Литий  мен  натрийдің  ауадағы  оттегімен  әрекеттесуі

 
197 
Реакция  нәтижесінде  қандай  қосылыс  түзеді?  Түсі  қандай?  Оның  графикалық  формуласын 
жазыңдар. 
Пероксид  ионның  түзілуін  дәлелдеу.  Ол  үшін  бірнеше  тамшы  KJ   мен  2н 
4
2
SO
H
ерітіндісін  және  бір-екі  тамшы  крахмал  клейстерін  пероксид  ион  бар  тигельге  қосыңдар. 
Бұлреакция нені дәлелдейді, түсінің ӛзгеруін бақылаңдар Реакция теңдеуін жазыңдар. 
2.  Сілтілік  металдардың  сумен  әрекеттесуі.(тартпа  шкафта,  шыны  астында 
арындалады).  Суы  бар  үш  фарфор  табақшаға  натрий,  калий,  литийден  кішкене  ғана  кесіп 
алып,  жеке-жеке  суы  бар  табақшаларға  салыпшыны  астында  жүріп  жатқан  құбылысты 
бақылаңдар.  Реакция  соңында  ерітінді  жан-жаққа  шашырайды,  сондықтан  қорғану  үшін 
шыны  астында  орындалады.  Осы  металдардың  қайсысы  сумен  активтірек  әрекеттеседі? 
Түзілген ерітіндіні индикатормен сынап, жүретін реакция теңдеулерін жазыңдар. 
3. Натрий пероксидінің сумен әрекеттесуі. Сынауыққа судың біраз кӛлемін құйып, 
үстіне натрий пероксиді ұнтағының аз мӛлшерін салыңдар. Реакция нәтижесінде қандай зат 
түзілгенін тәжірибе жүзінде дәлелдеңдер. Реакция теңдеуін жазыңдар. 
4.Сілтілік  металдардың  тұздарының  гидролизі.  Тӛрт  сынауыққа  жеке-жеке 
KCl
S
Na
KNO
,
,
2
3
  және 
3
2
CO
K
кристалдарының  біраз  мӛлшерін  салыпүстіне  2-3  мл 
дистилденген  су  құйыңдар.  Қандай  тұздар  гидролизге  ұшырайды,  тәжірибе  жүзінде 
дәлелдеңдер. Жүретін реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде жазыңдар. 
5. Аммиак әдісімен сода алу.30 г NaCl -ды 100 мл суда ерітіп, түзілген ерітіндіге 25 г
3
2
4
)
(
CO
NH
- ерітіндісін суда ерітіп аздап қосыңдар. Қоспаны шыны цилиндрге құйып, 
2
CO
газын кӛбірек жіберіңдер. 15 минут ӛткен соң 
3
NaHCO
 тұнбаның кӛп мӛлшері түзіледі. 
Тұнбаны  Бюхнер  воронкасында  сүзіп,  сүзгі  қағазында  салқын  судың  біраз 
мӛлшерімен  шайқаңдар.  Алдын  ала  ӛлшенген  фарфор  табақшаға  немесе  тигельге  тұнбаны 
салып кептіріп, тұрақты массаға дейін электр пешінде қыздырыңдар. 
6. Калий селитрасын алу. 20 мл суы бар стақанға 7,5  KCl  салып қыздыру арқылы 
ерітіңдер.  Түзілген  ерітіндіге  8,5  г  ұсатылған 
3
NaNO
  қосыңдар.  Стақандағы  затты  бірнеше 
минут бойы қайнатып, түзілген  NaCl  тұнбадан ерітіндіні тез арада сүзіп алыңдар. Ерітіндіні 
салқындатып  түзіліп  келе  жатқан 
3
KNO
кристалын  бақылаңдар.  Кристалдарды  Бюхнер 
воронкасында  сүзіп,  сүзгі  қағазында  кептіріңдер.Тәжірибе  жүзінде  ерітіндіде  болатын 
құбылысты тұздардың ерігіштігін пайдаланып түсіндіріңдер. 
7.  Калий  карбонатынан  калий  гидроксидін  алу.  Стақанға  10  мл  су  құйып,  10  г 
калий карбонатын ерітіңдер. Ерітіндіні қайнағанша қыздырыпүстіне жақсылап ұсатылған 8-
10 г сӛндірілген ізбесті араластыра отырып, аздап, бӛліп-бӛліп қосыңдар. Алынған ерітіндіге 
реакция соңына дейін кӛлемі бір қалыпты болатындай етіп су қосып, қайнатыңдар. Реакция 
соңына  дейін  жүргеніне  кӛз  жеткізіңдер.  Ол  үшін  сұйықтықтың  біраз  бӛлігін  пробиркаға 
құйып,  үстіне  HCl қосу  керек.  Реакция  соңында  ерітіндіні  суытып,  тұнбаны  мӛлдір 
сұйықтықтан  декантациялап  бӛліңдер.  Калий  карбонатын  сӛндірілген  ізбеспен 
әрекеттестіріңдер. Реакция теңдеуін жазыңдар. Кестені пайдаланып, 
3
CaCO
 және 
2
)
(OH
Ca
-
нің  ерігіштігін  ескере  отырып,  реакцияның  бағыты  мен KOH түзілуіне  қарай  жүретінін 
түсіндіріңдер. 
8.  Сілтілік  металл  тұздарыжалынының  түсі.  Қандайда  бір  калий  тұзын  түссіз 
жалында  қыздырыңдар.  Жалын  түсіне  назар  аударыңдар.  Дәл  осылай  натрий  және  литий 
тұздарымен  тәжірибе  жүргізіңдер.  Сымды  әр  тұздан  кейін  тұз  қышқылымен  тазалап  түсі 
жойылғанша жалында қыздырыңдар. 
 
Жаттығулар мен есептер 
1.  Сілтілік  металдар  литий,  натрий,  калий,  рубидий,  цезий  атомдарының  ауадағы 
оттекке әсері қандай? 
2. Сілтілік металдар артық мӛлшерде жанған кезде қандай қосылыстар түзіледі? 
3. Басқа сілтілік металдардан литийдің ерекшелігі қандай? 

 
198 
4. Натрий гидроксидінің 10 г массасын бейтараптау үшін қажетті күкірт қышқылының 
массасын есептеңдер. 
5.  Сілтілік  металдардың  және  олардың  қосылыстарының  қасиеттерінің  ӛзара 
ұқсастығын атом құрылысы мен периодтық заң тұрғысынан қалай түсіндіруге болады? 
6.  Мына  ӛзгерістерді  іске  асыруға  қажетті  реакция  теңдеулерін  жеке-жеке  жазып, 
теңестіріңдер: 
2
3
4
3
4
2
KNO
KNO
PO
K
PO
KH
KOH
K
KCl
 
 7.  Калий  хлориді  мен  калий  гидроксиді  балқымаларының  электролиз  процестерінің 
сызбанұсқасын құрастырыңдар. 
8. Соңына дейін жүретін реакция теңдеулерін жазыңдар: 
а) 
...
2
HCl
S
K
 
ә)
...
2
CaCl
KOH
 
б)
...
4
2
SO
K
NaCl
 
в)
...
)
(
)
(
4
2
конц
SO
H
катты
NaCl
 
г) 
...
4
2
3
2
SO
H
CO
K
 
д)
...
3
HCl
COONa
СH
 
е)
...
LiCl
KOH
 
 
9. Реакция теңдеуін аяқтап, коэффициенттерін қойыңдар: 
а) 
...
)
(
2
2
2
2
O
H
OH
Fe
O
Na
 
ә)
...
4
2
4
2
2
SO
H
KMnO
O
Na
 
б) 
...
2
3
H
N
Li
 
в)
...
2
Cl
NaH
 
г) 
...
2
O
H
NaH
 
д)
...
2
O
KH
 
10. 10 л 2 н натрий гидроксиді ерітіндісінен натрий гидрокарбонатын алу (қ.ж.) теория 
жүзінде қанша кӛлем кӛмір қышқыл газы жұмсалады? 
11.  Құрамы  30%  калийден  және  70%  натрийден  тұратын  1  грамм  балқымаға  су 
қосқанда 20
0
С температура 92кПа қысымда сутегінің қанша кӛлемі керек? 
12.  Тығыздығы  (
мл
г /
065
,
1
)  тең  80%  калий  гидроксиді  ерітіндісінің 
нормалдылығын есептеңдер. 
13.  100  л  12%    натрий  гидроксиді  ерітіндісін  дайындау  үшін  40%  натрий 
гидроксидінен және судан қанша кӛлем алу керек?
 
 
 
Мыс, күміс және қосылыстары 
 
Қасиеттері 
Cu 
Ag 
Au 
Рет нӛмірі 
29 
47 
79 
Салыстырмалы атомдық 
массасы, а.м.б. 
63,62 
107,87 
196,97 
Валентілік электрондары 
1
10
4
3
s
d
 
1
10
5
4
s
d
 
1
10
6
5
s
d
 
Атом радиусы, нм 
0,128 
0,144 
0,144 
Салыстырмалы электртерістілігі 
1,75 
1,42 
1,42 
Тығыздығы, г/см
3 
8,96 
10,52 
19,30 
Балқу температурасы, 
0
С 
1083 
960,5 
1063,4 
Стандартты электродтық 
потенциал, 
е
Э
Э
, В 
+0,52 
+0,80 
+1,68 

 
199 
Таза  мыс    қызыл,  жұмсақ  металл.  Ол  жылуды,  электр  тогын  жақсы  ӛткiзедi, 
коррозияға берiк.  
Мыстың химиялық активтiгi тӛмен. Алайда ылғал әсерiнен мыстың бетiн жасыл мыс 
гидрооксокарбонаты 
3
2
)
(
CO
CuOH
басады.  Мыс  оттегiмен,  галогендермен  және  күкiртпен 
тiкелей әрекеттеседi, негiздермен әрекеттеспейдi. Металдардың кернеу қатарында сутегiнен 
кейiн орналасқандықтан, ол сұйық қышқылдардан сутегiн бӛле алмайды. Азот қышқылы мен 
концентрлi күкiрт қышқылы мысты ерiтедi. 
Мыс оттегiмен екi оксид түзедi: мыс (II) оксидi 
 және мыс (I) оксидi
. 
Мыс  (I)  оксидi 
O
Cu
2
  қызыл  түстi  ұнтақ,  мысты  ауада  қыздырған  кезде  түзiледi. 
Соған орай мыс (I) гидроксидi СuОН ӛте тұрақсыз қосылыс, ӛте тез тотығады. 
Мыс (II) оксидi  CuO мысты ауада қыздырған кезде (800
0
С) түзiледi.  Ол қара, ұнтақ 
зат, тұрақты. Бұл оксидке мыс (IІ) гидроксидi сәйкес. Оны мыс (II) тұзына сiлтiмен әсер етiп 
алады.  Мыс  (II)  гидроксидi  кӛк  түстi  тұнба  түзедi.  Қыздырғанда тұнбаның  түсi  мыс  оксидi 
түзiлетiндiктен қараяды: 
 
Мыс (II) гидроксидi амфотерлi. Ол қышқылмен де, сiлтiмен де әрекеттеседi. Сiлтiмен 
әрекеттесiп мыс купритiн түзедi. Мыс жақсы комплекс түзушi, координациялық саны   4. 
Таза күмiс   аппақ, жұмсақ, созылғыш металл. Күмiс химиялық инерттi элемент. Ол 
қыздырғанда да оттегiмен әрекеттеспейдi. Тек күкiртсутегiмен қара сульфид (
S
Ag
2
)түзедi. 
Тұз  қышқылы  мен  сұйытылған  күкiрт  қышқылы  күмiске  әсер  етпейдi.  Ол  азот 
қышқылында еридi. 
Күмiс үш түрлi оксид түзедi: күмiс (I) оксидi
O
Ag
2
, күмiс (II) оксидi AgO , күмiс (III) 
оксидi
3
2
O
Ag
. 
Күмiс (I) оксидiн күмiс (I) тұздарына сiлтiмен әсер етiп алуға болады. Күмiс (I) оксидi 
қоңыр түстi тұнба түзедi. 
Күмiс  (I)  оксидiнiң  аммиактағы  ерiтiндiсiн  альдегидке,  глюкозаға  қосқан  кезде  олар 
қышқылға айналып таза күмiс бӛлiнедi. Оны органикалық химияда ―күмiс айна‖ реакциясы 
деп атайды. 
 
Бақылау сұрақтары 
1. Мыс, күміс және алтын атомдарының электрондық формулаларын жазыңдар. 
2.  Қосылыстарында мыс, күміс және алтын атомдары қандай тотығу дәрежелерін 
көрсетеді? 
3. Мыс топшасы металдары мен сілтілік металдардың электрондық құрылымы мен 
химиялық қасиеттеріндегі ұқсастықтар мен айырмашылықтар қандай? 
4.  Бөлме  температурасында  және  қыздырғанда  күміс  пен  мыстың  әртүрлі 
концентрациядағы 
3
4
2
,
,
HNO
SO
H
HCl
қатынасы қандай? 
5.  Алтын,  күміс  және  мыс  гидроксидтерінің  қасиеттерін  сипаттау.  Реакция 
теңдеулерін молекулалық және иондық теңдеулерін жазыңдар. 
6. Комплексті қосылыстарда алтын, күміс және мысқа  қандай координациялық сан 
тән.  Мысал  келтіріңдер.  Күміс  пен  мыстың  комплексті  қосылыстарын  алу  реакция 
теңдеуін жазыңдар. 
 
№19 зертханалық жұмыс 
Тәжірибелер.  
Аспаптар мен реактивтер:  аккумулятор немесе айнымалы тоқты тұрақты тоққа 
айналдыратын  аспап,  U-тәрізді  түтікше,  графитті  электродтар,  сумен  қыздыратын 
аспап,  құммен  қыздыратын  аспап,  дөңгелек  колба,  мыс  сымы,  мыс  жаңқасы,  мырыш 
түйірлері, тотықсыздандырылған темір,  мыс (ІІ) оксиді  CuO , мыс (ІІ) хлориді 
2
CuCl , мыс 
CuO
O
Cu
2
O
H
CuO
OH
Cu
2
2
)
(

 
200 
сульфаты 
4
CuSO ,  сүзгі  қағазы,  ерітінділер:  күкірт  қышқылы 
4
2
SO
H
,  тұз  қышқылы
HCl , 
азот қышқылы 
3
HNO
, аммиактың судағы ерітіндісі 
OH
NH
4
, натрий карбонаты
3
2
CO
Na
, 
күкіртті қышқыл  
3
2
SO
H
, күміс нитраты 
3
AgNO
, қалайы хлориді 
2
SnCl , натрий бромиді 
NaBr ,  натрий  хлориді  NaCl ,  натрий  тиосульфаты 
3
2
2
O
S
Na
,  калий  иодиді  KJ ,  лакмус, 
фенолфталейн. 
 
1. Мыстың алынуы. а) Мыс сульфаты ерітіндісін электролиздеу. Мыс (ІІ) сульфаты 
ерітіндісінің  электролиздеу  үлгісін  құрыңдар.  Инертті  электродтарда  қандай  процестер 
жүретіндігін кӛрсетіңдер. U-тәрізді түтікшеге ерітінді құйыңдар, оған графит электродтарын 
батырып  аккумуляторды  жалғаңдар.  Электродтардың  бірінен  газ  кӛпіршіктерінің  бӛлінуін 
бақылаңдар. Бұл электрод ток кӛзінің қандай полюсімен жалғасқан? Бірнеше минуттан кейін 
токты айырып, электродтарды ерітіндіден алыңдар. Қай электродта мыс бӛлінеді? 
ә)  Мыс  ионыноның  тұздарының  ерітіндісінен  активтірек  металдармен 
тотықсыздандыру.  Мыс  (II)  тұзы  ерітіндісін  сынауыққа  құйып  мыс  ионын 
тотықсыздандыра  алатын  бірнеше  түйір  металл  салыңдар.  Металл  бетіндегі  және  ерітінді 
түсіңдегі  ӛзгерістерді  бақылаңдар.  Қалыпты  электродтың  потенциалдары  кӛрсетілген 
кестесін пайдаланып, байқалған құбылысқа түсінік беріңдер. Реакция теңдеуін жазыңдар. 
2. Мыстың қасиеттері. а) Мыс активтілігі аз металдармен әрекеттеседі. Металдардың 
электрохимиялық  кернеу  қатарын  пайдаланып,  қандай  металдардың  иондары  олардың 
тұздарының ерітіндісінде мысты тотықтыра алатындығын анықтаңдар. 
Мыс  сымыныңұшын  сынап  (II)  нитраты  ерітіндісіне  батырыңдар,  ол  зімпара 
қағазымен  тазаланған  болуы  керек.  Химиялық  реакцияның  жүруінің  қандай  белгілері 
байқалады. Реакция теңдеуін жазыңдар. 
ә)  Мыстың  қышқылдармен  әрекеттесуі.  Аздаған  мыс  түйіршіктеріне  жеке 
сынауықтарда сұйытылған және қою 
4
2
SO
H
, 
HCl және 
3
HNO
қышқылдарының ерітінділерін 
құйыңдар.  Болған  құбылысты  бақылаңдар.  Реакция  жүрмеген  (әлі  басталмаған) 
сынауықтарды  жайлап  қыздырыңдар.  Мыс  барлық  қышқылдармен  әрекеттесе  ме? 
Ерітіндінің  түсіне  назар  аударыңдар.  Бұл  түсті  қандай ион кӛрсетеді?  Реакция  нәтижесінде 
бӛлінген  газды  түсіне  және  ӛзіне  тән  иісіне  қарап  анықтаңдар.  Реакция  теңдеуін  жазып, 
коэффициенттердің  қойылуын  түсіндіріңдер.  Мыстың  тотықсыздандырғыш  қасиетіне 
қорытынды жасаңдар. 
3.  Мыс  гидроксидін  алу  және  қасиеттері.  а)  Мыс  (ІІ)  гидроксидінің  тұнбасын 
алыңдар. Тұнбаның түсі мен қасиетін белгілеңдер. Реакция теңдеуін жазыңдар. 
ә) Мыс тұздарының гидролизі. Мыс (II) сульфаты ерітіндісіне натрий карбонатының 
ерітіндісін  құйыңдар.  Реакция  жүргені  қандай  белгілерінен  байқалады?  Мыс  (II) 
сульфатының су қатысында натрий карбонатымен реакция теңдеуін жазыңдар. 
4. Мыс (II) комплексті тұзын алу және қасиеттері. Мыс (II) сульфаты ерітіндісіне 
аммиак  ерітіндісін  алдымен  түскен  негізгі  тұздың  тұнбасын  ерігенше  тамшылатып  құю 
керек.  Реакция  теңдеуін  жазыңдар.  Мыс  атомдары  қандай  иондардың  құрамына  кіреді? 
Түзілген  ерітіндінің  түсі  қандай?  Түзілген  комплексті  тұздың  электролиттік 
диссоциациясының 
теңдеуін 
құрыңдар 
және 
комплексті 
ионның 
тұрақсыздық 
константасының  кӛрсетілуін  жазыңдар.  Бұл  тұздың  ерітіндісіне  сульфат  ионының 
болатындығын  тәжірибе  жүзінде  дәлелдеңдер.  Ерігіштік  кестесін  пайдаланып,  мыс  (II) 
иондарының комплексті тұзының ерітіндісі анықтауға болатын реактивті табыңдар. 
5.  Мыс  купоросын  алу.10  г  мыс  купоросын  алуға  қажетті  CuO   мен  20% 
4
2
SO
H
ерітіндісінің  мӛлшерін  есептеңдер.  Есептелген  CuO  мен 
4
2
SO
H
ерітіндісін  стақанға 
құйыңдар. Реакция аяқталған кезде ерітіндіні сүзіп, фарфор табақшаға құйып, сұйықтықтың 
бетінде  тұз  кристалдарынан  тұратын  қабыршақ  пайда  болғанша  сумен  қыздыру  аспабында 
қыздыру  керек.  Оны  суытып,  бӛлінген  кристалды  фарфор  воронкаға  сорып,  бӛлме 
температурасында кептіріңдер. Мыс купоросының шығымын есептеңдер. 

 
201 
6.  Мыс  (I)  гидроксиді  мен  оксидін  алу.  Зертханада  бар  реактивтерді  пайдаланып, 
мыс  (I)  гидроксидін  алыңдар.  Түзілген  тұнбаға  сілті  ерітіндісінің  артық  мӛлшерін  және 
глюкоза  ерітіндісін  қосыңдар.  Қоспаны  жақсылап  араластырып  отырып  қыздыру  керек. 
Алғаш мыс (I) гидроксидінің тұнбасы пайда болады, ал қатты кыздырғанда мыс (I) оксидіне 
айналады.  Мыс  (I)  гидроксиді  мен  мыс  (I)  оксидінің  түсін  белгілеңдер.  Реакция  теңдеуін 
жазыңдар.  Бұл  реакциядағы  глюкозаның  рӛлі  қандай,  мыс  (I)  гидроксидінің  термиялық 
тұрақтылығы туралы қандай тоқтамға келуге болады? 
7.  Мыс  (I)  иодидін  алу.
4
CuSO   ерітіндісіне 
KJ   ерітіндісін  қосып,  тұнбаны 
тұндырыңдар.  Ерітіндінің  бір  бӛлігін  тӛгіп  тастап,  оған  су  қосып  және  аздаған  крахмал 
желімін қосыңдар. Ерітінді түсінің ӛзгерісін байқаңдар. Реакция теңдеуін жазыңдар. Крахмал 
қандай  затқа  реактив?  Қалған  тұнбасы  бар  ерітіндіге  күкіртті  қышқыл  ерітіндісін  қоңыр 
тұнба жойылғанша қосыңдар, теңдеуін жазыңдар. Мыс (I) иодидінің түсі қандай? 
8.  Мыс  (I)  хлоридін  алу.  25  мл  78%-ті  мыс  (I)  хлориді  ерітіндісін  даярлаңдар. 
Алынған ерітіндіні фарфор табақшаға құйып, 10 мл концентрлі  HCl және 2 г мыс түйіршігін 
қосыңдар.  Қоспаны  тартпа  шкаф  астында  құмда 
2
Cu
иондары  түгел  тотықсызданғанша 
қыздырыңдар. 
Таза  суы  бар  сынауыққа  салынған  ерітінді  еритіндей  кӛгілдір  түске  боялғанда  ғана 
реакция аяқталады деп есептеу керек. Реакция аяқталғанда ерітіндіге 50 мл жаңа даярланған 
дистилденген  су  құйыңдар.  Түзілген  тұнбаның  түсін  белгілеңдер.  Реакция  теңдеуін 
жазыңдар. 
9.  Күмісті  алу.  а)  Активтірек  металдармен  күмісті  тұздарының  ерітінділерінен 
тотықсыздандыру. Күміс иондарын оның  тұздарынан тотықсыздандыруға болатын әр түрлі 
активті  металл  таңдап  алыңдар,  күміс  тұзы  ерітіндісін  сынауыққа  құйып,  оған  металл  салу 
керек. Жүрген реакцияның жылдамдығын салыстырыңдар. Орташа электроды потенциалды 
кестені пайдалана отырып түсіндіріңдер. Реакция теңдеуін жазыңдар. 
ә)  Қалайы  (II)  тұздарымен  күміс  иондарын  тотықсыздандыру.  Зертханада  бар 
реактивтерден натрий гидроксостаннатының (II) ерітіндісін алыңдар. Алынған ерітіндіні 1-2 
тамшы күміс тұзы ерітіндісімен қосыңдар. Түсі қара тұнба нені кӛрсетеді? Реакция теңдеуін 
жазып коэффициенттерінің қойылуын түсіндіріңдер. Реакция қандай ортада жүреді? 
10. Күміс айнасын алу. Тазалап жуылған құрғақ сынауыққа 
3
AgNO
 ерітіндісін алғаш 
түскен 
O
Ag
2
тұнбасы  ерігенше 
OH
NH
4
тамшылатып  құйыңдар.  Ерітіндіні  араластырып, 
бірдей  кӛлемде  10%-тік  глюкоза  ерітіндісін  кұйып,  50-60
0
С та  сулы  моншада  2-3  минутқа 
қойыңдар.  Сынауық  қабырғаларында  қандай  зат  пайда  болады?  Бұл  реакциядағы 
глюкозаның ролі қандай? Реакция тендеуі:
 
3
4
3
7
12
6
2
6
12
6
3
2
3
2
2
2
]
)
(
[
2
NO
NH
NH
O
H
C
Ag
O
H
O
H
C
NO
NH
Ag
 
а),ә),б) тәжірибенің негізінде күміс иондарының қасиеттерін сипаттаңдар. 
11. Күміс оксидін алу. Сілтінің (
) әсерінен күміс нитратынан күміс оксидінің 
тұнбасын  алыңдар,  тұнбаның  түсі  мен  қасиетін  сипаттаңдар.  Реакция  теңдеуін  жазыңдар. 
Күміс  гидроксидінің  тӛзімділігі  туралы  қандай  тоқтамға  келуге  болады?  Реакция  теңдеуін 
жазыңдар.  Күміс  гидроксидінің  негіздік  қасиетін  эксперимент  жүзінде  дәлелдеңдер.  Күміс 
оксидінің негіздік қасиетін кӛрсету үшін қандай қышқылды алу керек? Неге? 
12. Күміс галогендері. а) Күміс галогендерін алыңдар. Алынған қосылыстардың түсі 
мен қасиетіне кӛңіл аударыңдар. Реакция теңдеуін жазыңдар. Тұнбалардың 
3
HNO
-ке әсерін 
байқаңдар. Неге? Күміс галогенидтері 
3
HNO
-те неге ерімейді? 
ә)  Күміс  галогенидтерінің  тұнбасын  алыңдар,  сүзіп,  сумен  жуыңдар.  Оларға 
жарықтың әсерін байқаңдар. Реакция теңдеуін жазыңдар. 
13.    Күміс  нитраты  ерітіндісінің  лакмусқа  реакциясы.  Лакмуспен  күміс  нитраты 
ерітіндісінің  реакциясын  анықтаңдар.  Күміс  гидроксидінің  негіздік  күшіне  қорытынды 
жасаңдар. 
NaOH

 
202 
14.  Күмістің  комплексті  қосылыстары.  а)  11-тәжірибедегідей  күміс  оксидінің 
тұнбасын  алып,  оның  сұйығын  тӛгіп  тастап,  тұнба  толық  ерігенше  аммиак  ерітіндісін 
құйыңдар. Тұнбаның еру себебін түсіндіріңдер. Реакция теңдеуін жазып, алынған қосылысты 
атаңдар. 
ә)  Күміс  хлоридінің  тұнбасын  алып  сұйығын  тӛгіп  тастап,  тұнба  толық  ерігенше 
аммиак  ерітіндісін  қосыңдар.  Диаминкүміс  хлоридінің  пайда  болуының  реакция  теңдеуін 
жазыңдар. 
б)  Күміс  галогенидтерінің  тұнбасын  алыңдар.  Күміс  галогенидтерін  натрий 
тиосульфаты  ерітіндісіне  әсерін  сынаңдар.  Тұнбаның  еру  себебін  түсіндіріңдер.  Жүрген 
реакциялар  теңдеулерін  жазыңдар  (пайда  болған  комплексті  ионның  анион  екенін  ескеру 
керек).   Алынған қосылысты атаңдар. 

жүктеу/скачать 6,26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: