Тақырып: Психолог жұмысының ережесі мен этникалық принциптері

1. Психолог өмірдегі ғылыми, әлеуметтік, өндірістік сұрақтарға шешімді белсенді түрде қабылдай білу керек.

1.1. Өндірістік еңбек психологиясының қаражатын және өнім сапаларын жоғарылатуға, материалдық, энергетикалық, жұмыс күштеріне жұмсалған уақытты азайту және қаражатты төмендету.

1.2. Психологиялық әдістерге әлеуметтік, технологиялық және басқа жаңалықтарды еңгізуге көмектесу.

1.3. Мамандарды психологиялық профориентация ,профконсультация, профотбора, профобучения және психопрофилактикалық жолмен дайындықтарын жақсарту.

1.4. Психологиялық заңдылықтарға сүйене отырып, тұрақсыз кадрларды азайтуға, қол жеткізуге,ұжым тұрақтылығын қалыптастыруға халық меграциясын реттеуге міндетті.

1.5. адамдардың әлеуметтік өмірлері мен еңбек белсенділіктерін арттыру.Психологиялық реабилитацияны қажет ететіндерге жалпы және жеке өмірлік мәселелер мен кәсіби сұрақтар бойынша психологиялық кеңес беру.

1.6. Жұмысшылар мен мамандардың психологиялық оптимизациясының негізінде қоршаған ортаны, жабдықтарды, технологиялық процестерді өз еңбектерімен қанағаттандыруға қол жеткізуге ұмтылу.

1.7. Әлеуметтік психологияның көмегімен әлеуметтік , ғылыми және жаңа техниканы болжау.

1.8. Теория мен әдістемені дамыта отырып, психология ғылымын қамтамасыз ету

1.9. Этникалық принципті,ережені және заңдылықтарды өзінің іс-әрекетінде басшылыққа алу.

2.Психолог психологиялық ғылымда әдістерді қолдануға құқылы.

2.1. Психологиялық қасиет туралы жасырын ақпарат алуға, адамдардың ерекшеліктері мен жағдайлары туралы ақпарат алуға құқылы.

2.2. Жұмысшылар мен арнайы мамандардың оптимальды әрекеттері бойынша және жұмыс орындары бойынша оларды бөлу туралы ақпарат жинақтау.

2.3. Комиссия жұмысшыларына нұсқауларды, заңдылықтарды талқылауға және келісімге келуге қатысуға құқылы.

2.4. Болған оқиғаның себептерін, қақтығыстарды тексеруге қатысу секілді оқиғаларды және іс-жүргізу қорытындылары бойынша комиссия мүшелеріне

баяндауға құқылы

2.5. Толық жетілген тәрбиелеу, оқыту әдістерін практика жүзінде жұмыстарда қолдануға құқы лы.

2.6. Қабылдау бөлімінің, комиссия мүшелерінің жұмыстарына қатысуға

2.7. Эксплуантациялық сипттармен жабдықтауға , технология процестерін, қоршаған ортамен жұмыс орталықтарын оқытуға және жағдайларды өзгертуге құқылы

2.8. Өз жұмыстарының материалдарын индивидуальды психологиялық кеңес беру процесі ретінде, өндірістерде, мектептерде, емдеу бөлімдерінде қолдануға оларды конференцияларда, сьезде және басылымдарда хабарлауға құқылы.

2. Психолог қызметін ұйымдастыру

3. Психолог қызметінің обьектілері мен субьектілері

3.1. Психолог тың орнына мемлекеттік дипломы бар, арнайы психологиялық білімі бар адам ғылыми-зерттеу, оқыту, өндірістік, емделу, кооперативті немесе басқа да ұйымдарды ұсынады

3.2. Мемлекеттік немесе кооперативті немесе жеке өзі тапсырыс беруші ретінде психологқа психолог иялық спаттама жөнінде кеңес береді, психолог жұмысының ережелері , принциптері мен танысады және олармен келісімге келеді

3.3. Зерттелушінің орнына психологиялық зерттеу обьектісі ғылыми, өндірістік, әлеуметтік қызығушылықтармен келіседі.

3.4. Психолог зерттеулерінің теориялық, әдістемелік, эксперименталды материал қорытындылары шығады.

4. Психологиялық қызметтегі субьективті- обьективті қарым-қатынас

4.1. Психолог тапсырыс берушіден тапсырмалар алып, зерттеу барысында өзара келісім түрінде техникалық тапсырмалар құрады, психолог міндеттерін тапсырыс алушылар мен зерттелушілерді , олардың өзара біріккен міндетті әрекеттері бөледі.

4. Психологиялық қызметтегі субьективті-обьективті қарым-қатынас.

4.1. Психолог тапсырыс берушіден тапсырмалар алып, зерттеу барысында өзара келісім түрінде техникалық тапшылар мен зерттеушілерді, олардың өзара біріккен міндетті әрекеттерді бөледі.

4.2.Психолог психологиялық қызметтің теориялық концепциясының адекватты тапсырмаларын таңдайды, жұмыс әдістерін, нақты зерттеу әдістерімен зерттелушімен жүргізілетін жұмыстарды таңдайды.

4.3. Психолог зерттелушімен тікелей әңгіме барысында анкета, интервью, тест,электрофизикалық зерттеу т.б. немесе жанама түрде биографиялық, бақылау әдісі арқылы жұмысты жүзеге асырады.

4.4. Психолог зерттелушінің жеке өміріне әсер ететіндей материалдар өңдеп, оларға қорытынды шығарып, алынған мәлімет жөнінде жақсы білетін ұжыммен талқылайды, қорытындылар жазып, факторлады аяқтайды.

4.5. Психолог тапсырыс берушіге өзінің қортындыларымен, ұсыныстарын, зерттелушіге қатысты тапсырыс берушінің сұрағына жауап береді.Зерттеу құжаты жазбаша түрінде жүреді.

4.6. Тапсырыс беруші зерттелушіге психологияның кеңесі бойынша мынадай түрде; психокоррекция, психологиялық –педагогикалық оқыту, административті түрде ықпал жасау, зерттелуші жұмысындағы эргономикалық және инженерно-психологиялық факторладың ерекшелігін өзгертеді, еңбек қызметінің талаптарын іске асырады.

Психолог қызметінің этикасы жалпы адамдық мораль мен құқықтық құндылықтарға негізделеді. Тұлғаның еркін және жан-жақты дамуымен, оның сыйластығы, адамдарға жақындауы,әділдікті қалыптастыру, қоғамның дамуы психолог қызметімен анықталады. Психолог қызметінің этникалық принциптері мен ережелері,талаптарын қалыптастырады, ондайда оның қызметіндегі адамгершілік, профессионализм,жұмыстағы адамдарға деген сыйластық сақталады немесе жойылады.

5. Зерттелушіге зарар келтірмейтін принциптер мен психологтан жұмысын ұйымдастыруды талап етеді. Қорытындылары мен процестері зерттелушінің әлеуметтік жағдайына, денсаулығына ешқандай зарар келмеуін талап етеді. Осы принциптерді орындауда психологтың зерттелушімен де,тапсырыс берушіменде жақсы қарым –қатынас орнатуды талап етеді.

5.1. Психолог пен зерттелушінің өзара түсіністік ережелері. Психолог жеке тұлғаның адамгершілігін құрметтеуден, құқығы мен бостандығын сыйлауы керек. Психолог зерттелушімен зерттелушінің келісімінен кейін, оның зерттеу мақсатын хабарлағаннан кейін, әдістерді қолдану мен алынған ақпаратты пайдалану тәсілдерінен кейін жұмысын жүргізеді.

5.2. Зерттелушіге қолданған әдістердің қауіпсіздігі туралы ережелер. Психолог мынадай зерттеу әдістерін қолданады; зерттелуінің зерттеу қорытындысында еш жалғандық болмау керек, денсаулығына зиян келтірмеу керек, психологиялық қасиеттері мен ерешеліктері жөнінде мағлұмат бермейді. Нақты психологиялық зерттеуде ұйғарылған тапсырмалар деген қарым қатынас болмайды.

5.3. Зерттелушіге байланысты тапсырыс берушінің дұрыс емес қызметін ескерту ережелері. Психолог өз ұсыныстарын құрастырады, сақтауда қолдануды және зерттеу қорытындыларын ұйымдастыруда мынадай жағдайда жарияланады, олады тапсырмалардан тыс қолдануға , психологпен тапсырыс берушінің арасындағы келісімге келуіне тыйым салу және зерттелушінің жағдайын төмендетуі мүмкін. Психолог зерттелушіге тапсырыс беруші туралы ақпарат береді және оны тек зерттелушімен келісімге келгеннен кейін ғана.

6. Психологтың компенттетілік принципінде психологтан профессиональды игерген сұрақтарын шешуді,және практикалық әдістермен жұмыста алатын және психокоррекциялық немесе басқа да әрекеттерді талап етеді. Принциптерді орындау ереже бойынша орындалады.

6.1. Психолог пен тапсырыс берушінің бірігіп жұмыс жасау ережесі. Психолог тапсырыс берушілердің сұрақтары бойынша қазіргі психология ғылымының шынайы мүмкіндіктері туралы хабар беру тиіс және психологялық материалдар мен әдістерді қолдана отырып тапсырыс берушінің өзімен бірге қатысуы туралы келісім алу керек.

6.2. Психолог пен зерттелушінің профессиональды қарым қатынас жасау ережесі. Психолог психодиагностикалық әңгіме, бақылау әдістерін игеру керек, бір жағынан берілген тапсырмаларды максимальды эффективті шешу керек, екінші жағынан зерттелушінің сезім эмапатиясы мен сенімін қолдану керек.

7. Психологтың конфитденциальды іс-әрекет принципі мынаны біледі, психлогтың зерттелушімен бірге жұмыс жасай отырып материалдар жинақтайды. Принцип мынадай жағдайларда орындалады, егер психолог пен тапсырыс беруші арасындағы психологиялық ақпрат алмасу ережелерімен сәйкес келсе.