Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі министерство образования и науки республики казахстан

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

106 

«Моя  страница»  қосымшасы  ашылған  кезде  студенттің  жеке  парақшасы  кҿрінеді 

де,  томендегідей   толық ақпараттарға қол жеткізе  алады. 

  

 

 

3 - сурет. Студенттің жеке парақшасы 

 

 

 

4 - сурет. Студенттің оқу  ҥлгерімі  жҽне емтихан кестесі 

 

Сонымен  қатар    студенттердің  жаңалықтарға,  галереяға,  форумға,  чатқа,  жҽне  де 

тағы да басқа қызықты ақпараттарға қатыса алады. 

 

 

 

3-5 - сурет. Жаналықтар, чат, форум  терезесі 

 

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

107 

 Осы  жасалынған  қосымшаны  практика  жҥзінде  қолдану  тҿмендегідей    SAMSUNG 

DUOS STAR  PLUS смартфоны арқылы жҥзеге асырылды.  

 

 

6 - сурет. Телефон арқылы қол жеткізу  кҿрінісі 

 

 

Қорытынды.  Бҧл  мобильді  нҧсқаны  қолдану  студенттер  ҥшін  ҿте    ыңғайлы,  себебі 

оқу орнынан немесе ҥйден алыс жерлерде болғанда, ҧялы телефон арқылы ҿзі оқитын оқу 

орнындағы болып жатқан жаналықтардан хабардар болу  ҽрбір студент ҥшін  ҿте маңызды. 

 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН  ҼДЕБИЕТТЕР 

 

1. А.Матросов, А.Сергеев, А. Чаунин  HTML 4.0  – Новый уровень создания HTML-

документов. Санкт-Петербург,  BHV,  1999г. 

2.  Разработка  контролирующих  HTML-документов/  В.А.  Тарасов,  В.В.  Тарасов  // 

Информатика  и образование. 2001, №3 

3.  Прохоренко  Р.А.  HTML,  Java Script, PHP и MySQL. Джентльменский набор web-

мастера. –СПб.: БХВ-Петербург,  2008. – 640 с. 

4.  Гаевский А.Ю., Романовский В.А. 100% самоучитель по созданию Web-страниц 

и Web-сайта. HTML и Java Script.-М.:  Технолоджи, ТРИУМФ, 2008. -464 с. 

5. Дженифер Нидерст Web-мастеринг для профессионалов. –СПб.: Питер, 2001. 567 

с. 

 

 

«ОБЛЫСТЫҢ ЖАЛПЫ АЙМАҚТЫҚ ӚНІМДЕРІНІҢ  ҚҦРАМЫН  ТАЛДАУ» 

АҚПАРАТТЫҚ  ЖҤЙЕСІН  ҚҦРУ 

 

Қарсақбаева А. Ж. – студент (Алматы қ., ҚазККА) 

Нургулжанова А. Н., т.ғ.к., доцент (Алматы қ., ҚазККА) 

 

Аймақтың  ҽлеуметтік  –  экономикалық  дамуын  бағалау  жҽне  қазіргі  жағдайы 

Нарықты  экономикада  Республиканың  ҽрбір  аймағының  экономикалық,  ҽлеуметтік, 

геополитикалық  жҽне  т.б.  маңыздылығы  артады.  Аймақтың  ҿндірістерін,  қорларын, 

экологиялық  потенциалдарын,  ҽлеуметтік  мҽселелерін  тиімді  шешу,  сол  жердің  ғана  емес, 

сонымен  қатар  мемлекеттің  ҽлеуметтік  –  экономикалық  жағдайларын  жандандырады. 

Нарық 

механизіміндегі 

шаруашылық, 

Республика 

ішіндегі 

аймақтардың 

шаруашылығының  тҽуелсіз  экономикада  қызмет  етуін  теңдестіру.  Жалпы  бҧл  мҽселелерді 

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

108 

кешенді  шешу,  қоғамның  экономикалық  жҽне  ҽлеуметтік  ортасының  деңгейін,  яғни  ҿмір 

сҥру  мен  еңбек  етуді,  тҧрғын  ҥй,  комуналдық  жҽне  тҧрмыстық  жағдайларын,  денсаулық 

сақтау,  білім  беру,  мҽдениетін  жҽне  т.б.,  қалыпты  деңгейде  жҥргізуге,  экономикалық 

қорлар  потенциалын  тиімді  пайдалану  жҽне  материалды  –  техникалық  базаға  тиtсілі 

байланысты  болады.  Елдің  экономикалық  қҧрылымы  ҿндірістік  кҥштердің  орналасуымен, 

ҿндірістік  жҽне  ғылыми  потенциалдармен,  сонымен  қатар  материалдық  ҿндірістің 

ҽлеуметтік  – экономикалық даму қарқындарымен ҿзара ҽрекеттеседі.   

Сондықтан  да,  ҿндіргіш  кҥштерді  орналастыру  мен  тиімді  дамыту  бҧл  мемлекеттің 

экономикалық саясатының бір бҿлігі болып табылады жҽне аймақтың потенциалын тиімді 

пайдалану  мен  мемлекеттің  экономикалық  тҽуелсіздігін  қамтамасыз  ететін  шешуші 

міндет.  Ҿндірістің  тиімді  орналасуы  –  халық  шаруашылығымен  жҽне  территориялық 

пропорцияларды  жетілдіруге  арналған  база.  Аймақта  ғылыми  ауқымды,  бҽсекеге  қабілетті 

кҽсіпорындарды  орналастыру  арқылы  халық  шаруашылығын  дамыта  аламыз,  олар 

қоғамның  қажеттіліктерін  қанағаттандыратын,  талабына  сай  сапалы  ҿнімдер  ҿндіруге 

мҥмкідік  береді.  Сондықтан,  аймақтың  ҿндіргіш  кҥшін  тиімді  орналастыру  экономикалық, 

ҽлеуметтік,  экологиялық  мҽселелерді  шешуге,  сонымен  қатар,  мемлекеттің  соның  ішінде 

аймақтардың  ҽлеуметтік  –  экономикалық  дамуының,  ҿркендеуінің,  негізгі  жолы  болып 

табылады.  

Ҽлеуметтік-экономикалық  кҿрсеткіштерді  талдау.  Қостанай  облысы  -  бҧл  бизнес 

ҥшін  білікті  мамандармен  жҽне  оң  іскерлік  ортамен  заманауи,  перспективалы  жҽне 

қолайлы  ҿңір.  Соңғы  он  жыл  ішінде  ҿңірдің  барлық  негізгі  ҽлеуметтік-экономикалық 

кҿрсеткіштері  ҿсудің  оң серпініне  ие. 

 

 

 

Сурет 1 - Адам басына шаққандағы  жалпы аймақтық ҿнім, АҚШ долл 

1997  жылдан  бастап  2014  жыл  аралығында  негізгі  капиталға  тартылған 

инвестициялар, млн. АҚШ долл. 

 

 

 Сурет 2 - Ҽлеуметтік  кҿрсеткіштер 

 

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

109 

 

 

Сурет 3 – Ҿнеркҽсіптік  ҿндіріс 

 

 

 

Сурет 4 – Қостанай облысы ҿнеркҽсібінің  қҧрылымы, % 

 

 

 

Сурет 5 – Шағын жҽне орта кҽсіпкерліке  жҧмыс істейтіндердің  саны 

 

 

Сурет 6 – 15 жыл ішінде  Қостанай облысының сыртқы тауар айналымының 

қарқыны, млн. АҚШ долл. 

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

110 

 

Сурет 7 – Ауыл шаруашылық  ҿнімдерінің  жалпы ҿндірісі 

 

 

 

Сурет 8 – Еттің  барлық тҥрлері  ҿндірісінің  ҿсуі,  мың тонна 

 

 

Сурет 9  –Сҥт ҿндірісінің  ҿсуі,  мың тонна 

 

ПАЙДАЛАНҒАН  ҼДЕБИЕТТЕР  ТІЗІМІ 

 

1.

 

Салин  В.Н.,  Шпаковская  Е.П,  Социально-экономическая  статистика,  Учебник  для 

ВУЗов, М.: 2002  

2.

 

Елисеева И.И., Статистика, Учебник, М.:  2005.  

3.

 

Р.А.  Шмайлова,  В.Г.  Минашкин,  Н.А.  Садовникова,  Е.Б.  Шувалова,  Теория 

статистики: Учебник , 4-е изд., перераб. и доп.- М.: Финансы и статистика, 2009. 

4.

 

http://stat.astana.org.kz/

 

5.

 

http://taldau.stat.kz/. 

 

 

ТУРИСТІК  КОМПАНИЯЛАР  ҤШІН WEB  САЙТ  ҚҦРУ 

 

Нургалиев Ж. – студент (Алматы қ., ҚазККА) 

Нургулжанова А. Н., т.ғ.к., доцент (Алматы қ., ҚазККА) 

 

Интернет  желісінің  дҥниеге  келуіне  себеп  болған  70  –  жылдар  басында  АҚШ 

қорғаныс  министрлігінің  APRANET  компьютерлік  жҥйесі  болып  саналады.  Мҧнда  соғыс 

жағдайында  байланыс  желілерінің  жҧмысы  зерттелген  еді.  Желі  нҥктелерінің  ҥлкен 

аумақта  шашырап  жатқандығына  жҽне  олардың  бір-бірімен  қосылу  желілерінің 

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

111 

кҥрделілігіне  байланысты  оның  аздаған  бҿліктері  бҧзылғанымен,  сау  желілердің  ҿзара 

байланысы жылдам қайта  қҧрылып, қалыпты жағдайына келе алатыны айқындалды. 

Қазіргі  кезде  интернет  желісі  ҽртҥрлі  салаларда  қолданылуда.  Кез  келген 

тҧтынушы  интернет  желісі  арқылы  ҿзіне  қажетті  мҽліметтерге  қол  жеткізе  алады.  Бҧл 

ҽлемдегі  ең  қуатты  ауқымды  мҽліметтік  база  жҽне ақпараттық технологиялық жҥйе болып 

табылады.  

Ақпараттық  технологиялардың  дамуымен қатар туристік бизнес те қарқынды тҥрде 

интернет  желісіне  кҿшуде.  Осыдан  біраз  жыл  бҧрын  ғана          кез-келген  ақпаратқа  қол 

жеткізу  ҥшін  кең  кҿлемді  басылымдарды  қарау  керек  еді,  ҥздіксіз  қоңыраулар  шалуға  тура 

келетін.    Ал  қазір  барлық  ақпарат  ашық  тҥрде  жҽне  оған  қол  жеткізу  ҥшін  интернет 

желісіне  қосылған ҿзінің  жеке компьютерінде  тек біраз  батырмаларды ғана басу керек.   

Туристтік  агентіліктердің  жҧмысы  ҿз  клиенттеріне  сапарларды  іздеу  мен 

брондаумен  байланысты.  Кҥніне  жҥздеген  немесе  мыңдаған  сапарларды  іздеуге  тура 

келеді,  бірақ  тек  оның  бірліктері  ғана  брондалады.  Сонымен  қатар  клиенттердің 

сҧраныстарының  ҽртҥрлілігі  соншалықты,  турагенттіктерге  оған  жауап  табу  ҥшін 

туристтік  нарықты  жетік  білу  керек  жҽне  ҿз  жҧмыстарында  интернетті кеңінен пайдалану 

керек. 

Жоғарыда  айтылған  мҽселелерге  сҥйенетін  болсақ,  қазіргі  кезде  ешкім 

«турфирманың  жҧмысын  автоматтандыру  керек  пе?»  деген  сҧраққа  жауап  іздемейтін 

шығар.  Себебі,  бҧл  сҧрақтың  жауабы  айқын:  ҽрине,  керек.  Автоматтандырылған 

турфирмалар  ғана  сатылымдар  бойынша  басшылық  қатарында  тҧруы  бекер  емес.  Қазіргі 

заманда  жҧмысы  автоматтандырылмаған,  яғни  қолмен  жҧмыс  жасау  басым  фирмалар 

бҽсекеге  қабілетсіз.  Қолмен  жҧмыс  жасау  ҿте  кҿп  уақыт  пен  кҥшті  талап  етеді.  Бҧнын 

нҽтижесінде қателіктер  мен қарама-қайшылықтар  туындап жатады. 

Клиент  –  кез  келген  бизнестің  маңызды  сҿзі  мен  қозғаушы кҥші. Туроператорлерге 

де,  агенттіліктерге  де  клиенттер  қажет,  тек  сол  кезде  ғана  олардың  жҧмысы  мен  бизнесі 

алға  басады,  табыс  алып  келеді.  Клиенттердің  назарын  ҿздеріне  аудару  ҥшін  интернет 

желісі  кеңінен қолданылуда. 

Тҿменде  қолданушылар  ҥшін  ғаламдық  компьютерлік  желінің  мҥмкіндіктері 

тізбектелген: 

-  адамзатқа  қызмет  ететін  барлық  бағыттардың  орасан  зор  мҽліметтік  ортасына 

рҧқсат алу мҥмкіндігі; 

- 

ҽртҥрлі 

анықтамалық 

материалдарға: 

каталогтарға,  анықтамалықтарға, 

энциклопедияларға тез ҽрі  ыңғайлы тҥрде қатынау; 

- қашықтықтан  оқытудың мҥмкіндіктерін  пайдалану; 

-  ыңғайлы  жҽне  арзан  коммуникация  жҥйесіне  қатынау  мҥмкіндігі  (электронды 

пошта, цифрлық телефондық  байланыс, видеотелефон жҽне т.б); 

- электрондық кҿрмелерге,  биржаларға, аукциондарға қатысу; 

- қызмет кҿрсетуді  таңдаудың жҽне брондаудың оптималды тҽсілін  іздеу  жҥйесі; 

- кҿңіл кҿтеру  функциясы  (музыка,  кино, фото, мультипликация); 

- қолма-қол ақшасыз  қашықтықтан  ҿзара есеп айырысу мҥмкіндігі; 

- тҽулігіне  24 сағат, жылына 365 кҥн оперативті режимінде  жҧмыс. 

Интернеттің  жоғарыда  тізбектелген  кҿптеген  мҥмкіндіктері  қазіргі  кезде  туристтік 

сферада  да  қолданылады.  Ҽлбетте  туристтік  мекемелердің  ерекше  қызығушылығы 

ғаламдық  желіні  қолданудың келесі  формаларын шақырады: 

- коммуникация жҽне тиімді  байланыс; 

- жарнама жҽне туристтік  ҿнімдердің  жылжуы; 

- маркетингтік  зерттеулер; 

- фирманың жҽне туристтік  ҿнімдерінің  электронды презентациясы; 

- брондау жҽне резервтеу жҥйесінің  қолданылуы; 

- сапарды ҿз бетінше  формалдау  жҽне туристтік  жолдамаларға тапсырыс беру; 

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

112 

- елдер жҽне бағыттар бойынша туристтік  ҿнімнің каталогын қолдану; 

-  елді  тану  мҽліметтерін,  ҽлемнің  ҽртҥрлі  елдеріндегі  ауа  райын,  ҽртҥрлі  кҿлік 

тҥрлерінің  қозғалыс  кестесін  алу; 

-  қонақ  ҥйі,  мейрамхана,  ҽртҥрлі  тасымалдаушылардың  жҽне  туристтік  қызмет 

кҿрсетулердің  тарифтері  жҽне бағалары бойынша мҽліметтер  алу. 

Интернеттің  жоғарыда  келтірілген  формаларын  қолдануы  туризмді  ҽлемдік 

экономикада  басты  рҿлдердің  бірі  болып табылуына себепші. Ҽлемдік туристтік ҧйымның 

мҽліметтері  бойынша  ол  ҽлемдік  жалпы  ҧлттық  ҿнімнің  оныншы  бҿлігін,  халықаралық 

инвестицияның  он  бір  пайызынан  кҿбін,  ҽлемдік  ҿндірістегі  ҽрбір  тоғызыншы    жҧмыс 

орнын  қамтамасыз  етеді.  Қазіргі  туризм  индустриясы  халықаралық  қызмет  кҿрсету 

сегменттерінің  ең  жоғары  пайдалы  жҽне  тез  дамитындарының  бірі  болып  табылады. 

Туризмнен  тҥсетін  пайда  кҿлік,  мҧнай  жҽне  мҧнай  ҿнімдерінің  экспортынан  тҥсетін 

пайдадан кейін ҥшінші  орын алады.  

Қазіргі  кҥнде турагентіліктерге  тҿмендегідей  талаптарды қанағаттандыру қажет: 

-  минималды  бағамен  нарықта  сапар  іздеу  жҽне  туристтік  билеттерге  тапсырыс 

беру жылдамдығы; 

- сапар бойынша  ең анық жҽне актуалды ақпараттың бар болуы; 

- брондау жҧмысын шапшаң  тҥрде ҧйымдастыру қажеттілігі; 

- аз уақыт ішінде  туроператорлармен қарым-қатынас жасай білуі; 

- тез арада жҽне минималды уақыт ішінде  туристке қҧжаттарды дайындау. 

Осы  талаптарды  қанағаттандыру  ҥшін  ҽрбір  ірі  турфирмалар  ҿз  сайтын  жобалап, 

сатып  алуда.  Себебі,  бҧл  ең  ыңғайлы  ҽрі  тиімді  тҽсіл.  Осыған  орай  бҧл  дипломдық  жоба 

осы мҽселелерге арналған.   

Интернет  желісін  туристік  бизнесте  қолданудың  тҿмендегідей  артықшылықтары 

бар: 

- ең тиімді  жарнама; 

- коммуникация; 

- брондау жҥйесін қолдану  мҥмкіндігі; 

-  тҧтынушының  сҧраныстарын  жҽне  талаптарын  қанағаттандыратын  жолдаманы 

формалдау  жҽне беру мҥмкіндігі; 

-  сапар  бойынша  нақты  ҽрі  қажетті  ақпаратты  кез-келген  уақытта  қол  жеткізе  алу 

мҥмкіндігі; 

-  ҽлемнің  ҽртҥрлі  елдері  туралы  қысқаша  мҽліметтер  алу,  сол  жердегі  ауа  райы, 

кҿлік  тҥрлерінің  қозғалыс  кестесі  туралы мҽліметтер  алу мҥмкіндігі; 

-  қонақ  ҥйі,  мейрамхана,  ҽртҥрлі  тасымалдаушылардың  жҽне  туристтік  қызмет 

кҿрсетулердің  тарифтері  жҽне бағалары бойынша мҽліметтер  алу мҥмкіндігі; 

-  жолдамаларға тапсырыс беру жылдамдығы. 

Қазіргі  уақытта ҿңделіп жатқан программалық жабдықтардың барлығы   

дерлік  Internet-ті  қолдануға  бағытталып  жасалынған.  Internet  -  бҧл  бҥкіл  ҽлемдік 

компьютерлік  желі  болып  саналады.  Бҧл  сонымен  қатар  бірнеше  ҿзара  байланысқан 

желілердің  бірі.  Internet-тің  негізгі  сипаттамалық  ерекшеліктеріне  оның  тҧрақтылығы, 

глобалдылығы жҽне бҥкілҽлемділігі  жатады.  

Web  беттерді  жҽне  Web  сайттарды  кҿру ҥшін программалар қолданылады. Оларды 

Web жасаушылар  деп атайды. Қазіргі  уақытта  олардың кеңінен тарағаны: 

-

 

Internet  Explorer  (IS); 

-

 

Mozilla; 

-

 

Opera;  

-

 

Safari; 

-

 

Konqueror 

-

 

WWW Netscape Navigator; 

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

113 

Жасаушы  URL  (Uniform  Resource  Location)  кҿмегімен  қажетті  ақпаратты  алу  ҥшін 

сҧранысты  қалыптастырады  –  ресурстың  ҽмбебап  нҧсқаушысы.  Web-тҥйінмен  байланыс 

HTTP  протоколы арқылы іске  асырылады. 

Web  жасаушымен  енгізілетін  ақпарат  кҿбінесе  Web  серверлерде  сақталып, 

ҿңделеді.Web  серверлер  ҿте  кҿп,  бірақ  олардың  ішінде  кҿп  қолданысқа  ие  болғандары 

келесілер: 

- Internet  Information  Explorer  (IIS); 

- Apache; 

- Omni; 

- Sambar; 

- Personal  Web Server (PNS); 

- Netscape Web Server  (NWS); 

- HTTPD; 

- Netscape Enterprise  Server. 

  Web  сайттарды  жариялау  ҥшін  ҿздернің  серверлерінің  орнына  ҧсынатын  ҧйымдар 

провайдерлер деп аталады.  

Серверлік  программаларды  активті  серверлік  Web  бет  деп  аталатын  бетті  қҧру  ҥшін 

келесі  программалау тілдері  қолданылады: 

-

 

Personal  Home  Page (PHP); 

-

 

Active  Server  Pages  (ASP)  кеңейтілген  технологиясымен  ASP.NET,  олар  негізінен 

VBScript  жҽне JavaScript-те  жазылады; 

-

 

Java Server  Pages  (JSP); 

-

 

GoldFusion; 

-

 

Perl; 

-

 

Python; 

-

 

Ruby. 

Деректер  базасы  ҽртҥрлі  типтегі  мҽліметтердің  қҧрылымданған  жиынтығы.  Қазіргі 

уақытта  деректер  базасын  қолдана  отырып  қосымшаларды  қҧруға  арналған  қҧралдарың 

саны ерекше  алуан тҥрлі кҿп. 

Деректер  базасының  кеңінен  қолданысқа  ие  болып  жҥрген  форматы  болып 

келесілер  саналады: 

-

 

Dbase, мҧнда тек қана қҧрылымы анықталған; 

-

 

Paradox, мҧнда қосымша  шектеулерді  енгізуге  болады  ; 

-

 

InterBase,    Oracle,    Informix,    Sybase,    DB2,    Microsoft  SQL  Server  қосымша 

мҽліметтерді  ҿңдеу ережелерін  қосады. 

Деректер  базасының  (сонымен  қатар  SQL  серверлер  деп  те  аталады)  сервері  кҿп 

дҽрежелі  деп  аталады.  Оларға  InterBase,    Oracle,    Informix,    Sybase,    DB2,    Microsoft  SQL 

server  жатады.  Деректер  базасының  серверінде  SQL  тілі  қолданылады.  Жалпы  айтқанда, 

кейбір  SQL  локальды  деректер  базасында  да  қолданылады,  бірақ  сҧраныстар  деректер 

базасында  талданып  жҽне  тиімділенетін  болғандықтан  ҿте  жай  орындалады.  Деректер 

базасының  серверінде  қолданушылар  деректер  базасымен  бір  уақытта  бірдей  жҧмыс 

жасайды.  

Біз  ҿте  кең  таралған  Web  серверде  қоданылатын  РНР  тілін  жҽне  MySQL  деректер 

базасын қарастырамыз. 

РНР  сияқты  тілді  жҽне  MySQL  сияқты  деректер  базасын  қолдану  сайттарды 

динамикалық  етіп  жасауға  мҥмкіндік  береді:  олар  нақты  уақытта  ақпараттарды  ҿзгерте 

алады. 

 Жҧмыс  жасау  барысында  негізгі  назар  нақты  қосымшаларды  жасауға  аударылады. 

Нақты  Web-сайтты  жасауда  электронды  жҥйені  қорғау  жҽне  қауіпсіздік  аспектілері 

қарастырылады. Осы аспектілердің  іске  асуы РНР жҽне MySQL ортасында орындалады.  

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

114 

Біз  ҿте  кең  таралған  Web  серверде  қоданылатын  РНР  тілін  жҽне  MySQL  деректер 

базасын қарастырамыз.  

Сервер  –  бҧл  мҽліметтер  қорының  басқару  жҥйесі.  Ол  ДББЖ-ның  барлық  негізгі 

функцияларын,  яғни  мҽліметреді  анықтауды,  мҽліметтерді  қорғауды,  мҽліметтер 

тҧтастыған қарастырады.  

Клиенттер  –  бҧл  ДББЖ  кҿмегімен  орындалатын  тҥрлі  қосымшалар. 

Қолданушылармен 

жазылған, 

кейбір 

бағдарламалық 

қамтамасыздандырудың 

тҧтынушыларымен  кҿрсетілетін  қосымшалар.  Серверде  енгізілген  қосымшалар  мен 

қолданушылармен  жазылған  қосымшалар  арасындағы  айырмашылық  анықталмайды,  бҧл 

қосымшалар  сервердің бір  интерфейсін, яғни жоғарғы деңгейлі  интерфейсті  пайдаланады.  

РНР  —  бҧл  Web-ке  арнайы  жасалған  сценарилерді  қҧратын  серверлік  тіл.  HTML 

бетке  кодын  енгізуге  болады.  Бетті  бақылаушы  кҿмегімен,  РНР  коды  Web-сервер арқылы 

интерпретацияланады жҽне HTML-ді генерирлейді. 

РНР-ді  қҧру  белгілі  Расмус  Лердорф  (Rasmus  Lerdorf)  кҿмегімен  1994  жылы 

басталды.  

РНР  —  бҧл  ашық  коды  бар  ҿнім (Open Source). Қолданушылар бҧл ашық кодқа еніп, 

оны  оңай  ҿзгерте  алады  жҽне  басқа  қолданушыларға  тарату  мҥмкіндігіне  ие.  РНР  сҿзінің 

кеңейтілу  тҥріндегі  Personal  Home  Page  (Персональды  бастапқы  бет)қысқартылғаны,бірақ 

келесі  тҥрде ҿзгертіледі  РНР Hypertext  Preprocessor  (РНР гипермҽтінінің  процесоры). 

РНР обьекті  келесі  ерекшеліктерге  ие: 

 • Жоғары ҿнімділігі 

• Кҿптеген деректер базасының жҥйесіне интерфейстің нақтылығы 

•Web  байланысты  кҿптеген  тапсырмалардың  орындалуына  кітапхананың 

тҧрғызылуы  

• Бағасының арзандылығы 

• Оқу мен қолданудың қарапайымдылығы 

• Ауысқыштығы 

• Кодқа қол жеткізілімділігі 

Мҽліметтер  базасы  –  бҧл  қҧрамында  белгілі  бір  ақпараты  бар  екі  ҿлшемді  ҿзара 

байланысқан  кестелер  жиыны.  Мҽліметтер  базасын  басқаратын  бағдарламалық  қамтама 

мҽліметтер  базасын басқару  жҥйесі  деп аталады.  

MySQL  –  бҧл  интернет  желісіндегі  ең  танымал  жҽне  кең  тараған  мҽліметтер 

базасын  басқару  жҥйесі.  Ол  ҥлкен  ақпараттық  кҿлемдермен  жҧмыс  істеуге  арналған, 

алайда  оны  интернет  сайттарын  жасағанда  қолдану  тиімді,  олардың  кішігірім  не  ҥлкен 

болуы шарт емес.  

MySQL  –  бҧл  мҽліметтер  базасын  басқаратын  жҥйе.  Мҽліметтер  базасы 

структуралық  мҽліметтер   жинағынан тҧрады. Бҧл деректер ҽртҥрлі болуы мҥмкін  – сатып 

алушылардан  тҧратын  қарапайым  тізімдерден  суреттік  галерея  тізіміне  дейін  немесе 

корпоративтік  желідегі  зор  кҿлемді  мҽліметтерге  дейін.  Компьютерлік  мҽліметтер 

базасында  сақталған  деректерді  жазу,  таңдау  жҽне  ҿңдеу  ҥшін  мҽліметтер  базасының 

жҥйесі  ҿте  керек  жҽне  бҧл  MySQL  бағдарламалық  қамтамасы  деп  айтуға  болады. 

Компьютер  ҥлкен  кҿлемді  мҽліметтерді  ҿңдеуді  қаншалықты  жақсы  атқарғанымен, 

деректер  базасын  басқару  есептеу  кезінде  орталық  роль  атқарады.  Мҧндай  басқарулар 

ҽртҥрлі  болуы  мҥмкін  – жеке утилиттер тҥрінде де, не болмаса қосымшалардың қҧрамына 

кіретін  кодтар тҥрінде   де.  

Қорытынды:  Қазіргі  кезде  дҥние  жҥзіндегі  елдердің  ҽр-тҥрлі  саладағы 

компаниялары  ҿздерінің  ҿнімін  жарнамалау  немесе  қызмет  кҿрсетулерін  ҧсыну  ҥшін 

интернет  желісін  кеңінен  пайдаланылады.  Сайттар  жарнамамен  қатар  тікелей  сауда-

саттық  қызметімен  айналысады.  Сайт  –  ҽр  компания  кҿркі,  тҧтынушы  кез  келген уақытта 

ҿзіне  керекті  ҽрі  қажетті  ақпарат  ала  алатын  жер.  Сол  себепті  сайттағы  ақпарат  кҿрнекті 

ҽрі  нақты да қажетті  болуы тиіс. 

жүктеу/скачать 5,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: