896
 
Курстық
 
даярлықпен 
қамтылмағандары – 
3 043
  
38% 
62% 
Жоғары
 
білімді
 
– 7 481
 
педагог-психологтар 
Аяқталмаған
 
жоғары
 
– 200
 
Арнаулы орта
 
– 215
 
 
Жоғары
 
санат 
– 311
  
Бірінші 
– 1 045
 
Екінші 
– 2 145
 
Санатсыз 
– 4 395
 

ҰЛТТЫҚ 
 
БАЯНДАМА
 
 
                  
Ұлттық білім беру статистикасы
 
                   
және бағалау орталығы
 
 
80
 
 
Қаржыландыру
 
Шығындар көлемі сапалы білімге қол жеткізуге ықпал етеді.  Шығындар құрылымы 
мен  қаржыландыру  көлемі  өңірлік  деңгейде  басқару  басымдықтары,  бюджеттен  тыс 
қаражаттарды жұмсау  тиімділіктері,  білім  беру  ұйымдары  арасында  қаражаттарды бөлу, 
сапалы білім алу мүмкіндіктері үшін 
- 
бюджеттік жоспарлау және теңдік дәрежесі  туралы 
түсінік береді. 
 
Деректерді  талдау  жалпы  орта  білімге  бөлінетін  мемлекеттік  шығыстардың  жыл 
сайын  көбейіп  отырғанын  көрсетті.  2011 жылы  бұл  көрсеткіш  429,  6  мың  теңгені  құраса, 
былтырғы жылғыға  қарағанда  1,  3
%-
ға  жоғары  (2.2.28
-
сурет).Соңғы үш жылда  көрсеткіш 
17,3%-
ға  өскен.  Бұл  білім  алуға  деген  жоғары  қол  жетімділік  пен  білім  сапасын 
қамтамасыз  етуге  арналған  жағдайлар  жасау,  білім  беру  ұйымдарының  желісін  кеңейту 
және олардың ресурстық базаларын жақсарту  жөніндегі мемлекет жүргізіп отырған тиімді 
жұмыстардың нәтижесін растайды. 
 
2.2.28-
сурет. Жалпы орта білімге арналған шығындар (бюджеттік қаражат), мың  теңге
 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
Жалпы  орта  білім  беруге  арналған  жергілікті  бюджеттің  (ЖБ)  шығындар  үлесі 
                
2010 жылға дейін көбею үрдісіне ие болған. Ал, 2011 жылы бұл көрсеткіш мектепке дейінгі 
оқыту мен басқа да білім бағдарламаларына қайта бөлінуіне байланысты 3,8 
%-
ға кеміген 
(2.2.9-
кесте). 
 
2.2.7-
кесте. Жалпы орта білімге арналған жергілікті бюджеттің шығындар динамикасы, білім беруге 
арналған жалпы шығыстар 
% 
  
2008 
жыл
 
2009 
жыл
 
2010 
жыл
 
2011 
жыл
 
Жергілікті бюджеттің шығындары
 
Білім беруге арналған жалпы шығыстар % 
 
58,5% 
62,0% 
69,8% 
66,0% 
Дереккөз
:
ҚР
 
БҒМ мәліметтері
 
            
2011  жылы  жергілікті  бюджеттен  орта  білім  беруге  арналған  шығыстар 
                      
490 
878, 137 миллион теңгені құрады. Өңірлер бөлінісінде ЖБ бөлу үлкен маңызға ие, бұл 
демографиялық  және  аумақтық  белгілерге  байланысты.  Атап  айтқанда,  көрсеткіштердің 
ең  үлкен  үлесі  Оңтүстік  Қазақстан,  Алматы  және  Шығыс  Қазақстан  облыстарының 
еншісінде (2.2.29
-
сурет).
 
366,6
423,7
429,6
2009 жыл
2010 жыл
2011 жыл

                                                                                   
ҰЛТТЫҚ
  
БАЯНДАМА
 
 
                                                                                                                                       
Ұлттық
 
білім беру ститистикасы
 
                                                                                                                                                     
және бағалау орталығы
 
81
 
2.2.29-
сурет. Жалпы орта білім беруге арналған жергілікті бюджет шығыстары, мың теңге
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
Республикада  бір  оқушыға  арналған  орташа  шығын  тұрақты  түрде  өсіп  келеді. 
    
2011  жылы  аталған  көрсеткіш  2009  жылмен  салыстырғанда  66  %
-
ға,  2010  жылмен 
салыстырғанда  33  %
-
ға  өсті  және  216,9  мың  теңгені  құрады  (2.2.3
0-
сурет,  қосымша, 
2.2.19-
кесте).
 
2.2.30-
сурет. Жалпы орта білім жүйесіндегі бір оқушыға арналған орташа шығын,  мың теңге
 
 
Дерекөз:ҚР БҒМ мәліметтері
 
2.2.31-
сурет.  Жалпы  орта  білім  беру  ұйымдары  қызметкерлерінің  орташа  айлық  еңбекақысы,    мың 
теңге 
 
 
Дереккөз:ҚР БҒМ
 
мәліметтері
 
 
25 556 936
27 763 007
51 276 640
15 772 329
39 367 176
34 396 588
22 786 391
36 863 242
28 106 459
26 213 778
15 168 266
23 026 451
24 980 072
79 453 974
11 417 109
28 719 716
130,6
163,1
216,9
2009 жыл
2010 жыл
2011 жыл
34,9
43,7
62,8
2009 жыл
2010 жыл
2011 жыл

ҰЛТТЫҚ 
 
БАЯНДАМА
 
 
                  
Ұлттық білім беру статистикасы
 
                   
және бағалау орталығы
 
 
82
 
 
2011  жылы  жалпы  білім  беретін  мектептердің  мұғалімдерінің  еңбекақысының 
көлемі айына 62
 
800 мың теңгеге дейін өсті (2.2.31
-
сурет).
 
Осылайша,мектептік    білім  беруде    ЖБ
-
ның    шығындар  үлесінің  мектепке  дейінгі 
білім  беру  пайдасына  қайта  бөліну  әсерінен  төмендегенін  байқауға  болады.  Осылай 
жалпы білім беретін мектептерді  материалдық 
– 
техникалық жарақтандыру мен нығайту 
қосымша инвестициялар қажет ететіні көрінеді. 
 
           
 
Оқушылардың білім жетістіктерінің нәтижелері  
 
Білім беру ұйымдары көрсететін білім беру қызметтері сапасы көрсеткіштерінің бірі 
және білім алушылардың оқу бағдарламаларын меңгеруі оқушылардың оқу жетістіктерін 
тәуелсіз сырттай бағалау болып табылады. 
 
2011-
2012  оқу  жылында  алғаш  рет  республиканың  653  жалпы  білім  беретін  білім 
беру ұйымдарында 9
-
сынып оқушылары үшін оқу
 
жетістіктерін  сырттай бағалау (ОЖСБ) 
рәсімі өткізілді. 
 
ОЖСБ  бойынша  9
-
сынып  оқушыларының  жалпы  орташа  балы  республика 
бойынша 51,6 балды құрады. Оңтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан, Атырау, Қарағанды, 
Павлодар,  Жамбыл  және  Ақмола  облыстарына  қарасты  мектептердің  жалпы  орташа 
балы республика бойынша орташа балдан да жоғары болды. 
 
              9-
сыныптар  бойынша  ОЖСБ  нәтижелерін  салыстырмалы  талдау  оқушылардың 
«Қазақ  тілі»  пәні  бойынша  дайындықтарының  жоғары  деңгейде  екенін  көрсетті.  Аталған 
пән бойынша республикалық көрсеткіш 14, 2 балды құрады. Химия пәні бойынша нәтиже 
– 
13, 1 балл, математика 
– 
12, 8 балл, Қазақстан тарихы 
– 
11,5 балл. 
 
 
ОЖСБ  бойынша  жоғары  нәтижені  Оңтүстік  Қазақстан,  Шығыс  Қазақстан,  Атырау 
облыстарының  оқушылары,  ал,  Қостанай  және  Қызылорда  облысының  оқушылары  ең 
төмегі нәтижелерді көрсетті. 
 
 
Жалпы  білім  беретін  мектептердің  9
-
сынып  оқушыларының  ОЖСБ  қорытындысы 
бойынша  жинақталған  деректерді  талдау  тестіленушілердің  орташа  білім  деңгейін 
көрсетті  (білім  беру  бағдарламаларының  мазмұнын  меңгеру  69,9%).  Атап  айтқанда, 
тестілеуге  қатысушылардың  жалпы  санының  (37
 
799  адам)  9,5%  тоғызыншы  сынып 
оқушылары  барлық  төрт  пән  бойынша  19
-
20  балл  жинаған,  тест  тапсырмаларын 
                
95-100 %-
ға дұрыс орындаған. Көптеген қатысушылардың ОЖСБ нәтижелері (42% адам) 
14-
18 балл интервалында болды, яғни тест тапсырмаларын 70
-90%-
ға дұрыс орындаған. 
Тестіленушілердің  18,4  %
-
ы    тапсырмалардың  55
-65 % (13-
15  балл)  дұрыс  орындаған. 
Тестілеуге  қатысып  6
-
10  балл  алғандар  саны  (30
-
50%  тест  тапсырмаларын  орындау)  
   
20,2 % адамды құрады. Ең аз балл жинаған (0
-
5 балл) ОЖСБ
-
ға қатысушылардың үлесі 

                                                                                   
ҰЛТТЫҚ
  
БАЯНДАМА
 
 
                                                                                                                                       
Ұлттық
 
білім беру ститистикасы
 
                                                                                                                                                     
және бағалау орталығы
 

жүктеу/скачать 7,73 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: