Ошибка! Источник ссылки не найден. жұмыс тобының мүшелері және Полиметаллмен
тексерілетін олардың фондық зерттеулердің жинастырылуына жауаптылықтары ұсынылып
отыр. Жалпы, және басқасы белгіленбеген жағдайда, онда фондық деректер Полиметалл
компаниясымен фондық зерттеулер бойынша осы бөлімді жазу мақсатымен WAI-ға ұсынылады.
Сондай-ақ ҚОӘБ деректері осы фондық деректер шенберінде пайдаланылды.
Қызыл жобасының ЭӘӘБ,
4.1-бөлімі
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015
Ақырғы нұсқасы V1.0
Бет.
107
4.1.1 кестелері : ЭӘӘБ үшін фондық деректерді жинау
Облыс
Фондық деректерді жинауға тартылған
маман/компания
Жобаны басқару, экологиялық және әлеуметтік
фондық деректерді жинау
Девид
Бригнал
–
биоалуантүрлілік
және
топырақтар жобасының директоры
Юлия Бойко – шарттық қатынастар координаторы
және Тапсырыс берушімен байланысты қолдау
Элисон Аллен – жобаның жетекшісі, эколог
Нарина Шорланд – жобаны сипаттау
Руслан Севостьянов – контрактқа әкімшілік ету
Экология
Нил Робинсон – экологиялық маман, ауа сапасын
зерттеу, шу және тербелістер
Карталау
Скот Слейт – Сызбаларды құрастыру, климаттың
өзгеру облысында маман
Крег Данлеви – Сызбалар мен карталау бойынша
маман
Климаттық деректер
Саймон Аллен – Қуат пен климат облысындағы
маман
Геология
Арон Уилкинс - Геолог
Сейсмикалық
Арон Уилкинс - Геолог
Ауа
Малкольм Уолтон – ауа сапасы, шу және
тербелістер
Шу және тербелістер
Нил Робинсон – эколог
Топырақтар және жердің өнімділігі
Якоб Олевски – топырақтар және жердің
өнімділігі
Су ресурстары
Алекс Галлахер – су ресурстары
Бернард Бурнэ – су ресурстары бойынша маман
Биоалуантүрлілік
Хелен
Симсон
–
табиғи
ресурстар,
биоалуантүрлілікпен басқару жоспары
Археология және мәдени мұра
Ричард Ньюман – археология және мәдени
құндылығы бар олжаны тапқан жағдайда іс-
әрекеттер тәртібінің аудиті
Трафик
Эмер Уахид – көліктік техникалық маман
Әлеуметтік фондық зерттеулер, соның ішінде:
басқару органдары, демография және мәдениет;
әлеуметтік инфрақұрылым, денсаулықты сақтау
және білім беру; экономика, тіршілік етуге
арналған қаражат және халықтың әлеуметтiк
жағынан қорғалмаған жiктерi.
Элизабет Эйди – Әлеуметтік сала мен жергілікті
халық
Эдвард Глюксман – әлеуметтанушы, жергілікті
халықпен жұмыс істеу, қоғамдық тыңдаулар,
бағалау және мәдени мұраны басқару
Қалдықтарды басқару
Эдриан Ли – қалдықтарды басқару жоспары
4.1.3
Әлеуметтік фондық зерттеулер
Әлеуметтік-экономикалық зерттеудің жобасы құрамына экологиялық фондық зерттеулерді
өткізуге қарағанда, жақын арада орналасқан елді мекендер мен жергілікті және аймақтық
экономикаға тау-кен өндіру жобасынан туындайтын әлеуетті салдарлардың көрсетілуімен одан
да
үлкен
ауданды
қамтиды.
Жобаның экономикалық салдарлары қозғалған аумақтарға кеңістікті (және уақытша) әлеуетті
Қызыл жобасының ЭӘӘБ,
4.1-бөлімі
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015
Ақырғы нұсқасы V1.0
Бет.
108
салдарларына қатысты анықталуы мүмкін болуына қарамастан, әлеуетті әлеуметтік әсер етуді
аумаққа адамдардың келуін немесе жұмысшылардың қай жақтан келіп жатқанын қарастыруға
жеткілікті болып табылатын географиялық зона тұрғысында қарастыру қажет.
Бақыршық кен орнының фондық зерттеулері Қазақстан Республикасындағы басқару
органдарының үш сатысын қарастыру мақсатымен әзірленген:
Шығыс Қазақстан облысының (аймақтық) сатысы құрамында жергілікті атқару
органдары мен әр облыс үшін мемлекеттік басқару органдары қамтылған.
Жарма ауданынын (аудандық) сатысы құрамында жергілікті атқару органдары
мен мемлекеттік басқару органдары қамтылған.
Әуезов әкімшілік ауылдық округінің сатысы (жергілікті). Жергілікті әкімдік Әуезов
кентінде орналасып, Әуезов және Солнечный елді мекендерін қамтыған.
Шалабай ауылдық округі Әуезов кентінің жанында орналасқан, әкімшілік
орталығы ретінде Әуезов кентінен батысқа қарай 6 км орналасқан Шалабай
кентінің Әкімдігі табылады, сондай-ақ оған шамамен 10 км орнласқан Жаңаауыл
кенті де жатады, жергілікті халық 55 адамды құрайды.
Жоба Қазақстан Республикасының солтүстік-шығыс бөлігіне қарай, бұрынғы Алматы
астанасынан солтүстікке қарай 1100 км, бүгінгі елордамыз – Астана қаласынан шығысқа қарай
750 км, семей қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 160 км және Шығыс Қазақстанның
өнеркәсіптік орталығы болып саналатын Өскемен (Усть-Каменогорск) қаласынан оңтүстік-
батысқа қарай 100 км орналасқан. Жоба 1950-ші жылдары аумақта тау-кен өндіру саласын
қолдау мақсатында іргетасы салынған Әуезов кентінің жанында орналасқан. Әуезов кентінің
әлеуметтік құрылымы кеніштің пайдалану жағдайына қатты байланысты, мысалы, 1997 жылы
кеніштің тоқтатып қою кезінен бастап кентінің халқы едәуір төмендеді, ал қалған тұрғындарға,
соның ішінде кеніштің бұрынғы жұмысшыларына жаңа мамандықтарды меңгеруге тура келді.
Негізгі кентітен 2 км орналасқан Солнечный кенті де Әуезов ауылдық округіне жатады. Әуезов
кенті Шалабай ауылдық округімен шекаралас, оған Шалабай кенті (кен орнынан батысқа қарай
5 км) мен Жаңаауыл ауылы кіреді (Ошибка! Источник ссылки не найден. - фотосурет).
4.1.1 фотосуретінде әлеуметтік фондық зерттеулерді өткізген кезде негізгі болып табылатын
Әуезов және Шалабай аудандық округтерінде орналасқан жобаға жақын елді мекендер
көрсетілген.
Қызыл жобасының ЭӘӘБ,
4.1-бөлімі
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015
Ақырғы нұсқасы V1.0
Бет.
109
4.1.1-фотосурет: Жаңаауыл ауылы
«Полиметалл» компаниясы жергілікті халықты жалдау пайдасына кешенді кадрлік саясатын
жүзеге асырады; бірақ, кейбір мамандар біліктілігі мен тәжірибесіне сәйкес қабылданатынына
байланысты, «Полиметалл» компаниясына қызметшілерді басқа аудандардан, сондай-ақ
аймақтар мен облыстардан жалдауға тура келеді. Осыған қарамастан, жобадан басқа елді
мекендеріне арақашықтықты есепке ала тұрып, фондық деректерді жинау үшін қалған елді
мекендер ретінде Әуезов, Солнечный және Шалабай кентелері таңдалды.
Әлеуметтік фондық деректердің жинастырылуы алғашқы және екінші деректерді қоса, әртүрлі
әдістемелік құралдардың пайдалануымен орындалды. Сонымен қатар, Әуезов, Солнечный,
Шалабай, Жаңаауыл кентелері мен Өскемендегі бірқатар негізгі мүдделі тараптармен
әңгімелесулерді қоса, фондық зерттеулердің ағымдағы жағдайын анықтау үшін ресми және
ресми емес әңгімелесулер өткізілді. Жұмыс 2015 жылдың маусымынан шілдеге дейінгі 20-
күндік аралықта аяқталды.
Отбасыларға сауалнаманы Полиметталл мен WAI, негізінен, Әуезов, Солнечный және Шалабай
– жақын жердегі елді мекендерде – фондық зерттеулерді өткізуге арналған қажетті деректерді
жинау мақсатымен өткізді. WAI Полиметалл компаниясына жиналған әлеуметтік фондық
деректерді тексеру бойынша көмек көрсетті. Отбасыларға өткізілген сауалнамада
сынамалардың және 126 отбасы көлемінде (Әуезов кентінен – 52, Солнечныйдан – 9 және
Шалабай кентіден – 65) сынама мөлшерінің рандомизирленген жинауы отбасылар көлемі
негізінде есептелген тиісті қателіктің 10% қоса 90% дәлдік деңгейге жету үшін пайдаланылды.
Қызыл жобасының ЭӘӘБ,
4.1-бөлімі
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015
Ақырғы нұсқасы V1.0
Бет.
110
Отбасыларға өткізілетін басқа да саулнамалардағыдай респонденттер барлық сұрақтарға
әрдайым жауап бермейді және жауаптарды өз қалаулары бойынша береді.
WAI респондеттер санына кіргендер:
Шығыс-Қазақстандық аймақтық (облыстық) – Өскемендегі деңгей:
o
Облыс әкімдігінің өкілдері;
o
Шығыс-Қазақстан облысының Экология департаментінің өкілдері;
o
Аймақтың мәдени мұрасы бөлімінің өкілдері;
Қалбатаудағы Жарма аудандық деңгейі:
o
Қалбатау ауруханасының басшысы;
o
Ауданның бас экономисті;
o
Аудан әкімдігінің координаторы;
o
Археологиялық экспедиция – қола дәуірінің жартастағы суреттерін
зерттеуге арналған;
Әуезов кентінің мүдделі тараптары:
o
Ауыл әкімі
o
Әуезов кенті мешітінің өкілдері, соның ішінде имам;
o
Дүкендер мен супермаркеттердің иелері;
o
Аспазшылар және жергілікті мейрамханалар мен кафелердің өкілдері;
o
Ауылдың ақсақалдары;
o
Жергілікті өзендер мен көлдерден балық аулаумен айналысатын
балықшылар;
o
Жергілікті малды бағатын бақташылар;
o
Басты кітапханашы;
o
Әйелдер бірлестігінің өкілдері;
o
Жергілікті мектептің директоры;
o
Полицейлік;
o
Жобаны әзірлеу нәтижесінде қоныс аударған тұрғындар;
o
Әуезов және Солнечный кентілерінің тұрғындары, соның ішінде
отбасыларға құрылымдық сауалнама өткізу арқылы;
o
Жеке және өнеркәсіптік су пайдаланушылары;
Шалабай кентісінің мүдделі тараптары:
o
Ауыл әкімі
o
Дүкендер мен супермаркеттердің иелері;
o
«Шалабай» ЖШС-тің жетекшісі, ірі ферма мен негізгі жергілікті жұмыс
беруші;
o
Жергілікті мектептің директоры;
o
Жобаны қамтамасыз ету үшін салынған Шалабай темір жол бекетінің
жұмысшылары;
o
Жеке және өнеркәсіптік су пайдаланушылары;
Қызыл жобасының ЭӘӘБ,
4.1-бөлімі
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015
Ақырғы нұсқасы V1.0
Бет.
111
o
Әуезов және Солнечный кентілерінің тұрғындары, соның ішінде
отбасыларға құрылымдық сауалнама өткізу арқылы;
Жаңаауыл кентісінің мүдделі тараптары:
o
Аңшылық пен балық аулаумен айналысатын тұрғындар:
o
Жергілікті фермерлер;
o
Жеке және ауылшаруашылық су пайдаланушылары;
«Полиметалл» компаниясы мен БГП қызметшілері:
o
Жобаның жетекшісі;
o
Қауіпсіздік қызметінің жетекшісі;
o
Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы облысындағы маман;
o
Заңгерлер;
o
Кадрлар бойынша мамандар;
o
Қоршаған ортаны қорғау бөлімінің өкілдері;
o
Техникалық бөлім мен өндіріс бөлімінің жетекшісі;
o
Жергілікті халықпен байланыс жасау бойынша маман;
o
Жер пайдалану және жер қойнауы бөлімінің өкілдері.
«Полиметалл» компаниясымен әңгімелесулер келесілермен өткізілді:
Отбасылар сауалнамасының бір бөлігі ретінде Әуезов кентісінің тұрғындарымен
(нәтижелері 4.12-15-бөліктерінде көрсетілген);
Көшпелі аудиттің құрамы фондық зерттеулердің барлық бөлімінде пайдаланылған
статистиканың дәл қайнар көздерін анықтау үшін Полиметалл қызметшілерімен және
мемлекеттік органдармен өткізілген әңгімелесулерді қамтыды. Деректердің екінші қайнар
көздері, соның ішінде әлеуметтік орта жағдайы бойынша фондық зерттеулерді де өткізу
мақсатында пайдаланылған елді мекендердің төлқұжаттары.
Сонымен қатар көшпелі аудит құрамына әлеуметтік көзқарас тұрғысынан жобаның негізгі
аспектілерін есепке ала отырып, соның ішінде мектептер, ауруханалар, көшірілген бейіттердің
алдыңғы және ағымдағы орналасуы, сондай-ақ елді мекендердің жергілікті тұрғындарына
тиесілі болған бүгінгі таңда бақташылармен малды жаюға арналған ауылшаруашылық жерлер.
Сөйтіп, ақыр аяғында көшпелі аудит Жобамен көшірілген отбасыларға ұлттық заңнамаға және
көшіру кезінде халықаралық стандарттарға сәйкес болу деңгейін анықтау үшін кіріп шығуды
көздеді.
Қызыл жобасының ЭӘӘБ,
4.2-бөлімі
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015
Ақырғы нұсқасы V1.0
112 бет.
4.2
Климат
4.2.1
Жалпы климаттық жағдайлар
Қазақстан Еуразия континентінің (Figure 4.2.1) орталық бөлігінде орналасқан құрлық ішіндегі ел
болып табылады. Әлемде аумағы бойынша ең үлкен тоғызыншы ел болып табылады, жалпы
ауданы 2,72 миллион квадраттық километрді құрайды және келесі бес елмен шекаралас:
Ресеймен, Өзбекстанмен, Қытай Халық Республикасымен, Қырғыз Республикасы мен
Түркменстанмен.
1
4.2.1 -суреті: Қазақстан Республикасы
Қазақстанның басым бөлігі қуаң далада орналасқан және төрт табиғи климаттық зоналарымен
байқалады: орманды дала, дала, шөлейттер және шолдер. Орманды дала тырбық өсімдіктер
мен ормандармен ауысатын шалғындардан тұрады. Дала, соның ішінде жобаның ауданы, -
шалғынды жазықтар мен ағаштардың болмауымен сипатталатын елдің солтүстік
аймақтарындағы үлкен аумақ. Орталық Қазақстанның шөлейтті аудандары қуаң далалардан
тұрады, ал шөлді ландшафттар елдің жазық даласының басым бөлігін құрайды.
Қазақстанның климаты жылы жазы және суық қысымен континенталдық болып сипатталады.
Су ресуртары шектелген. Орталық аймақтарында климат қуаң далалық және температурасы
суық және құрғақ. Оңтүстік-батысқа қарай климат суық температуралармен қуаң далалық.
Оңтүстік-шығысқа қарай климат бірқалыпты жылы құрғақ ыстық жазымен. Солтүстікте климат
қарлы және жылы, кей кезде ыстық жазымен ылғалды.
2
1
«Қазақстан – Климаттық өзгерістерді шолу» Дүниежүзілік банк, Қазан, 2013
2
R:\Экология (52)\52-0133 Алтыналмас –Пустынное кен орнының ЭӘӘБ, Қазақстан\ ЭӘӘБ есебі\ ЭӘӘБ \ ЭӘӘБ есебінің
ақырғы нұсқасы\ «Алтыналмас» компаниясына арналған ЭӘӘБ 1-ші есебінің алғашқы жазылған нұсқасы\Бөлімдер\4-
ші бөлім Экологиялық және әлеуметтік фондық зерттеулер.docx
Қызыл жобасының ЭӘӘБ,
4.2-бөлімі
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015
Ақырғы нұсқасы V1.0
113 бет.
Қазақстанның дүниежүзілік мұхиттерден қашық орналасқаны, әдетте, жауын-шашындардың
төменгі деңгейі мен маусымдар арасындағы кең температуралық ауытқуларымен шұғыл
континенталдық климаты құрайды. Тау бөктеріндегі , жауын-шашындардың саны 500 мм-ден
1600 мм-ге дейін, далада 200 мм-ден 500 мм-ге дейін болса, ал шөлді жерлерде 100 мм-ден 200
мм-ге дейін ауытқиды.
3
Қыста қаңтардағы орташа температуралар елдің солтүстігінде -18 °C-ден оңтүстікте -3°C-ге дейін
ауысады. Шілдеде жазғы температуралар солтүстікте 19°C-ден оңтүстікте 29°C-ге дейін ауысады.
Солтүстікте қыстар ұзақ және суық. Өткен жылдардың деректері кейбір жылдарда қыста
температура солтүстік аймақтарда -52°°C ге дейін төмендейтінін көрсетсе, сонымен бірге
5°дейін жылынатындығын да көрсетті. Шілде айында тіркелен ең жоғарғы температура
солтүстікте 41°°C-ді аспайды,ал оңтүстікте Қызыл Құм шөл даласында температура 47°°СC-ге
жетеді. Температураның ауытқулары түнгі және күндізгі уақыт ішінде 20-30°C-ге жетуі мүмкін.
4.2.2
Жергілікті климаттық жағдайлар
Әуезов кенті Өскеменнен батыс – оңтүстік-батысқа қарай шамамен 80 км-де және Шығыс
Қазақстан облысындағы Семей қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 125 км-де орналасқан
Бақыршық кен орнынынң кенішімен ынтымақтастық жасайды.
Кеппен-Гайгердің
4
климаты жіктеуіне сәйкес Шығыс Қазақстанның басым бөлігіне жылы
ылғалды континенталдық климат тән, бұл аумақтың қыстыгүні қарлы жауын-шашындармен
және жаздыгүні жылы температуралармен сипатталатынын білдіреді. Климат үлкен күн
сайынғы, маусымдық және жылдық температуралық ауытқуларымен шұғыл континенталдық.
Қысы суық және қары аз, ал жазы салыстырма түрде ұзақ және құрғақ.
Қазақстандық-ресейлік жіктеуге сәйкес климаттың анықтамалары көзқарасы тұрғысынан,
аймақ аумағының агроклиматтық аймақтандыруы екі агроклиматтық аймақтарға жатады
5
:
1. өте құрғақ жылы бірқалыпты;
2. құрғақ жылы.
Бұл зоналар атмосферадағы жылу мен ылғалдық негізінде анықталған, және олар өсімдіктің
өсуіне шектеу факторлары болып табылады. Топырақ құрамындағы ылғалдықтың мөлшері өте
маңызды емес, егіннің өсуі көптегн жылдар бойы қуаңшылдықпен шектеулі болып келеді.
3
Қазақстан Республикасының Климаттың өзгеруi жөнiндегi Бiрiккен Ұлттар ұйымының Негiздемелік конвенциясы
Тараптары Конференциясына Екінші Ұлттық Хабарлама (КӨҚК БҰҰ), 2009
4
Kottek, M., J. Grieser, C. Beck, B. Rudolf, and F. Rubel, 2006:
World Map of the Köppen-Geiger climate classification
updated
. Meteorol. Z., 15, 259-263.
DOI: 10.1127/0941-2948/2006/0130
5
«МЕТАЛЛУРГИЯЛЫҚ КЕШЕН ҚҰРЫЛЫС ЖӘНЕ ПАЙДАЛАНУҒА БЕРУ УЧАСКІСІНІҢ СҚА АЛДЫН АЛА ЕСЕБІМЕН ЖӘНЕ
ЖЕР АСТЫ ҚАБАТТА ЛАСТАУШЫ ЗАТТАРДЫ ЖАЮ ЕСЕБІМЕН ҚОРШАҒАН ОРТАНЫҢ (ПРЕДОВОС) ЖАҒДАЙЫНЫҢ АЛДЫН
АЛА БАҒАЛАУ», құжаттың атауы: Алдын ала-ҚОӘБ ҚҚ, 2012 Ақырғы нұсқасы_ОРС.doc, Алматы, 2012 ж.
Қызыл жобасының ЭӘӘБ,
4.2-бөлімі
ZT52-0156/MM1021
Желтоқсан 2015
Ақырғы нұсқасы V1.0
114 бет.
Жобаның орналасқан аумақтары үшін маусымдар келесі түрде анықталған:
Маусымы
Ұзақтылығы
Көктем
сәуірдің ортасы – мамырдың аяғы
Жаз
маусымның басы – қыркүйектің аяғы
Күз
қыркүйектің ортасы – қазанның аяғы
Қыс
қарашаның басы – сәуірдің ортасы
Жазғы төтенше ара-райы шарттарына құрғақ желмен және шаңды құйынмен ұласқан ұзақ
уақытты құрғақшылықты жатады.
Қысқы төтенше ара-райы шарттарына <-20 ° C ауа температурасы, боран, көк тайғақ және ұзақ
кезеңге нәтижесінде пайда болған қар жабыны жатады.
4.2.3
Метеорологиялық бекетінің деректері
алдыңғы
бөлімде
сипатталған,жіктеу
Шалабай
6
метеорологиялық
станциясының
бақылауларымен расталған, Бақыршық кен орнынан оңтүстік-батыста қарай шамамен 5
шақырымда орналасқан. Айлық және жылдық орташа жауын-шашын және Айлық және жылдық
температура, Шалабай метеостанциясында ұзақ уақыт (1938-2013) ішіндегі бақылаулар
санының нәтижелері төмендегі кестелерде көрсетілген және Суреттелген Ошибка! Источник
ссылки не найден..
4.2.1-кесте: Айлық және жылдық орташа жауын-шашын саны, мм (1938 – 2013жж.)
Бекет
Қаң
т.
Ақ
п.
Наур
ыз
Сәуі
р
Мам
ыр
Маусы
м
Шіл
де
Там
ыз
Қыр
к.
Қаза
н
Қара
ша
Жел
т.
Жыл
ы
Шалаб
ай
16
16
19
26
36
37
43
32
26
33
30
21
335
4.2.2-кесте: Орташа жылдық және айлық температурасы, ˚С (1938 – 2013 ж.)
Бекет
Қаңт.
Ақп.
Наур
ыз
Сәуі
р
Ма
мы
р
Маус
ым
Шілд
е
Там
ыз
Қыр
к.
Достарыңызбен бөлісу: |