«Экономика жəне басқару» факультеті
Бизнес-жоспар жасаудың объективтік қажеттілігі
жүктеу/скачать 417,59 Kb. Pdf көрінісі
|
Өндірістік сала экономикасы-
| 3. Бизнес-жоспар жасаудың объективтік қажеттілігі
Бизнес-жоспардың өбъективті қажеттілігі мына жағдайлармен байланысты: - алға қойылған мақсатты іске асыру үшін потенциалды мүмкіндіктерді ескеру арқылы стратегиялық жəне тактикалық іс-əрекеттерді жасақтау. Ол ағымдағы немесе болашақ жоспарлар арқылы іске асады; - кəсіпорының əлсіз жəне күшті жақтарын жəне жоспарлы безнисіне сын көзбен қарау; - дүние жүзілік практикада алдын ала жасалған өбъективті жоспар болмаса істе сəттілік күту мүмкін емес. Бұл шын мəнінде бұрынғы жасапталған орындалуға міндетті жоспар емес, бұл болжам-жоспар. Мұндай жоспардың формасын индикативті жоспарлау дейді. Батыс елдерінің бизнесмендері қандай іс болмасын жоспарға жұмыстың керектігінмəтіндайды., олсыз қандайда болмасын істі бастамайды. Бизнес-жоспар деп атау себебі басты міндеті өндіріс болғанмен түпкі мақсат пайда табу. Бизнес-жоспар негізінде жүргізілген кəсіпкерлік іс табу көзі, сəтсіздікке ұшыртпайды, шаруашылық тəуекелді азайтады. Бизнес-жоспар жан-жақты құжатталуы керек. Себебі оны оқитын адамдар практикалық іс адамдары, ақша беретін адамдар. Оларды қарату үшін үлкен білгірлікпен істеген жоспар керек. Лекция №11 Кјсіпорындарда жоспарлауды ўйымдастыру. 1.Жоспарлау тїсінігі жјне атќаратын ќызметтері; 2.Жоспарлаудыѕ тїрі жјне мазмўны; 3.Жоспарлау принциптері. 1. Жоспарлау – басќару ќызметініѕ бір формасы. Сондыќтан, жоспарлау деп кјсіпорынныѕ алдына ќойєан маќсатына жету жолындаєы атќаратын ќызметтерініѕ жїйесін айтады. Жоспарлау кјсіпорынныѕ кірісі мен шыєысын, пайдасы мен тїсімін сипаттайды. Сондыќтан да, жоспарлау мынадай ќызметтер атќарады: 1. экономикалыќ ќызметтер: -ґндіріске ќажетті ресурстардыѕ нормативін белгілеу; -ґндірілетін ґнім кґлемін аныќтау; -ґндіріс шыєынын есептеу; -ґндіріс пайдасын аныќтау; 2. ўйымдыќ басќару ќызметі: -кјсіпорынныѕ маќсатын аныќтау; -кјсіпорынныѕ стратегиясын ќалыптастыру; -ґндірістік жјне еѕбек проуесін ўйымдастыру; -кјсіпорын ќызметін баќылау; -кјсіпорынныѕ наќты ортаєа бейімделуін ќалыптастыру. Кјсіпорынныѕ жоспар ќызметі мынадай міндеттер атќарады: 1.кјсіпорынныѕ тўраќты дамуын ќамтамасыз ету; 2.кјсіпорынныѕ болашаќтаєы даму страгеиясын ќалыптастыру; 3.ўйымдыќ процесті жетілдіру; 4.кјсіпорын ќызметін баќылау; 5.кјсіпорынныѕ болашаќтаєы нарыќтаєы їлесін аныќтау; 6.кјсіпорынныѕ ќызметініѕ єылыми негізделуін сипаттау; 7.кјсіпорынныѕ инновациялыќ ќызметін жїзеге асыру. Жоспарлау ќызметі кјсіпорынныѕ ўйымдыќ, техникалыќ, јлеуметтік, экономикалыќ шараларын жїзеге асырады. Сондыќтан да, кјсіпорынныѕ ќызметініѕ нјтижесі жоспар сапасымен байланысты. Жоспар сапасы деп наќты кґрсеткіштердіѕ жоспар кґрсеткішінен аз кґлемде ауытќуы. Жоспар сапалы болуы їшін мынадай шараларды жїзеге асыруы ќажет: 1. жоспарлау ќызметі єылыми принциптерге негізделуі ќажет; 2. жоспарлау ќызметі толыќ аќпараттармен ќамтылуы ќажет; 3. жоспарлау ќызметі жаѕа техникалыќ ќызметтерді пайдалануы ќажет; 4. жоспарлау кјсіпорынныѕ наќты мїмкіндігіне ќалыптасуы ќажет. 2. Жоспарлаудыѕ тїрлері кјсіпорында ќалыптасќан ґндіріс кґлемі мен еѕбек жаєдайына байланысты болады. Жоспарлаудыѕ мынадай тїрлері ќалыптасќан: І.жоспарлаудыѕ мазмўнына байланысты: 1.техникалыќ-экономикалыќ жоспарлар-бўл кјсіпорындаєы техникалыќ-экономикалыќ кґрсеткіштерді сипаттайды; 2.ґндірістік-ўйымдыќ, мўнда ґндірістік процеске ќатысты кґрсеткіштер сипатталады; ІІ.кјсіпорындаєы ќалыптасќан басќару деѕгейіне байланысты: 1.шаєын ўйымдыќ ќўрылымєа жасалєан жоспар, бўл негізінен кјсіпорындаєы цехтар мен уччасткелерге арналып жасалынады; 2.кјсіпорынныѕ жалпы ўйымдыќ ќўралына негізделген жоспар, мўнда кјсіпорынныѕ барлыќ ќўрылымдарын сипаттау арќылы кјсіпорын жоспарын жасайды; ІІІ.жоспарлардыѕ ќалыптасу деѕгейіне байланысты: 1.бір орталыќтан басќарылатын жоспар; 2.нарыќтыќ жоспар – бўл кјсіпорынныѕ ґзін-ґзі басќаруына негізделген жоспар,мўнда негізінен барлыќ кґрсеткіштер сўраныс пен ўсынысќа негізделген; 3.индекативтік жоспар, мўнда кјсіпорын жоспарлау ќызметін мемлекеттіѕ жасаєан индекативтік жоспарына негізделіп жасайды себебі, баєаны мемлекет бекітеді; ІЇ.жоспарлауды жїзеге асыру мерзіміне байланысты: 1.ќысќа мерзімдік жоспар, ол 1 жылєа жасалынады; 2.орта мерзімдік жоспар 1 жылдан 3 жылєа дейін; 3.ўзаќ мерзімдік жоспар 3 жылдан жоєары; Ї.жоспарлаудыѕ дайындалу сатысына байланысты: 1.алдын-ала дайындалатын жоспарлар, бўл негізінен белгілі-бір ќызмет тїріне жасалынады; 2.наќты кјсіпорын жоспары; ЇІ.жоспарлардыѕ маќсатына байланысты: 1.оперативтік жоспар – бўл кјсіпорында ќалыптасќан жаєдайєа байланысты жасалынады; 2.тактикалыќ жоспар – бўл стратегиялыќ жоспарлардыѕ бір бґлшегі. Мўнда кјсіпорынныѕ кїнделікті ќызметі сипатталады; 3.стратегиялыќ жоспар, ол ўзаќ мерзімге жасалынатын жоспар, кјсіпорынныѕ негізгі баєытын сипаттайды; 4.нормативтік жоспар – бўл алдын-ала белгіленген нормативтік кґрсеткіштерге негізделген жоспар. 3. Жоспарлаудыѕ негізгі принциптері: 1. стратегиялыќ жјне аєымдаєы жоспарлардыѕ сай келуі. Стратегиялыќ жоспарлар ўзаќ мерзімде жасалынады жјне оны жїзеге асыру аєымдаєы жоспар арќылы жїзеге асады. Аєымдаєы жоспар кјсіпорынныѕ кїнделікті ќызметін сипаттайды, яєни стратегиялыќ жоспардыѕ арнайы бґлшектерін жїзеге асырады. 2. жоспарлаудыѕ јлеуметтік жаєдайєа негізделуі. Кјсіпорынныѕ ќызметін ўйымдастыруда жјне жоспарлауда кјсіпорын ќалыптасќан јлеуметтік жаєдайєа негізделуі ќажет себебі, сўранысты ќалыптастыратын тўтынушылардыѕ ќажеттілігін ескеру ќажет. 3. объектіні жоспарлауда оныѕ кїрделілігін ескеру. Объект кїрделінген сайын оны жоспарлау ќызметі де кїрделіне тїседі. Сондыќтан да, жоспарлаудыѕ мазмўны объектініѕ кїрделігіне негізделіп ќалыптасуы ќажет. 4. жоспарлау кґрсеткіштері сыртќы ортаєа сјйкестеніп ќалыптасуы ќажет себебі, кез-келген кјсіпорынныѕ жоспары ішкі кґрсеткіштерден тўрады. Ішкі кґрсеткіштер: ґндіріс ќўралдары, еѕбек ресурстары, ґндіріс ґнімі. Ал, сыртќы орта кґрсеткіштері: нарыќ коньюнктурасы, сўраныс пен ўсыныс, тўтынушы талабы, т.б. Жоспар сапалы болады егер де, осы 2 кґрстекіш топтамасы сјйкес болєан жаєдайда. 5. жоспарлаудыѕ кґпжаќтылыєы. Жоспарлау нарыќ жаєдайына бейімделу їшін кґпжаќты болуы ќажет. Бўл жоспарлауды жїзеге асырудаєы альтернативті варианттарыныѕ бар болуы. 6. жоспардыѕ балансты болуы. Бўл кјсіпорынныѕ кірісі мен шыєысыныѕ теѕ болуы себебі, кјсіпорын шыєыны тауарды сатудан тїскен тїсімінен артыќ болмауы ќажет. 7. жоспарлаудыѕ экономикалыќ негізделуі. Кез-келген жоспар алдын-ала экономикалыќ талдаудан ґтуі ќажет. Жоспардыѕ тиімділігі ондаєы кґрсеткіштердіѕ экономикалыќ негізінде болуымен тїсіндіріледі. 8. жоспарлау жїйесі автоматтандырылєан болуы ќажет. Бўл принцип жоспарлау ќызметін соѕєы техникалыќ жетістіктермен ќамтамасыз етуді сипаттайды. 9. жоспарлау жїйесініѕ кері байланыста болуы. Жоспарлау ќызметі нјтижелі болады егер де, ол јр тїрлі мамандардыѕ талдауынан ґтетін болса. Сондыќтан да, жоспар жаѕа аќпараттармен толыќтырылып ґзгеріске тїсетін болса, жоспардыѕ кері байланыстылыєын сипаттайды. 6.Семинар (практикалық) сабақтардың жоспары. № Тақырып Мазмұны Апта Əдебиет 1 Өнеркəсіп саласының маңыздылығы 1.Отын, шикізат энергетикалық ресурстарының мəні жəне түрлері; 2.Отын энергетикалық ресурстардың балансының құрылымы; 3.Отын энергетикалық ресурстардың тиімділігі. 1 жүктеу/скачать 417,59 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|