Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі министерство образования и науки республики казахстан
жүктеу/скачать 5,71 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- МОБИЛЬДІ ҚОРЕК КӚЗІ Меделханова Ә. Д. – студент (Алматы қ., ҚазККА); Орынбай К. А. - студент (Алматық., ҚазККА)
- Толымбекова Б. Е. – преподаватель, магистр ядерной физики (Алматы қ., ҚазККА)
- «Транспортная наука и инновации», посвященная Посланию Президента РК Н.А. Назарбаева «Нҧрлы жол - путь в будущее»
- Материалы XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов
- ЗАМАНАУИ КАБЕЛДЕРІНІҢ СИПАТТАМАСЫН ЗЕРТТТЕУ Жумабаева Г. К. – студент (Алматы қ., ҚазККА)
- BPL: СВЕТ И ИНТЕРНЕТ – ИЗ ОДНОЙ РОЗЕТКИ Жаукенов Е.М., Қарлыбай Қ. Қ. – студенты (г.Алматы, КазАТК)
Қорытынды: Ҽрине бҧл технологияны 5G деп аталуына ҥміткер деп айтуға келмейді. Сҿз басқа архитектура жҿнінде – ҿзін оптимизациялаушы ҧялы желі туралы. Теория жҥзінде егер DIDO іске асса, онда оны ҧялы желі мен Wi-Fi жҥйелерінде болған ең ҥлкен революцияның бірі деп айтуға болады.
ПАЙДАЛАНҒАН ҼДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1.http://spectrum.ieee.org/tech-talk/telecom/wireless/5g-service-on-your-4g-phone 2.http://habrahabr.ru/post/246587/
«Транспортная наука и инновации», посвященная Посланию Президента РК Н.А. Назарбаева «Нҧрлы жол - путь в будущее»
85
Қазіргі кезең - телекоммуникация саласына жоғары талаптар қойылуы нарық қатынастарының дҧрыс жолға тҥсуі мен нарық ҿтімі ҥшін байланыс операторларының аралық бҽсекеге тҥсу кҥресінің кҥшейген кезі. Осыған орай замандас технологиялардың негізінде телекоммуникацияның сапалы игерілуінде жҽне қҧрылуында қажеттіліктер туындайды. Жылжымалы байланыстағы сымсыз технологияның даму процессі жиіліктердің жаңа диапазондарын игеруінің негізінде шоғырланған. Ҧялы байланыс жҥйесінің негізі – оның ҽр тҥрлі географиялық аймақта қолданылуы. Ҽмбебап мобильді қорек кҿзі мобильді телефон қҧрылғыларына жҽне оларды қоректендіруге арналған. Ҽмбебап мобильді қорек кҿзіне 2 кҥн батареясы кіреді, ол 3 аккумуляторлы батареядан жҽне фотоэлектрлік тҥрлендіргіштен тҧрады жҽне ҧялы телефонның қабығы тҥрінде жасалады. 3 аккумуляторлы батареяға 2 кҥн батареясы орналастырылған. 3 аккумуляторлы батарея 2 кҥн батареясына басқару қҧрылғысы жҽне аккумуляторлы батареяның қоректену – қоректенбеуін бақылайды.
1 – сурет. Мобильді қорек кҿзі.
Батареяның қызмет кҿрсету мерзімін ҧзарту – ҧялы телефоннан портативті компьютерге дейінгі қолданушылар электроникасын ҿндірушілердің негізгі мақсаты болып табылады. Алайда, сыртқы кҿздерді орнатуға қарамастан кҥн панельдері, химиялық элемменттер қымбат жҽне кҿлемді болғандықтан бҧл мҽселе ҽлі шешілмеді. Қазіргі таңда портативті қҧрылғыларға арналған аккумуляторлар литийлі жҽне литий – ионды батареялар болып келеді. Литийлі батареяларды қолдану ең алғаш 1991 ж Sony компаниясы ҧсынған технологиялардан басталды. Содан бері бҧл технология танымал жҽне ноутбуктарда, цифрлы технологияларда жҽне ҧялы телефондарда белсене қолданыла бастады. Кҿлемінің кішілігі, салмағының аздығы жҽне ҥлкен ҥнемділігі – бҧл артықшылықтар батареялардың дамуына, басқа шет елдерде таралуына мҥмкіндік берді. Бірақ, литийлі батареялар қымбат, себебі оның қҧрамында ең қымбат компонент кобальт бар. Жҽне де, литийлі батареялар қызып кетуіне байланысты қауіпті болып табылады. Батарея қҧрамына қосымша элементтер ниобия жҽне цирконияны енгізу арқылы ҥлкен ҿткізгіштікке, энергия ҥнемділігіне жҽне эксплуатация қорғанысына алып келеді. Мобильді қорек кҿзін қолдану ҿте ыңғайлы жҽне ол ҿте жіңішке, ҧстап жҥруге де ыңғайлы. Оның салмағы 200 граммнан кҿп емес жҽне қалған қоректің деңгейін кҿрсетіп тҧратын индикатор орналасқан. Мобильді қорек кҿзінің қҧрамына кіреді: «Транспортная наука и инновации», посвященная Посланию Президента РК Н.А. Назарбаева «Нҧрлы жол - путь в будущее»
86 1)
Ҿшіргіш 2)
Энергия беру режимінде жҧмыс істейтін индикатор 3)
Қорек кҿзін желіге қосатын тетік 4)
Энергия беруге арналған USB шығыс порты 5)
Желілік адаптар немесе ПК қҧрылғысын қоректеуге арналған мини – USB кіріс порты
6) Қҧрылғының қоректені режим индикаторы: қызыл – қоректеніп жатыр, жасыл - толығымен қоректенді.
2 - сурет. Мобильді қорек кҿзі қҧрылғылары
Қолданылу ҽдісі: Мини – USB шнурын кіріс портына жалғанады, ал екіншісі ПК, ноутбук немесе желілік адаптарға жалғанады. Ол желіде 15 – 16 сағатта қоректенеді, ал ПК да одан кҿбірек. Кіріс ток кҥші 2 А тең болып келеді. Енді бҧл қорек кҿзі ҧзақ қызмет кҿрсетеді, мысалға жети дюймды электронды кітапті немесе орташа смартфонды 5 -6 рет қоректендіруге болады, жеті дюймды планшетты 3 – 4 рет қоректендіруге болады. Онымен балаларға арналған радио басқартылатын вертоллеттерді қоректендіруге болады, айтатын болсақ (5V, 1A) қоректендіру параметрлері бар қондырғыларды қоректендіруге болады. Қорек кҿзі 4 литийлі батарея TR 18650 жҽне 3.7V кернеуде 3800 mAh сыймдылықта қызмет етеді. Мобильді қорек кҿзі алыс жолға шыққанда ҿте ыңғайлы болып келеді. Қорытынды: Ҽмбебап мобильді қорек кҿзі мобильді телефон қҧрылғыларына жҽне оларды қоректендіруге арналған. Мобильді қорек кҿзін қолдану ҿте ыңғайлы жҽне ол ҿте жіңішке, ҧстап жҥруге де ыңғайлы. Оның салмағы 200 граммнан кҿп емес жҽне қалған қоректің деңгейін кҿрсетіп тҧратын индикатор орналасқан.
ПАЙДАЛАНҒАН ҼДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1.
Мальдештамп А.А. Распространение волн и волновые процессы. – М.: Физматиз. – 1959. - 348 c. 2.
eниверситета. – Томск: Издательство Томского eниверситета. - 1980, №5. - 38 с. 3.
Справочник по специальным функциям /Под редакцией М. Абрамовича и И.Стиган. - М.: Наука. – 1979. - 830 с. «Транспортная наука и инновации», посвященная Посланию Президента РК Н.А. Назарбаева «Нҧрлы жол - путь в будущее»
87
Қазіргі уақыттағы Қазақстан Республикасындағы жаңа телекоммуникациялық желілерді қҧру ҥшін байланыс желілерінің инфроқҧрылымын жетілдіру қажет. Абоненттердің байланыс сапасына қоятын ҿскелең талаптарына жҽне осыны жҥзеге асыратын кейбір қҧрылымдардың сапасын арттыру ҥшін цифрлық коммутациялық тарату жҥйелерін жҽне цифрлық арналарды енгізу қажет. Сонымен қатар, толық цифрландыру байланыс ҧйымдарының экономикалық шығындарын ҿңдеп, абоненттерге қосымша қажет жасауға жол ашады. Сонымен қатар, тікелей байланыс қондырғыларын да жаңарту қажет, ҿйткені оларды жаңаламай байланыс сапасын арттыру мҥмкін емес. Тікелей байланыс желілерін цифрландыру, жоғарғы жылдамдық, арналардың жақсы ҿтімділік қабілеті мен анық сенімділігіне қол жеткізеді [1]. Қазастан Республикасының желілеріне цифрлық тарату жҥйесінің (ЦТЖ) енгізілуі басқа таратқыш жҥйелерінің арасындағы артықшылығымен тҥсіндіріледі. Олар
келесідей: бҿгеуліктерге жоғары тҧрақтылығы қашықтыққа байланыс жолындағы таратықыш жҥйесінің дербестігі, ЦТЖ арналарының параметрлерінің тҧрақтылығы, дискретті сигналдарды ҿткізуге арналардың ҿткізу қабілеттілігінің тиімділігі, жіберілген сигналдардың оңай математикалық жолмен ҿңделуі, жоғары экономикалық кҿрсеткіштер. Алдымен кабельдердің жалпы қҧрылысын, қызметін, тҥрлерін еске тҥсіре кетсек. Кабель (голл. кабел – канат, сым арқан), электрлік– сырты қорғағыш қаптамамен қапталған, бір не бірнеше оқшауланған ҿткізгіштерден (ток ҿткізетін талсымдардан) тҧратын ҿткізгіш. Кабель электр энергиясын жҽне сигналдарды қашықтыққа жеткізу ҥшін пайдаланылады. Кабель арналу мақсатына орай кҥш кабелі (электр энергиясын тасымалдайтын), байланыс кабелі (сигналдарды тасымалдайтын), радиожиіліктік кабель (жоғары жиіліктік) болып бҿлінеді. кабельдің қҧралымы оны тарту (су жҽне жер астында, ауада, зиянды ортада) жҽне пайдалану ерекшеліктеріне қарай ҽр тҥрлі болып жасалады. Мысалы, Атлант мҧхиты арқылы Еуропа мен Солтҥстік Америка арасындағы алғашқы кабельді байланыс – кҥшейткіштері бар монтаждалған герметикалық коаксилді кабель жҽрдемімен жҥзеге асырылды (ҧзындығы 4000 км). Кҥш кабелі талсымдарының кҿлденең қимасы тасымалданатын электр қуатының шамасына сҽйкес 10 – 150 мм 2 болады. Кез келген кабельге тҽн ортақ элементтер: ток ҿткізетін талсымдар, оқшаулама жҽне сыртын қаптайтын қаптама. Ток ҿткізетін талсымдар алюминийден немесе мыстан жасалады. Пайдалану мақсатына орай кабель бір сымды немесе кҿп сымды болады. Кабель оқшауламасы диэлектрик материалдардан жасалады, олар ток ҿткізетін талсымдарды бір-бірінен жҽне қаптамадан бҿліп тҧрады. Кҿп талсымды кабельге жҧмыр пішін беру ҥшін арнаулы қҧрсаулық оқшауламамен (1- суретте) қапталады. кабельдің цилиндр формалы қаптамасы оқшауланған ток ҿткізетін талсымдарды ылғал мен химиялық заттар ҽсерінен қорғайды. Ҽдетте, қорғасын не алюминийден жасалынған қаптама қолданылады. Пластмасса оқшауламасы бар кабельдердің қаптамасы ҽр тҥрлі поливинилхлоридтерден, ал резина оқшауламасы бар кабельде – резинадан жасалады. Қаптаманы механикалық зақымнан, тоттанудан қорғау ҥшін қорғауыш жамылғымен (бронмен) орайды. Бронды қабат ретінде қалыңдығы 0,3 – 0,8 мм болат лента пайдаланылады. Кабель керу кҥшінің ҽсеріне шыдау ҥшін сыртына диаметрі 1,4 – 6 мм мырышталған болат сым оралады. Жоғары кернеулі кҥш кабелі тармағының ортасы қуыс болады, ол арнайы минералдық маймен толтырылады. Жоғары қысымды кабельдің оқшауланған тармақтары 15 – 20 ат. қысымдағы маймен толтырылған болат қҧбырға орналастырылады. Қазақстанда кабель ҿнімдерін жасаумен ―Қазэнергокабель‖ акционерлік қоғамы шҧғылданады (1999). Оның ҿндірістік қуаты жылына АВВГ, ВВГ кҥштік кабельін ҿндіру – 850 км; АКВВГ, КВВГ балқымалық кабельін ҿндіру – 600 км; АПВ, АППВ қондырғылау кабельін ҿндіру – 2800 км; А, АС жалаңаш сым ҿндіру – 500 тн; МФ, МТ-2 троллей сымын ҿндіру – 200 тн.
«Транспортная наука и инновации», посвященная Посланию Президента РК Н.А. Назарбаева «Нҧрлы жол - путь в будущее»
88
Сурет 1- Талшықты – оптикалық кабель қҧрылысы
Талшықтық-оптикалық кабель (ТОК) — деректерді жарық кҿмегімен жылдам ҽрі сапалы тарататын кабель. Талшықты-оптикалық кабельді (ТОК) жасауда сҽулежолдар пайдаланылады. Бҧл сҿулежолдардың ҽрқайсысының бірнеше қабат қаптармен қоршалуы олардың механикалық жҽне оптикалық сипаттамасын жақсарта тҥседі. Мҧндай қаптамалары бар сҽулежолдарды оптикалық талшық деп атайды. Сҽулежолдың диаметрі 50—125 мкм, ал қаптамасымен қосқанда 0,5 мм жҽне одан ҥлкен оптикалық талшықтар тобы оптикалық кабельді қҥрайды. Оның ішіндегі талшықтар жуандау келген пластмасса тҥтіктерге салынады жҽне беріктендіргіш болат жҽне пластмасса шыбықтар қолданылады. Кабельдің ішкі бҿлігін су ҿткізбейтін зат немесе пластмасса талшықтардың шоқтарымен толтырады. Оптикалық талшықты кабель ағытпасына бекіту ҿте маңызды. Сигналдың сҽуле жол арқылы ҿту тиімділігіне тікелей байланысты. Қауіпсіздік ҥшін талшықтың ҧшын желіммен, эпоксидті шайырмен [2] саңылаусыз бітейді. Оптикалық кабельдің иілу радиусы оның маңызды ерекшелігіне жатады. Радиус ҿте аз болғанда сҿулежолдық бҿліктердің сынуы немесе ҿту сигналдарының артуы мҥмкін. Ҽдетте, сҿулежол сыну кҿрсеткіші ҿзекшенің сыну кҿрсеткішінен кем болатын қабықпен қапталған кварцты шыныдан жасалған талшықты (иілгіш) диэлектрик болып келеді. Ток бір немесе бірнеше оптикалық талшықтыда тҧрады. Қҧрамына қарай ҚКЖ ток ішкі жҽне сыртқы тҿсеу кабельдері, сондай-ақ баусымдарға арналған кабельдер деп бҿлінеді. Қазіргі кезде ҽр тҥрлі ақпараттарды бір жерден екінші жерге байланыс жолдарымен жеткізу ҥшін, оларды тасымалдап жҽне пайдаланушыға берудің ыңғай ҽрі оңтайлы тҥрлеріне ауыстырады. Ақпараттың шығу кҿздерінің жаратылысына, тасымалдау жолдарының тҥрлері мен тасымалдау ҽдістеріне, қабылдау орындарының сипаттамаларына байланысты ақпаратты тҥрлендіріп ауыстыру бір рет қана емес, бірнеше рет болуы мҥмкін. Қорытынды: қорытындылай келе, замануи кабельдердің ішіндегі ең кең ауқымда таралған кабель тҥрі ол – талшықты оптикалық байланыс желісі. қатар заманауи кабельдердің негізгі артықшылықтары экрандалу сапасының жоғарылығы, ал заманауи технология ҽдісімен жасалған кабель қабықшасы фосфат- алюминийден жасалады жҽне оның бірден бір артықшылығы ҿрт болған жағдайда ешқандай химиялық ҿзгеріске ҧшырамайды жҽне улы иісті шығармай, ҿрттің тез таралуына жол бермейді. Тағы бір артықшылығы кабельдің сыртқы қабықшасын ішкі талшықтармен жабысып қалмайтындай ысыту ҽдісі арқылы арнайы технологиямен жасайды, ал бҧл ҽдіс кабельдің қҧрылысын оңай жҽне тез арада ашуға мҥмкіндік береді. Егер осы артықшылықтарды ескере отырып жҽне алдыңғы кабельдермен салыстырса отырып, заманауи кабельдердің XXI ғасыр адамы ҥшін ең ыңғайлы, ҽрі қауіпсіз, улкен жылдамдықта жҧмыс істейтін технологияның жетілдірілген кабель тҥрі болып табылады.
ПАЙДАЛАНҒАН ҼДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1. Фриман Р.Е. Волоконно-оптические системы связи. М.Техносфера. 2003. «Транспортная наука и инновации», посвященная Посланию Президента РК Н.А. Назарбаева «Нҧрлы жол - путь в будущее»
89 2. Семенов А.Б. Волоконно-оптические подсистемы современных СКС. –М.: Академия АйТи; ДМК Пресс, 2006. -632с.
BPL: СВЕТ И ИНТЕРНЕТ – ИЗ ОДНОЙ РОЗЕТКИ Жаукенов Е.М., Қарлыбай Қ. Қ. – студенты (г.Алматы, КазАТК) Азелханова Ж.А.– ст. преподаватель (г.Алматы, КазАТК)
После многолетних экспериментальных инсталляций в разных странах мира и многочисленных коммерческих проектов второе поколение технологии BPL развилось настолько, что стало привлекательной альтернативой для других широкополосных сетях доступа. В сетях низкого напряжения BPL дает провайдеру возможность реализовывать на «последней миле» широкополосный доступ к услугам «Трипл-Плей»:
скоростной доступ в интернет;
IP-телефония;
видео.
Пользователи могут пользоваться этими предлагаемыми услугами, подключившись к любой электророзетке. Также возможна организация в доме локальной сети для соеди- нения компьютеров и периферийных устройств без прокладки дополнительных кабелей. Для коммунальных предприятий BPL сегодня не рассматривается. Для единственной используемой сегодня службы - дистанционного считывания показаний счетчиков используются экономичные решения, например, GSM или медленные системы DLC. Однако в сочетании с широкополосными службами BPL становится привлека- тельной и для считывания показаний счетчиков. Таким образом «Трипл-Плей» прев- ращается в «Квадро-Плей» (рисунок 1).
Рисунок 1. Реализованные проекты DLC
В сети среднего напряжения BPL используется для широкополосных услуг как транспортный канал до ближайшей точки доступа провайдера. Для коммунальных служб - в настоящее время дистанционного считывания показаний счетчиков приборов АСКУЭ - достаточно узкополосных систем, работающих в отведенном CENELEC для коммунальных служб диапазоне от 9 до 148 кГ ц. Разумеется, системы BPL среднего напряжения со смешанными службами («совместный канал») могут использоваться и для провайдера и для коммунальных служб (рисунок 2) [2].
«Транспортная наука и инновации», посвященная Посланию Президента РК Н.А. Назарбаева «Нҧрлы жол - путь в будущее»
90
Рисунок 2. Структура коммуникаций распределительных сетей в будущем
Значение BPL растет, чему свидетельствует увеличение инвестиций в данный вид связи коммунальных служб, провайдеров и промышленности. В прошлом основными действующими игроками рынка BPL были преимущественно небольшие предприятия, специализирующиеся исключительно на этой технологии, однако сегодня на этот рынок выходят крупные концерны, например, Schneider Electric, Misubishi Electric, Motorola и Siemens. Это еще один признак растущего значения данной технологии. Однако значи- тельного прорыва пока не произошло по двум ключевым причинам: BPL использует диапазон частот от 2 до 40 МГц (в США до 80 МГц), в котором работают различные коротковолновые службы, государственные органы и
компанию против BPL - и эта тема активно обсуждается. Международные институты стандартизации, например, ETSI, CENELEC, IEEE в специальных рабочих группах разрабатывают стандарт, регулирующий применение BPL в сетях среднего и низкого напряжения и распределительных сетях в зданиях и гарантирующий сосуществование с другими службами. Тенденции развития коммуникационных технологий В телекоммуникационных сетях общего пользования сегодня более 90% трафика данных проходит через SDH/SONET. Такие каналы с фиксированной коммутацией сегодня становятся неэкономичными, так как они находятся в рабочем состоянии, даже когда не используются. Кроме того, рост рынка заметно переместился от речевых приложений (TDM) к передаче данных (пакетная ориентация). Переход от раздельных сетей мобильной и проводной связи, LAN и WAN к единой интегрированной IP-сети осуществляется в несколько этапов с учетом существующей сети. На первом этапе пакетно-ориентированный трафик данных передается в виртуальных пакетах существую- щей сети SDH. Это называется PoS («Пакетная передача через SDH») или EoS («Ethernet через SDH») с пониженной модульностью и, следовательно, более низкой эффектив- ностью использования выделенной полосы. Следующий переход от TDM к IP предлагают сегодняшние системы NG SDH (SDH следующего поколения) с мультисервисной платформой, которая уже оптимизирована для пакетно-ориентированных приложений GFP (общая процедура синхронизации), LCAS (схема регулировки пропускной способности линии), RPR (гибкие пакетные кольца) и других приложений в среде SDH. Эта эволюция в коммуникационных технологиях повлияла и на структуру управления энергосетями. Традиционно связь между управляющими центрами и подстанциями для систем диспетчерского управления и сбора данных базировалась на «Транспортная наука и инновации», посвященная Посланию Президента РК Н.А. Назарбаева «Нҧрлы жол - путь в будущее»
91 последовательных протоколах и выделенных каналах, обеспечивающих малое время прохождения сигнала и находящихся в состоянии постоянной готовности. Разумеется, выделенные каналы не обеспечивают гибкости, необходимой для эксплуатации современной электросети. Поэтому тенденция перехода на использование протокола TCP/IP (протокол управления передачей/межсетевой протокол) пришлась кстати. Основными стимулами перехода с последовательного протокола на протокол IP в системах диспетчерского управления и сбора данных являются:
распространение оптических систем обеспечивает увеличение пропускной полосы и устойчивость к электрическим помехам;
протокол TCP/IP и соответствующие технологии фактически стали стандартом для сетей передачи данных;
возникновение стандартизированных технологий, обеспечивающих требуемое качество функционирования сетей с протоколом TCP/IP (QoS качество обслуживания). Эти технологии способные развеять технические опасения в надежности и возможности обеспечения быстрого времени реакции для приложений диспетчерского управления и сбора данных [1]. Этот переход к сети TCP/IP делает возможным интеграцию управления сетями диспетчерского управления и сбора данных в общее сетевое управление. Изменение конфигурации в этом случае можно осуществлять загрузкой из центрального блока управления вместо требующего значительных затрат времени обновления микропрограмм соответствующих подстанций. Стандарты для основанных на IP протоколов телемеханических систем разрабатываются мировым сообществом и уже выпущены для связи на подстанциях (IEC61850) (рисунок 3).
Рисунок 3. Единая сеть TCP/IP на базе МЭК 61850 на подстанции
Стандарты для связи между подстанциями и центром управления и между самими подстанциями пока находятся в стадии разработки. Параллельно перевод речевых прило- жений с TDM на VoIP, что позволит значительно упростить кабельные соединения на подстанциях, так как все устройства и IP-телефония используют одну локальную сеть (рисунок 4) [1].
|