Республикасы

ҰЛТТЫҚ 
 
БАЯНДАМА
 
 
                  
Ұлттық білім беру статистикасы
 
                   
және бағалау орталығы
 
 
100
 
2.3.2-
сурет. Әлеуметтік серіктестіктің даму көрсеткіштері
 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
Әлемдік
 
үздік  тәжірибені  енгізу  шет  елде  ТжКБ  жүйесінің  инженер
-
педагог 
мамандар  біліктілігін  арттыру,  сонымен  қатар  шетел  оқытушыларын  жұмысқа  тарту 
арқылы жүргізіледі.
 
Кәсіби  стандаттар  жасау  бойынша  Герман  халықаралық  ынтымастықтық 
қоғамдастығы, Мұнай
-
газ саласында мамандар даярлау және қайта даярлауға көмектесу 
жөніндегі  Білім  және  біліктілікті  арттыру  орталығы  (РКК,  Норвегия),  Өндірістік  оқу 
шеберлері мен оқытушылар біліктілігін жетілдіру жөніндегі ИнВент (Германия), түлектерді 
даярлау  сапасы  мен  еңбекке  орналастыруды  қамтамасыз  ету  жөніндегі  Британ  Кеңесі 
«ТжКБ  жаңғырту»  жобасы  бойынша  Дүниежүзілік  банк  сияқты  халықаралық  жетекші 
ұйымдармен серіктестіктер жалғасуда.
 
2010-
2013  жылдар  кезеңінде  орта  мерзімдік  көмек  көрсету  стратегиясы  аясында 
Еуропалық  білім  беру  қоры  бағдарламасы  арқылы  «Туриндік  процесс»,  «Білім  беру  мен 
бизнес  салалары  арасындағы  ықпалдастық  бойынша  шолу»,  «Өмір  бойы  оқыту 
мақсатында кәсіби оқу мекемелерін дамыту» жобалары жүзеге асырылуда.    
 
2011 жылы еліміздегі техникалық және кәсіптік білім беруді дамытуға бағытталған 
маңызы  бар  бірнеше  стратегиялық  келісімдер  мен  меморандумдарға  қол  қойылды  (ҚР 
БҒМ  және  Рогаланд  (Норвегия)  округінің  кәсіптік  оқыту  және  дайындау  орталығы,  Түрік 
Республикасы  Үкіметі  жанындағы  «ТІКА»  халықаралық  серіктестік  пен  дамыту  жөніндегі 
Түрік  басқармасы,  Норвегия  корольдігінің  СІМ,  Еуропалық  білім  беру  қоры,  Трир 
қаласының Қолөнершілер палатасы (Германия), «Роберт Бош» компаниясы).
 
16
16,8
17,5
48
97
132,1
2009 жыл
2010 жыл
2011 жыл
Қол қойылған келісімдер саны, мың бірлік
Тәжірибеден өту үшін берілген жұмыс орнының саны, мың орын

                                                                                   
ҰЛТТЫҚ
  
БАЯНДАМА
 
 
                                                                                                                                       
Ұлттық
 
білім беру ститистикасы
 
                                                                                                                                                     
және бағалау орталығы
 
101
 
Осылайша, әлеуметтік серіктестік үдерісінің жағымды  дамуы атап өтілген. Осыған 
қоса
 
кооперативтік даму, оқытудың дуальдық түрі, өндіріске оқушылар арқылы  бизнестің 
қатысуын жандандыру  керек.
 
ТжКБ түлектерінің кәсіптік дайындығы деңгейінің сапасын тәуелсіз бағалау
 
Түлектердің  кәсіптік  дайындығын  бағалау  үшін  жұмыс  берушілерді  тарту  арқылы 
кәсіптік  білім  беру  сапасын  бақылау  күшейтілді.  Кәсіби  даярлығын  бағалау  бойынша 
кәсіби  емтихандарын  сәтті  аяқтаған  түлектерге  нақты  таңдаған  мамандықтары  бойынша 
біліктілік беріліп, бекітілген үлгідегі куәлік сертификат беріледі.
 
Түлектердің  кәсіптік  дайындығын  тәуелсіз  бағалауды  ҚР  БҒМ  Республикалық 
техникалық және кәсіптік білім беруді дамытудың ғылыми
-
әдістемелік орталығы (ҚР БҒМ 
РҒӘО) жалғастыруда. 
 
201
1  жылы  ҚР  БҒМ  РҒӘО  мәліметтері  бойынша  ТжКБ  ұйымдары  түлектерінің 
біліктілік  деңгейін  тәуелсіз  бағалауға  жұмыс  берушілердің  белсенді  қатысуымен 
                     
150 мамандық бойынша 122,6 мың адам қамтылды (2010 жылы 
– 
125 мамандық бойынша 
105,5 мың адам)  (2.3.3
-
сурет).
 
2.3.3 ТжКБ түлектерінің біліктілік деңгейі сапасын тәуелсіз бағалау, 2011 жыл
 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
2011  жылы  ТжКБ  түлектерінің  шекті  балл  жетістіктерінің  көрсеткіші  республика 
бойынша 72,3%
-
ды құрады (88 691 адам).
 
Дайындықтың  жоғары  деңгейін  Батыс  Қазақстан  (86,1%  адам),  Ақмола 
                     
(83,7% адам) облыстары мен Астана қаласының түлектері (82,7% адам) көрсетті. Жалпы 
республика  бойынша  біршама  төмен  көрсеткіш  Атырау  (58,3%),  Ақтөбе  (59,2%)  және 
Шығыс Қазақстан (63 %) облыстарында.
 
 
 
 
150
122,671
88,691
72,3
СТБ қамтыған 
мамандықтар 
саны, бірлік
СТБ
-
ға қатысатын 
білім алушылар 
саны, мың адам
Бірінші реттен 
сертификат алу, мың 
адам
СТБ беру сапасы, %

ҰЛТТЫҚ 
 
БАЯНДАМА
 
 
                  
Ұлттық білім беру статистикасы
 
                   
және бағалау орталығы
 
 
102
 
2.3.1-
сурет. Кәсіптік дайындығы деңгейінің сапасын тәуелсіз бағалаудың көрсеткіштері, 2011 жыл
 
Аймақ
 
Қатысушылар
 
саны
, 
адам
 
Бірінші реттен 
сертификат алғандар, 
адам
 
Бірінші реттен 
сертификат алған 
түлектердің үлесі, 
адам %
 
Ақмола
 
5092 
4262 
83,7 
Ақтөбе
 
7133 
4220 
59,2 
Алматы
 
8534 
5765 
67,6 
Атырау
 
5086 
2967 
58,3 
Шығыс Қазақстан
 
9080 
5442 
59,9 
Жамбыл
 
6651 
4892 
73,6 
Батыс Қазақстан
 
5674 
4887 
86,1 
Қарағанды
 
12132 
7524 
62,0 
Қостанай
 
7364 
5475 
74,3 
Қызылорда
 
5738 
4304 
75,0 
Маңғыстау
 
2326 
1467 
63,1 
Павлодар
 
6304 
5088 
80,7 
Солтүстік Қазақстан
 
4094 
3254 
79,5 
Оңтүстік Қазақстан
 
14312 
10832 
75,7 
Алматы
 
қаласы
 
16871 
13119 
77,8 
Астана
 
қаласы
 
6280 
5193 
82,7 
Қазақстан
 
Республикасы
 
122671 
88691 
72,3 
Дереккөз:ҚР БҒМ мәліметтері
 
Экономика саласындағы білікті мамандарды тәуелсіз сертификациялау жүйесіне 
енгізу мен жоғары білікті жұмысшы кадрларын сапалы даярлауды ретке келтіруді 
қамтамасыз ету үшін, біліктілікті беру мен растаудың баламалық үлгісін құруды тездетуді 
талап етеді.
 
 
Жол қартасы. « Жұмыспен қамту 
– 
2020»  бағдарламасы
 
Қазақстанның
 
білім  беру  жүйесі  өз  бетінше  жұмыс  істеу
 
үшін,  жұмыссыз  және  аз 
қамтамасыз  етілген  тұрғындар  мен  оралмандарға  арналған  «Жұмыспен  қамту 
-  2020» 
бағдарламасын жүзеге асыруға тікелей қатысады.
 
Жергілікті  атқарушы  органдардың  (ЖАО)  мәліметтері  бойынша  2011  жылдың 
                 
30  желтоқсанында  ТжКБ
-
ның  430  ұйымы  мен  оқу  орталықтары  базасында  66  мың  адам 
кәсіптік даярлау, қайта даярлау және біліктілікті арттыру курстарынан өтті.
 
Осы  орайда  94,9
%-
ы  мамандар  даярлау  бойынша,  102
%-
ы  қайта
 
даярлау 
бойынша,  51,3
%-
ы
 
біліктілікті  арттыру  бойынша  өтті.  Мамандарды  қайта  даярлау 
бойынша  жылдық  жоспар  13  облыс  пен  Алматы  қаласында  100
% 
орындалды,  ал 
Қызылорда  (58,6 
%
),  Маңғыстау  облыстары  (88 
%
)  және  Астана  қаласында    (93,7 
%) 
жоспар толық орындалған жоқ (2.3.4
-
сурет).
 

                                                                                   
ҰЛТТЫҚ
  
БАЯНДАМА
 
 
                                                                                                                                       
Ұлттық
 
білім беру ститистикасы
 
                                                                                                                                                     
және бағалау орталығы
 
103
 
2.3.4-
сурет.  «Жұмыспен  қамту 
- 
2020»  бағдарламасының  жүзеге  асырылу  жөніндегі  мәліметтер,  2011 
жыл
 
 
Дереккөз: ЖАО мәліметтері
 
Техникалық  және  кәсіптік  білім  мамандарының  біліктілігін  арттыру  бойынша 
жылдық  жоспар  9  облыста  және  Алматы  қаласында  орындалды.  Төмен  көрсеткіштер 
Қызылорда облысы (14,7
%
) мен Астана қаласында (17,5
%). 
Қайта
 
даярлау және біліктілікті арттыру курстарын бітірген 24
 
581 адамның 9
 930-
ы 
(40,4%
) ғана жұмыспен
 
қамтылды.
 
 
Техникалық және кәсіптік білім беру желісі мен контингенті
 
Білім  беруді  дамытудың  2020  жылға  дейінгі  Мемлекеттік  бағдарламасында  ТжКБ 
жүйесінің  типтік  жастағы  жастарды  жұмыспен  қамтудың  мақсатты  көрсеткіштері 
белгіленген 2015 жыл 
– (20%) 
және 2020 жыл 
– (23
% адам
). 
2011  жылы  типтік  жастағы  (14
-
24)  жастардың  саны  республика  бойынша 
               
3 274 
943  адамды  құрады.  Оның  ішінде  600
 
751  адам  ТжКБ  жүйесі  арқылы  жұмыспен 
қамтылды.  Бұл  көрсеткіштер  2010  жылмен  салыстырғанда  төмендеген.  Мәселен, 
                    
2010  жылы  14
-
24 жастағы ТжКБ  ұйымдары  түлектерін  жұмыспен  қамту  555  195  адамды 
құрады (2.3.5
-
сурет).
 
2.3.5-
сурет. ТжКБ жүйелерінде типтік жастағы жастарды қамту көрсеткіші, адам
 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
92,3%
94,9%
102,0%
51,3%
оқумен қамтылғаны
мамандарды даярлау
мамандарды қайта даярлау біліктілікті арттыру
570 344
556 195
570 519
2009 жыл
2010 жыл
2011 жыл

ҰЛТТЫҚ 
 
БАЯНДАМА
 
 
                  
Ұлттық білім беру статистикасы
 
                   
және бағалау орталығы
 
 
104
 
2011  жылы  халықты  жұмыспен  қамту  18%
-
ды  құрады,  бұл  2010  жылмен 
салыстырғанда 1,3%
-
ға төмен (қосымша, 2.3.2
-
кесте). 
 
Кәсіптік  білім  алудың  қолжетімділігін  қамтамасыз  ету  үшін
 
ТжКБ  ұйымдарында 
оқушы  орындары  санын  арттыру  бойынша  жұмыстар  жүргізілуде.  ҚР  БҒМ  мәліметтері 
бойынша  2011  жылы  республикамыздағы  білім  беру  жүйесіне  896  тағылымдамадан  өту 
мекемесі  қосылды  (2.3.6
-
сурет).  Оның  ішінде,  571  колледж  (1  училище  және  3  жоғары
 
техникалық мектеп Көкшетау қалаларында, Щучье және Оралда) іске қосылды.
 
2.3.6-
сурет. ТжКБ оқу мекемелерінің желісі, бірлік
 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
ТжКБ
-
ы  жүйесі  білім  беру  ұйымдарындағы  2011  жылғы  білім  алушылар 
контингентін  талдау,  олардағы
 
көрсеткіштерінің    2010  жылмен  салыстырғанда  3
 
080,  ал 
2009  жылы 
–  8 
260  адамға  төмендегенін  көрсетеді  (2.3.7
-
сурет).Бұл  төмендеудің  негізгі 
себебі 
- 90-
шы жылдардағы туудың демографиялық құлдырау салдары
.  
2.3.7 –
сурет. ТжКБ ұйымдарының контингенті, адам
 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
 
Меншік түрлері бойынша бөлініс жүйесін талдау ТжКБ мемлекеттік ұйымдарының 
2010 жылмен салыстырғанда, 0,4% (2 бірлікке.) өскен жеке меншіктердің саны өзгеріссіз 
қалды (сурет 
-2.3.8). 
 
542
560
571
340
324
325
2009 жыл
2010 жыл
2011 жыл
колледж
КЛ
609 011
603 831
600 751
2009 жыл
2010 жыл
2011 жыл

                                                                                   
ҰЛТТЫҚ
  
БАЯНДАМА
 
 
                                                                                                                                       
Ұлттық
 
білім беру ститистикасы
 
                                                                                                                                                     
және бағалау орталығы
 
105
 
2.3.8-
сурет. Меншік нысаны бойынша ТжКБ оқу мекемелерінің желісі, бірлік
 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
ТжКБ  ұйымдары  желісін  дамыту  өз  кезегінде Мемлекеттік  оқу  орындарында  білім 
алушылардың  контингентінің  1,7%
-
ға  артуына  жағдай  туғызды.  Егер  2010  жылы  ТжКБ 
ұйымдарында  білім  алушылардың  саны    354  621  адамды
 
құраса,  2011  жылы  олардың 
саны  354  738  адамға  артты.  Бұл  көрсеткіш  керісінше  меншік  нысаны  жекеменшік  білім 
беру  ұйымдары  бойынша  1,22%
-
ға  төмендеді  (қосымша,  2.3.3
-
кесте).  Мәселен, 
                     
2010  жылы  мұндай  оқу  мекемелерінде  249  066  адам  болса,  2011  жылы  246
 
013  білім 
алушыны қамтыды (2.3.9
-
сурет).
 
Осыған  байланысты  2011  жылы  ТжКБ
-
ның  Мемлекеттік  және  жеке  меншік  оқу 
орындарының арақатынасы 3/2 құрады.
 
2.3.9-
сурет. Меншік нысаны бойынша оқу мекемелерінің контингенті, адам
 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
Мемлекеттік тапсырыс шеңберінде колледждерде білім алушылардың контингенті 
республикалық  және  Мемлекеттік  бюджет  есебінен  белгіленген  қаржыландыру  көлемі 
шегінде  анықталады.  ҚР  БҒМ  мәліметтері  бойынша  2011  жылы  республика 
колледждерінде  Мемлекеттік  тапсырыс  бойынша  білім  алушылардың  үлесі  олардың 
жалпы санынан 43,3%
-
ды құрады. Бұл 2010 жылға қарағанда 3,8%
-
ға төмен.
 
513
509
511
369
385
385
2009 жыл
2010 жыл
2011 жыл
мемлекеттік
жекеменшік
354 924
348 621
354 738
254 087
249 066
246 013
2009 жыл
2010 жыл
2011 жыл
мемлекеттік
жекеменшік

ҰЛТТЫҚ 
 
БАЯНДАМА
 
 
                  
Ұлттық білім беру статистикасы
 
                   
және бағалау орталығы
 
 
106
 
2002  жылдан  бері  бала  туу  өсімінің  көрсеткіштері  бойынша  2015
-
2016  жылдары 
білім  алушылар  контингенті  артатынын  болжауға  болады.  ТжКБ  ұйымдарында  оқу 
мәртебесін
 
арттыру  міндеттері  демографиялық  тенденцияны  ескере  отырып,  экономика 
салаларына  кадрлар  инфрақұрылымын  даярлау  жөнінде  қажетті  шаралар  қабылдау 
арқылы шешілуі тиіс.
 
ТжКБ  жүйелерінде  білім  алушылар  контингенті  көрсеткіштерін  кластер  ішінде 
салыстыру  нәтижесі  колледждерде  2010  жылға  қарағанда  олардың  жалпы  санынан 
0,12%-
ға өскенін көрсетеді (қосымша, 2.3.4
-
кесте, 2.3.5
-
кесте, 2.3.10
-
сурет).
 
2.3.10-
сурет. ТжКБ ұйымдарында білім алушылар контингентінің динамикасы, адам
 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
2010  жылмен  салыстырғанда  2011  жылы  КЛ
-
де  білім  алушылардың  саны  3%
-
ға, 
2009 жылмен салыстырғанда 5 %
-
ға төмендеді (2.3.1
1-
сурет).
 
2.3.11-
сурет. ТжКБ ұйымдарында білім алушылар контингентінің динамикасы, адам
 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері 
 
Республиканың    үдемелі  индустриалды
-
инновациялық  дамуы  аймақтық  тиімді 
орналасуына  қарай  ТжКБ  инфрақұрылымдарын  кеңейтуді    қажет  етеді.  ТжКБ 
қолжетімділігін  қамтамасыз  ету  үшін  мұнай
-
газ  саласына  (Атырау
 
қаласы),  жанармай
-
энергетика
 
саласына  (Екібастұз  қаласы),  машина  жасау  саласына  (Өскемен  қаласы), 
қайта өңдеу саласына (Шымкент қаласы)  кадрлар даярлау мен қайта даярлау бойынша 
Аймақаралық  орталықтарды  пайдалануға  беру  және  Астана  мен  Алматы  қалаларында
 
әлемдік деңгейдегі колледждерді жобалауды аяқтау керек.
 
 
492 770
489164
489793
2009 жыл
2010 жыл
2011 жыл
116 241
114 667
110 958
2009 жыл
2010 жыл
2011 жыл

                                                                                   
ҰЛТТЫҚ
  
БАЯНДАМА
 
 
                                                                                                                                       
Ұлттық
 
білім беру ститистикасы
 
                                                                                                                                                     
және бағалау орталығы
 
107
 
Мамандарды даярлау құрылымы
 
ТжКБ ұйымдарының міндеті 
– 
еңбек нарығында бәсекеге қабілетті, азаматтық және 
адамгершілік сапалары жоғары, білікті мамандар мен жұмысшы кадрлар даярлау арқылы 
аймақтардағы
 
әлеуметтік  және  экономикалық  мәселелерді  шешу.  Білім  беру  үдерісін 
ұйымдастыруға қойылатын негізгі талаптардың бірі маманға деген әлеуметтік тапсырысты 
үйлестіру және тұлғаның қажеттілігіне бейімдеу.
 
ҚР
 
Статистика  агенттігі  мәліметтері  көрсеткендей,  «Экономика»  бағыты  бойынша 
білім алушылар үлесі 2010 жылға қарағанда бұл көрсеткіштің 3,7%
-
ға төмендеуі үрдісінде 
осы білім деңгейіндегі кадрларды даярлаудың басқа да бағыттарымен салыстырғанда ең 
жоғары әрі тұрақты (26,3
%
) болып табылады (қосымша, 2.3.6
-
кесте, 2.3.12
-
сурет).
 
«Дене  тәрбиесі  және  спорт»  (0,3),  «Өнер  және  мәдениет»  (1,3),  «Байланыс» 
(1,7%)бағыттары бойынша білім алушылардың үлесі төмен деңгейде.
 
2.3.12-
сурет. ТжКБ оқу мекемелеріне білім алушыларды салалық топтар бойынша орналастыру, 2011 
жыл
 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
«Құрылыс»  бағыты  бойынша  бұл  көрсеткіш  төмендеген  (2010  жылы 
–  6,1%,                 
2011  жылы 
–  5,9%
).  Керісінше  «Құқық»  салалық  тобы  бойынша  білім  алушылар  үлесі 
артты (2010 жылы 
– 1,1%
, 2011 жылы 
– 4,5%). 
«Білім» (2010 жылы 
– 5,6%
, 2011 жылы 
– 15,9%
), «Денсаулық» (2010 жылы 
– 6,6%, 
2011  жылы 
–  10,2%
)  топтарында  білім  алушылардың  үлесі  өскені  байқалады.  «Көлік» 
бағыты  бойынша  білім  алушылардың  үлесі
 
0,5%-
ға  (2010  жылы 
– 
8,5%), 
«Ауылшаруашылық» бағыты бойынша 0,3 %
-
ға артты (2010 жылы 
– 8,3%). 
2011 жылы ТжКБ жүйесінен бітіріп шығушылардың жалпы көлемі 182
 
533 адамды 
құрады, оның ішінде КЛ
-
де 
– 
42885, колледждерде 
– 
139 648. Бұл көрсеткіш 2010 жылмен 
салыстырғанда (191 236) 8
 
703 адамға қысқарған. 
 
4,3%
18,6%
5,9%
1,7%
9,0%
8,6%
19,8%
10,2%
0,3%
1,3%
4,5%
15,9%
Өнеркәсіп
Құрылыс
Байланыс
Көлік
Ауылшаруашылық
Экономика
Денсаулық
Дене шынықтыру және спорт
Өнер және мәдениет
Құқық 
Білім
т.б.

ҰЛТТЫҚ 
 
БАЯНДАМА
 
 
                  
Ұлттық білім беру статистикасы
 
                   
және бағалау орталығы
 
 

жүктеу/скачать 7,73 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: