Адамның танымдық қабілеттері

84 
Сезімдік және рационалдық таным ұғымдары. Адамның сезім 
органдарының дамуы әлеуметтік және органикалық әлем эволюциясының 
нәтижесі. Адамның сезім мүшелерінің биоәлеуметтік табиғаты. «Ойлау» мен 
«абстрактылы ойлау» ұғымдары.
Сезімдік таным обьект пен субектінің тікелей өзара байланысы ретінде. 
Физиологиялық процестің психикалыққа, сананың айғағына айналуы.
Түйсік, қабылдау және елес сезімдік танымның қарапайым формалары. 
Түйсік танымның бастапқы формасы. Қабылдау түйсіктердің жиынтығы 
ретінде. Елестету ес пен қиялдаудың көмегімен таным обьектісін қайта 
жаңғырту. Елестету сезімдік және рационалдық танымды байланыстырушы 
буын ретінде.
Рационалды таным абстрактылы формадағы екінші (қорытынды) 
білімдерді алу процесі ретінде. Ұғым, пікір және ой қорытындысы 
рационалдық танымның қарапайым формасы ретінде. Проблемалар, 
гипотезалар, теориялар танымны күрделі (жоғары) формасы. 
Ұғым рационалды танымның бастапқы формасы. Ұғым заттардың 
қатынасы мен мәнді қасиеттерін бейнелеу. Пікір қандай да бір құбылыстар 
мен заттарды терістеу немесе бекіту ретінде. Ойқорытынды – ойлаудың
формасы.
Таным шығармашылық ретінде: негізгі гносеологиялық
нұсқалар
Шығармашылық 
ұғымы. 
Шығармашылықтың 
жеке 
табиғаты. 
Кәсібиліктің мағынасы, зерттеушінің таланты және олардың сапасы, 
интуициясы мен ғылыми шығармашылық процесіндегі кездейсоқтық. 
Шығармашылық көріністерінің әр түрлілігі. Шығармашылық және интуиция. 
Шығармашылықтың түрлері. Өндірістік-техникалық, өнертапқыштық, 
ғылыми, саяси, ұйымдастырушылық, философиялық, көркемдік, мифтік, 
діни, күнделікті-тұрмыстық шығармашылық.
Шығармашылық үдерісінің құрылымы. Идеалдылық шығармашылық 
үдерістің орталық буыны. Техникалық қайшылықты ашу, техникалық 
міндеттерді құру, техникалық идеяларды өңдеу, идеалды үлгілерді құру, 
идеалдық бейнелерді материалдандыру, обьектіні дайындау және енгізу, оны 
шығармашылық үдерістің орталық буыны ретінде одан әрі жетілдіру.
Ғылыми шығармашылықтың кезеңдері. Проблеманы құру; «күшейтуді 
шоғырландыру»; проблемадан кету, келесі мәселеге қосылу (инкубация); 
нұрлану немесе «инсайт» және верификация – ғылыми шығармашылықтың 
кезеңі.
Ғылыми шығармашылыққа стимул жасау мәселесі. Гордонның 
«Синектикасы» 
ғылыми 
шығармашылық 
процесінде 
бейсаналы 
психологиялық үдерістерді пайдалану ретінде. «Миға шабуыл», «қиялдағы 
қарсыласпен тартыс», «экспертті бағалау әдісі» ғылыми шығармашылықтың 
негізі.

жүктеу/скачать 1,66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: