Павлодар мемлекеттік педагогикалық институты т.Қ. Қойбағарова информатика



жүктеу/скачать 7,08 Mb.
бет38/234
Дата15.03.2022
өлшемі7,08 Mb.
#27999
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   234
Екілік жүйеге

Сегіздік

Он алтылық

0,

35




жүйеге




жүйеге




























2




0,

35

0,

35




0

70







8







16










2




2

80

5

60




1

40







8







16










2




6

40

9

60




0

80







8





































2




3

20














60

2




1

20

Жауабы: 0,3510 = 0,010112; 0,3510 = 0,2638; 0,3510 = 0,5916;


Ескерту: Бүтін және бөлшек бөліктен тұратын аралас ондық жүйедегі сандар, басқа жүйелерге екі кезеңмен аударылады.
Бірінші кезеңде санның бүтін және бөлшек бөліктері жеке-жеке аударылады.
Екінші кезеңде аударылған бүтін және бөлшек бөліктерінің арасына үтір қойылып біріне бірі тіркестіріліп жазылады.
Мысалы: ондық жүйедегі 75,35 санын екілік, сегіздік және оналтылық жүйелеріне аударайық. Біріші кезеңі жоғарыда орындалған. Енді екінші кезеңін орындайық:

75,3510 = 1 001 011, 010112; 75,3510 = 113,2638; 75,3510 =

4B, 5916;
3.5. Екілік (сегіздік, оналтылық) жүйедегі санды ондық жүйеге аудару.
Кез келген q негізді санау жүйесінде берілген кез келген бүтін, не аралас санды 10-дық санау жүйесіне аудару үшін, жоғарыда қарастырылған өрнек түрінде жазып алып, есептеуді 10-дық жүйеде жүргізсе болғаны.
Мысалдар:

Разрядтар 3210-1



54




Сан

1 0 1

1, 12 = 1*23 + 0*22 + 1*21 + 1*20 + 1*2-1 = 11,510

Разрядтар

2 1 0

-1




Сан

2 7 6, 58 = 2*82 + 7*81 + 6*80 + 5*8-1

= 190,62510

Разрядтар

2 1 0







Сан

1 F 316 = 1*162 + 15*161 + 3*160 = 49910

Разрядтар

2 1 0

-1-2




Сан

1 3 1, 2 14 = 1*42 + 3*41 + 1*40

+ 2*4-1 + 1*4-2=

29,562510
3.6. Позициялық санау жүйелерде арифметикалық амалдар Кез келген q негізді позициялық санау жүйелерінің
сандарымен арифметикалық амалдар, арифметикадағы бірмәндес сандардың қосу жене көбейту ережелері негізінде орындалады.
Қосу
Есептеу ережесін пайдалана отырып, қосу кестесін оңай құруға болады.
Екілік жүйеде қосу Сегіздік жүйеде қосу




+

0

1

0

0

1

1

1

10



+

0

1

2

3

4

5

6

7

0

0

1

2

3

4

5

6

7

1

I

2

3

4

5

6

7

10

2

2

3

4

5

6

7

10

11

3

3

4

5

6

7

10

11

12

4

4

5

6

7

10

11

12

13

5

5

6

7

10

11

12

13

14

6

6

7

10

11

12

13

14

15




7

10

11

12

13

14

15

16


Оналтылық жүйеде қосу

+

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

0

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

10

2

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

10

11

3

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

10

11

12

4

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

10

11

12

13

5

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

10

11

12

13

14

6

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

10

11

12

13

14

15

7

7

8

9

A

B

C

D

E

F

10

11

12

13

14

15

16

8

8

9

A

B

C

D

E

F

10

11

12

13

14

15

16

17

9

9

A

B

C

D

E

F

10

11

12

13

14

15

16

17

18

A

A

B

C

D

E

F

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

B

B

C

D

E

F

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

1A

C

C

D

E

F

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

1A

1B

D

D

E

F

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

1A

1B

1C

E

E

F

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

1A

1B

1C

1D

F

F

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

1A

1B

1C

1D

1E

55



Қосындыда разрядтардағы сандар қосылады, егер қалдық қала-тын болса, онда ол сол жаққа орналастырылады
1-Мысал.

15 және 6 сандарын әртүрлі санау жүйесінде қосайық. Ондық: 1510 + 610 Екілік: 11112 + 1102 Сегіздік: 178 + 68 Оналтылық: F16+616






Жауабы: 15+6 = 2110 = 101012 = 258 = 1516.

Тексеру.

Табылған қосындыны ондық жүйеге ауыстыру:

101012 = 24 + 22 + 20 = 16+4+1=21,

258 = 2.81 + 5.80 = 16 + 5 = 21,



1516 = 1.161 + 5.160 = 16+5 = 21.


жүктеу/скачать 7,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   234



©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет
Lessons
Curriculum vitae
Documents