(Жалғасы. Басы 21-24-беттерде).
АП 0.9
Пәнді оқу нәтижесінде оқушы
білу керек:
- пайдалану қондырғыларындағы монтаждау
жұмыстарының ерекшеліктерін;
- қалқандар мен пульттарды; құбырлы сым-
дарды; бақылау мен реттеу приборларын
монтаждаудың негізгі ережелерін;
- автоматтандыру құралдарын монтаждау
кезіндегі қауіпсіздік техникасын;
- автоматтық құрылғыларды пайдалану
қызметінің ережелері мен нұсқаулығын;
- автоматтандыру құралдарын пайдалану
кезіндегі қауіпсіздік шараларын;
- жарылуға және өртке қауіпті өндірістерде
автоматтық құрылғыларды пайдалану кезіндегі
қауіпсіздік техникасының ерекше талаптарын;
меңгеру керек:
- монтаждық сұлбалар мен сызбаларды оқуды;
- монтаждық сұлбаларды құруды;
- автоматтық құрылғыларды пайдалануға мон-
таждау және өткізу;
- пайдалану қызметі мен оның кейбір телімдері
қызметінің жұмысын ұйымдастыруды.
Автоматтық құрылғыларды пай-
далану:
автоматтандыру құралдарын мон-
таждау: автоматтандыру құралдарын
монтаждау бойынша жұмыстарды
ұйымдастыру;
қалқандарды, пульттарды және
стативтерді монтаждау; құбырлы сым-
дарды монтаждау; электр сымдарын
монтаждау; бақылау және реттеу при-
борларын монтаждау; автоматтанды-
ру құралдарын монтаждау кезіндегі
қауіпсіздік техникасы; автоматтық
құрылғыларды пайдалануға өткізу;
автоматтандыру құралдарын пайда-
лану: автоматтық құрылғыларды пай-
далану қызметін ұйымдастыру және
міндеттері; өлшеу жүйелерін пайда-
лану; көрсеткіштерді беру жүйелерін
пайдалану; автоматтық реттеуіштер
мен көмекші құрылғыларды пайда-
лану; атқарушы механизмдерді пай-
далану; технологиялық сигналдау,
қорғаныс және блоктау құралдарын
пайдалану; электр желілері мен құбыр
сымдарын пайдалану; автоматтанды-
ру құралдарын пайдалану кезіндегі
қауіпсіздік техникасы.
БҚ
1,2,3
4
КҚ
2,3,7
8,10
11
АҚ
1,2,8
Біліктілік: 130202 3 «Электр механигі» 4. Мамандандыру: «Тау-кен-байыту саласының технологиялық
процестерін автоматтандыру және басқару»
КМ 00
Кәсіптік модуль
ЖКП 00
Жалпы кәсіптік пәндер
ЖКП 0.1 Кәсіптік модульді оқу нәтижесінде оқушы
білу керек:
- МЖМБС 2.303-68* бойынша сызықтарды,
МЖМБС 2.301-
68* бойынша форматтарды,
- МЖМБС 2.304-81 бойынша; сызба шрифттерін;
- МЖМБС 2.302-68 бойынша масштабтарды,
МЖМБС 2.307-68* бойынша өлшемдерді салу
ережелерін, жанасу түрлерін;
меңгеру керек:
- стандартты сақтай отырып, әртүрлі
сызықтарды сызуды;
- сызбаларда стандартты шрифтпен жазу жа-
зуды;
- сызба масштабын анықтауды, берілген мас-
штабта тетіктерді сыза алу;
- сызбада қарапайым нысандағы тетіктердің
өлшемін жасау;
- әртүрлі жанасулар мен лекалды қисықтарды
орындау.
Сызу:
ЕСКД, МЖМБС кіріспесі, түсінік;
сызбалардың графикалық
ресімделуі; сызба сызықтары; сызба
форматтары; сызбаларда жазулар
жазу; масштабтар; өлшемдер салу;
тетіктердің контурларын орындау
тәсілдері; проекциялық сызба және
техникалық сурет салу; геометриялық
денелердің аксонометриялық проек-
циялары; геометриялық денелердің
толық қиылысуы; геометриялық
денелердің өзара қиылысуы;
проекциялық сызу; техникалық
сызу; сызбалар мен нобайларды
орындаудың жалпы ережелері; құрама
сызба; берілістер; құрама сызбаларды
оқу және детальдау; сұлбалардағы
шартты, графикалық белгілеулер;
мамандық бойынша сұлбалар.
БҚ 4,7
КҚ 4
ЖКП 0.2 Пәнді оқу нәтижесінде оқушы
білу керек:
- статиканың негізгі ұғымдарын, күштердің
жазықтық жүйесін; күш моменттерін, кинематика
және динамика элементтерін;
меңгеру керек:
- механикалық жүйелердің беріктіктігін тексеріп
есептеу;
- механизмнің қажетті түрін таңдау, механизм-
дер мен құралымдардың құрама бірліктерінің
конструкциялық ерекшеліктері.
Техникалық механика негіздері:
статика; статика аксиомалары, күш
жүйелері, материалдар кедергісі;
деформацияланған күйдің түрлері:
созылу (сығылу), ығысу, айналды-
ру, тура иілу, күрделі деформация;
беріктікке есептеу; механизмдер мен
машиналардың тетіктері; механизмдер
мен машиналардың кинематикалық
сұлбаларын оқу және құру; әртүрлі
беріліс буындарының негізгі өлшемін
геометриялық есептеу.
БҚ
3,5,7
КҚ6
ЖКП 0.3 Пәнді оқу нәтижесінде оқушы
білу керек:
- негізгі электрлік және магниттік құбылыстарды;
олардың физикалық мәнін және және практика-
да пайдалданылу мүмкіндігін
- теориялық электротехника ның жиі
қолданылатын терминдері мен анықтамаларын;
- алмастыру сұлбалаларында қолданылатын
электр тізбектері элементтерінің шартты
графикалық белгілерін;
- электрлік және магниттік шамалардың өлшем
бірліктері мен әріптік таңбаларын;
меңгеру керек:
- тұрақты және айнымалы токтың электр
тізбектерін есептеуді;
- электр машиналары мен трансформаторлар-
ды оқуда электр магниттік индукция заңдарын
қолдануды;
- электр шамаларының параметрлерін және
өтпелі процесстердің ағу уақытын анықтауды;
Электротехниканың теориялық
негіздері:
тұрақты токтың электр тізбектері;
электр өрісі, потенциалдар және
потенциалдар айырымы туралы
ұғым; электр тогы, оның физикалық
мәні және есептеу әдістері; кедергі,
өтімділік; электр қозғаушы күш; элек-
тротехника заңдары; электр тізбегінің
байланыстырушы параметрлері;
электр магниттік өріс және оның
құраушылары; магниттік және электр
тізбектерінде ағатын электр магниттік
процестер; магниттік тізбектерді
есептеу; электр магниттік индук-
ция; тұрақты және айнымалы токтың
желілік емес тізбектері; айнымалы
және тұрақты токтың желілік емес
тізбектері; есептеу ұғымдары мен
әдістері; синусоидалы емес токтың
электр тізбектері; есептеу ұғымдары
мен әдістері; электр тізбектеріндегі
өтпелі үрдістер; тарату параметрлері
бар электр тізбектері.
БҚ 1,2,
3,4
ЖКП 0.4 Пәнді оқу нәтижесінде оқушы
білу керек:
- электр машиналары мен
трансформаторлардың жұмыс қағидасы
негізіне жататын электр магниттік және электр
механикалық процестерді;
- электр машиналары мен
трансформаторлардың құралымдық
ерекшеліктері мен сипаттамаларын; олардың
қолданылу саласын;
- электржетегін басқару сұлбаларын;
- электржетегі жұмысының беріктігін анықтау
және жылдамдықты реттеу тәсілдерін;
меңгеру керек:
- құралымы мен паспорттық мәліметтері бойын-
ша электр машиналары мен трансформатордың
типін анықтау;
- қозғалтқыш сұлбаларын құру және сипаттама-
ларын алуды;
- электржетегінің электрлік және
электрмеханикалық параметрлерін есептеу.
Электрлік машиналар мен
электржетегі:
тұрақты ток машиналары; тәуелсіз
қоздыру генераторы және оның си-
паттамалары; параллель қоздыру
қозғалтқыштары; МПТ қуаты мен
пәк шығыны; трансформаторлардың
белгіленуі; жұмыс қағидасы;
трансфорлардың жалғану топтары мен
сұлбалары; трансформаторлардың
бос жүріс және қысқа тұйықталу
режимдері; трансформаторлардың
пәк және қуат шығындары; син-
хронды генераторлардың жұмыс
қағидасы мен құралымы; син-
хронды генераторлардың жұмыс
қағидасы мен құралымы; синхронды
қозғалтқыштардың жұмыс сипатта-
малары; асинхронды машиналар;
асинхронды машиналардың жұмыс
қағидасы мен құралымы; асин-
хронды қозғалтқыштардың жұмыс
сипаттамалары; электржетегінің
механикасы; электржетегінің
механикалық бөлігінің құрылымы
мен есептік сұлбаларын; тұрақты ток
қозғалтқыштарымен электржетегі;
асинхронды және синхронды ай-
нымалы ток қозғалтқыштарымен
электржетегі; электржетегі жұмысының
энергетикалық көрсеткіштері, қуатты
есептеу, электрқозғалтқыштарын
таңдау және тексеру.
БҚ
1,2,3
7,10
КҚ
2,3,
10
ЖКП 0.5 Пәнді оқу нәтижесінде оқушы
білу керек:
- электр техникалық материалдардың
құрылысын, олардың электрлік, магниттік,
жылулық, механикалық және физика-химиялық
сипаттамаларын;
- электр техникалық материалдардың
қолданылу саласы мен алу тәсілдерін;
меңгеру керек:
- өткізгіштік материалдардың жіктелуін;
- сымдар мен кабелдердің таңбасын ашып
оқуды;
- өндіріс талаптарына сәйкес электр техникалық
материалдарды таңдау.
Материалтану:
металдардың құрылысы мен
қасиеттері; темірдің көміртекті
қорытпалары; түсті металдар мен
олардың қорытпалары; магниттік ма-
териалдар; магниттік жұмсақ электр
техникалық материалдар,
өткізгіштік материалдар; өткізгіш
материалдардың жіктелуі; сымдар,
шиналар, кабелдер; жартылай өткізгіш
материалдар: қасиеттері, қолданылу
саласы; электр оқшаулаушы матери-
алдар; диэлектриктердің физикасы;
физика-механикалық сипаттамалар;
газ тәрізді диэлектриктер; полярлану
материалдары; электр оқшаулаушы
материалдар және компаундтар;
резеңкелер; электр оқшаулаушы слю-
да, керамика, шыны; қабатты пласт-
массалар.
БҚ
1,2
АҚ4
ЖКП 0.6 Пәнді оқу нәтижесінде оқушы
білу керек:
- гидравлика, пневматика заңдарының
физикалық мәнін;
- гидравликалық энергияны өнеркәсіптік пайда-
лануды; - компрессорлардың құрылғысы мен
жұмысын; гидравликалық энергияны;
- компрессорлардың құрылғысы мен жұмысын;
меңгеру керек:
- физикалық қасиеттерді анықтау үшін
кестелерді және формулаларды пайдалану;
- газдардың қоспасының күй параметрлерін
және газдардың жылу сыйымдылығы мен
қоспасын анықтауды.
Гидравлика, гидро және пневможе-
тек негіздері:
гидравлика негіздері: сұйықтықтардың
физикалық қасиеттері; гидростатика
негіздері; гидродинамика негіздері;
гидравликалық кедергілер; пнев-
матика негіздері: газдар мен буды
сығу туралы негізгі ұғымдар; көлемді
компрессорлардың жұмыс қағидасы,
үш сатылы компрессордың теориялық
индикаторлық диаграммасы; поршенді
компрессордың жұмысын зерттеу.
БҚ
1,2,34
КҚ
2,6
ЖКП 0.7 Пәнді оқу нәтижесінде оқушы
білу керек:
- электроника элементтерінің құрылғысын,
жұмыс қағидасын, вольтамперлік сипаттамала-
ры мен негізгі параметрлерін;
- микропроцессорлық техниканың электрон-
ды құрылғылары мен элементтерінің үлгілік
түйіндері мен сұлбаларын құру қағидаларын;
- өнеркәсіптік электроника аспаптары мен
құрылғыларын пайдалану шарттары мен
қолданылу саласын;
меңгеру керек:
- үлгілік электронды сұлбаларды оқу;
- электронды аспаптар мен құрылғыларды
зертханалық зерттеу бойынша эксперименттер
орындау, техникалық және анықтама әдебиетті
пайдалану;
- негізгі есептік арақатынастар бойынша есеп-
тер шығару.
Электроника және микроэлектро-
ника негіздері: электр вакуумдық
және иондық аспаптар; жартылай
өткізгіш аспаптар: диодтар, транзи-
сторлар, тиристорлар; интегралды
микросұлбалар; микроэлектронды
құрылғылардың жіктелуі; таңбалануы;
микроинтегралды орындалуда эле-
менттер мен сұлбаларды дайын-
дау технологиясы; күшейткіштер;
қорек көздері: түзеткіштер, жазу
сүзгілері, кернеу көбейткіштері,
тұрақтандырғыштар, жиілік инвертор-
лары мен түрлендіргіштері; желілік
тербеліс генераторлары; импуль-
сты және цифрлы құрылғылардың
элементтері; микропроцессорлық
техника элементтері: санауыштар,
тіркеуіштер, дешифраторлар, ком-
параторлар, информаторлар; им-
пульс қалыптастырушылары мен
түрлендіргіштері.
БҚ 7
КҚ
2,5,67
АП 00
Арнайы пәндер
АП 0.1
Пәнді оқу нәтижесінде оқушы
білу керек:
- өлшеу құралдарының негізгі метрологиялық
сипаттамаларын;
- өлшеу құралдарының құрылымын;
- өнеркәсіптік спаптар мен автоматтандыру
құралдарының Мемлекеттік жүйе құрылымын;
- электр өлшеу аспаптарының және өлшеу
тізбектерінің негізгі түрлері мен қағидаларын;
- электрлік өлшеу әдістемесін;
- өлшеу нәтижелерін талдау әдістемесін; түрлері
мен жұмыс қағидасын;
- ГСП ұқсас және цифрлы аспаптарының негізгі
түрлері мен қағидаларын;
- технологиялық процестердің әртүрлі
параметрлерін өлшеу үшін аспаптардың
жинағын;
- орталықтандырылған бақылау жүйесінің
құрылымын;
меңгеру керек:
- өлшенетін шаманың ең ақиқат мәнін
анықтауды;
- әртүрлі физикалық шамаларды өлшеу үшін
алғашқы өлшеу түрлендіргіштерін таңдауды;
- жинақты таңдауды жүзеге асыру:
термотүрлендіргіш –
екіншілік аспапты;
- термотүрлендіргіштердің статикалық сипатта-
маларын алу және талдау;
- температураны өлшеу аспаптарын жұмысқа
қосу;
- аспаптардың статикалық сипаттамаларын алу
және талдау; аспаптарды орнықтыру;
- дифманометрлерді іске қосу;
- газ талдауыштың және сұйық талдауыштың
сипаттамаларын алу және талдау;
- екіншілік аспаптарды орнықтыру.
Метрология негіздері және өлшеу
құралдары:
метрология негіздері: негізгі ұғымдар
мен анықтамалар; өлшеу құралдары
және олардың негізгі сипаттамала-
ры; өлшеу түрлендіргіштері: бастапқы
өлшеу түрлендіргіштері; электр өлшеу
тізбектері, ГСП сигналдарының
түрлендіргіштері; электр өлшеу
аспаптары және электрлік өлшеу:
электр аспаптары; электрлік өлшеу;
температураны өлшеу аспаптары:
кеңейту термометр-лері; кедергі
термотүрлендіргіші; пирометрлер;
екіншілік түрлендіргіш асаптары;
қысым мен қысым айырымын өлшеу
аспаптары: сұйықтық аспаптар;
мембраналы аспаптар; сильфонды
аспаптар; деформациялы шкаласыз
аспаптар және дистанциялық берудің
түрлері; заттың шығыны мен мөлшерін
өлшеу аспаптары: шығынды қысым
айырымы әдісімен өлшеу; жедел
шығын өлшеуіштері мен санауыш-
тары; көлемді шығын өлшеуіштері;
тахометриялық шығын өлшеуіштер;
гидростатикалық және акустикалық
деңгей өлшеуіштер; заттардың
физика-химиялық қасиеттерін өлшеу
аспаптары; тығыздық өлшеу аспапта-
ры; тұтқырлық өлшеу
аспаптары; сұйық ортаның электр
өтімділігін өлшеу аспаптары; химиялық
құрамды өлшеуаспаптары; деңгейді
өлшеу аспаптары: қалтқымалы және
буйкалы деңгей өлшеуіштері; сый-
ымды, кондуктометриялық және
радиоактивті деңгей өлшеуіштері;
ГСП ақпаратын көрсету құрылғылары:
ұқсас көрсететін және тіркеуші
екіншілік аспаптар; ГСП ақпарат
құралдары: ұқсас көрсететін және
тіркеуші екіншілік аспаптар;
БҚ
1,3,4
КҚ
2,5,6
8
АҚ
4,9
АП 0.2
Пәнді оқу нәтижесінде оқушы
білу керек:
- рудаларды құрғақ магниттік сүзу және ұсату
технологиясын; - руданы байытуға дайындау
кешеніні жабдығының құрылғысы мен жұмыс
қағидасын; - руданы байыту процесінің тех-
нологиясы мен оның параметрлерін; - шар
тәрізді және стерженді диірменнің құрылғысы
мен жұмыс қағидасын, олардың техникалық
сипатамасын; - өнімді кептіру сатыларының
технологиялық сұлбаларын, кептіру мақсатын;
- шламдарды жою процесінің технология-
сы мен мақсатын; - вакуум-фильтрлардың,
дещламаторлардың құрылғысы мен жұмыс
қағидасын; - концентратты кептіру, щихтаны
дозалау, рудаларды кеуіктендіру технологи-
ясы мен мақсатын; - кептіргіштердің, күйдіру
машиналарының, дозалауыштардың құрылғысы
мен жұмыс қағидасын;
- жылу және электр энергиясының алу техноло-
гиясын;
- қазандық қондырғылардың құрылғысы
мен жұмыс қағидасын;
меңгеру керек:
- кәсіпорын стандартына сәйкес ұсатқыштарды
таңдауды; - белгілі бір технологиялық режимде
технологиялық картаны құруды;
- технологиялық регламент бойынша процестің
параметрлерін анықтауды.
Сала технологиясы негіздері:
руданы байытуға дайындау кешенінің
технологиялық процестері мен
жабдығы; рудаларды сулы-магниттік
байыту телімінің технологиялық
сұлбасы мен жабдығы; байтылған
өнімді құрғату сатыларының
технология-лық процестері мен
жабдығы; концентратты кептіру және
түйіршіктерді күйдіру процесінің
технологиялық сұлбасы мен
жабдығы: сорғылар, компрессор-лар,
желдеткіштер, өндірістік бөлмелердің
кондиционерлері, қазандық
қондырғылар.
БҚ
1,7
КҚ
1,5
АП 0.3
Пәнді оқу нәтижесінде оқушы
білу керек:
- материалдарды кесіп, үңгіштеу, егеу, жаю
арқылы механикалық өңдеу туралы жалпы
мәліметтерді;
- фрезерлік білдектер, сүргілеу, қашау
және созылыңқы білдектер туралы жалпы
мәліметтерді;
- пластикалық деформациялау, электр
физикалық және электр химиялық әдістермен
өңдеуді қолданылатын құралды.
Материалдар мен құралдарды
өңдеу негіздері:
кесу арқылы материалдарды
механикалық өңдеу туралы жалпы
мәліметтер; материалдарды егеп
өңдеу; материалдарды бұрғылауға
және егеуге өңдеу; материалдарды
бұрғылап, үңгіштеп, егеп және жай-
ып өңдеу; фрезерлік білдектерде,
сүргілеу, ұрғылау және созылыңқы
білдектерде дайындамаларды өңдеу;
тістерді кесу; тегістеу білдектерінде
дайындамаларды өңдеу; түрпілі
құралдар; тегістеу процестері; тегістеу
кезінде кесу режимдерін анықтау;
пластикалық деформациялау, электр
физикалық және электр химиялық
әдістерімен өңдеу және қолданылатын
құрал-сайман.
БҚ
1,7
КҚ
1,5
АП 0.4
Пәнді оқу нәтижесінде оқушы
білу керек:
- жалпы қолданыстағы есептеу машиналарын
ұйымдастыру қағидаларын;
- перифериялы құрылғылардың жұмыс қағидасы
мен номенклатурасын;
- микропроцессорлар мен микроЭЕМ негізінде
есептеу басқарушы жүйелерді ұйымдастыру
қағидаларын;
- мамандық бойынша технико-экономикалық
оперативті есептерде ЭЕМ пайдалану
негіздерін;
меңгеру керек:
- сандарды бір жүйеден екіншіге ауыстыру;
- қарапайым дискретті автоматтық
құрылғылардың логикалық функцияларын
құруды;
- МК бағдарламалау үшін бағдарламалар
құруды, бір реттік автоматтардың кестесін
құруды және анықтауды;
- клавиатура мен монитордың
көмегімен ЭЕМ –мен сұқбат жүргізу; -
микропроцессорлық құрылғыларды пайдаланып
автоматтандырылған жүйелердің құрылымдық
сұлбасын құруды;
- алгоритмдер мен бағдарламалар құруды;
- мамандық бойынша пакетті пайдалануды;
- мамандық бойынша экономикалық есептерде
ЭЕМ пайдалануды.
ЭЕМ және микропроцессорлар:
ЭЕМ арифметикалық және логикалық
негіздері: есептеу жүйелері; екіншілік
арифметика; ЭЕМ логикалық негіздері;
логикалық функциялары; ЭЕМ
ақпаратты көрсету нысандары мен
тәсілдері; жад құрылғысы: есте сақтау
құрылғылары (ЕҚ) туралы жалпы
мәліметтер және жіктелуі; оперативті
есте сақтау құрылғылары (ОЕҚ);
тұрақты есте сақтау құрылғылары
(ТЕҚ); жалпы қолданыстағы ЭЕМ: ар-
хитектура, ерекшеліктері, қолданылу
саласы; кірме-шықпа каналдары; ми-
кропроцессорлар:
микропроцессорлардың негізгі
блоктары, архитектурасы;
микропроцессорлық жинақтар;
микропроцессор командаларының
жүйесі; микроЭЕМ: функционалдық
блоктар, микроЭЕМ архитектура-
сы; микроЭЕМ кірме-шықпа жүйесі;
перифериялы құрылғылар: микро-
процессор дисплейлері және таңба
басатын негізгі блоктар, архитекту-
расы; микропроцессорлық жинақтар;
микропроцессор командаларының
жүйесі; микроЭЕМ: функционалдық
блоктар, микроЭЕМ архитектурасы;
микроЭЕМ кірме-шықпа жүйесі; пе-
рифериялы құрылғылар: дисплей-
лер мен таңба басатын құрылғылар;
технологиялық процестерді
басқарудың автоматтандырылған
жүйелерінде ЭЕМ (ТПБАЖ) пайдала-
ну: ЭЕМ мамандық бойынша техника-
экономикалық және оперативті есеп-
терде пайдалану.
БҚ
5,7,8
10 КҚ
1,3,5
7,9
АҚ
1,6
АП 0.5
Пәнді оқу нәтижесінде оқушы
білу керек:
- өндірістің қауіпті зиянды факторларының
жіктелуін;
- нұсқаулық түрлерін;
- ҚР Еңбек кодексінің негізгі ережелерін;
- ССБТ негізгі мазмұнын;
- токтың қадамдық мәнін;
- жанасу сұлбаларын, электр тогымен
жарақаттану түрлерін; - электр тогының
әсерінен босату тәсілдерін;
- әртүрлі жарақаттану кезінде алғашқы көмек
көрсету шараларын;
- негізгі және қосымша қорғаныс құралдарын,
оларды пайдалану және сынау ережелерін;
- электр техникалық қызметшіге талаптарды;
- ПТЭ сәйкес жұмыс түрлерін;
- ұйымдастырушылық
шараларды;
- техникалық шараларды, кернеудің болмауын
тексеру, жерлендірудің жиналу тәртібін;
- адамға зиянды орта әсерін төмендету бойын-
ша шараларды;
- шу мен вибрациядан қорғау шараларын;
- сәулеленуден қорғ ау құралдарын; - өрттің ал-
дын-алу шараларын;
- өрттің пайда болу себептерін;
- өртті сөндіру жүйелері мен құралдарын;
- қоршаған ортаның ластану көздері мен
түрлерін;
- атмосфераны, гидросфераны, жер ресурста-
рын қорғаудың негізгі тәсілдерін.
Достарыңызбен бөлісу: |