Педагогика ғылымының мәні. Оның ерекше білім саласына бөлінуі және зерттеу аймағы
жүктеу/скачать 158,6 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жеке сабақтардың жоспары
- «Оқушылар білімін бағалауда қандайда болмасын жалаң бүркемелеушілікке жол берілмеуін міндетті түрде қадағалау қажет».
| Тақырыптық жоспарлау – белгілі бір пәнге қатысты оқытудың барлық формасының бірлігі мен байланысының көрінісі (Ильина, 363).
Ол мұғалімге бір сабақтан келесі сабаққа өту барысында дидактикалық мақсаттарды анықтауда бірізділік пен жүйелілікті анықтауға септігін тигізеді, оқу материалының мазмұнындағы негізгі ойды бөліп қарауға, оқушылар мен мұғалімдердің негізгі оқу әрекеттерін белгілеуге, пәнаралық байланысты орнықтыруға, оның барысында пайдаланылатын көрнекі және техникалық құралдарын ойластыру, сонымен бірге нақтылы тақырыптарды оқыту нәтижелерін алдын ала болжауға мүмкіндік береді. Тәжірибелі мұғалім тақырыптарды зерттегенде, оқу материалын оқып біледі, осы тақырып бойынша өткен оқу жылында жүргізген сабақтардың тәжірибесін ескереді, жеке сабақтарға арналған тақырыптың мазмұнын жоспарлайды және сабақта тек білімдік міндеттері ғана емес, сол сияқты тәрбие міндеттерінің шешілуін де белгілейді. Сабаққа осындай жүйемен даярлануда мұғалімдер оқушылардың оқу еңбегін жақсы ұйымдастырады, әрбір жеке оқушыға зейін қойып, сезімталдықпен қарайтын болады, соның арқасында оларға жоғары сапада білім беріп, жеке басын нәтижелі тәрбиелеуге қол жеткізеді. Себебі, сабаққа тұтас тақырып бойынша даярлау белгілі оқу материалын мектепке өту үшін жақсылап жоспарлау ғана емес, сол сияқты оқушылардың ұжымдық және дара жүргізетін оқу жұмысын, сабақ үстінде оқушылардан сабақ сұрауды және артта қалушыларға көмек көрсетуді күні бұрын ескеруге мүмкіндік береді. Оқу бағдарламасының тараулары бойынша сабақтардың тақырыптарын жасап болғаннан кейін, іле–шала мұғалім алдағы әрбір сабақтың мазмұны мен ұйымдастыру әдістемесін толық ойластырып алады. Жеке сабақтардың жоспары – әрбір мұғалімнің жеке сабақ құжаты. Ол мұғалімнің тақырып жөнінде алдын – ала қандай жұмыс жүргізетіндігімен анықталады. Сондықтан тиімді жасалған жоспар –тиімді өткен сабақ болып табылады. Қазіргі кезде мектеп тәжірибесінде қалыптасқан мұғалімнің жеке жоспарының үлгісі төмендегідей: 1.Оқу бағдарламасының берілген тарауы бойынша сабақтың күні мен саны анықталады. 2.Сабақтың тақырыбы. 3.Сабақтың мақсаты. 4.Сабақтың құрылымы немесе дидактикалық кезеңдері. 5.Сабақтың мазмұны. 6.Оқыту әдіс–тәсілдері. 7.Сабақ құралдары. 8.Үй тапсырмасы. 9.Қорытынды, сабақтың аяқталуы. Сабақтың анағұрлым негізгі бөлігі – оның төртінші және бесінші кезеңі болып табылады. Оқыту жұмысың ұйымдастырудың сабақтан басқа түрлері. Білім беру мазмұнын меңгеру бойынша оқушылардың қызметі әртүрлі факторларға негізделген оқытудың әртүрлі нысандарында жүзеге асырылады: оқытудың мақсаттары мен міндеттері; оқумен қамтылған оқушылардың саны; жекелеген оқу процестерінің ерекшеліктері; оқушылардың оқу жұмысының орны мен уақыты; оқулықтармен және оқу құралдарымен қамтамасыз етілуі және т. б. оқытуды ұйымдастырудың жалпы түрлері. Қазіргі дидактикада оқытудың ұйымдастырушылық формалары жалпы және нақты болып бөлінеді. Оқытуды ұйымдастырудың жалпы нысандары үш: алдыңғы, топтық және жеке. Оқытуды ұйымдастырудың нақты (жеке) нысандарына: сабақ, оқу экскурсиясы, оқушылардың үй жұмысы, факультативтік сабақтар, оқу-өндірістік шеберханалардағы сабақтар және т.б. жатады. Оқытуды ұйымдастырудың жалпы нысандарын қарастырайық. Фронтальды (жалпы сынып) жұмыс түрі кезінде мұғалім біртұтас міндетпен жұмыс істейтін барлық сыныптың оқу-танымдық қызметін басқарады. Ол оқушылардың ынтымақтастығын ұйымдастырады және барлық жұмыстың бірыңғай қарқынын анықтайды. Фронтальды жұмыстың педагогикалық тиімділігі көп жағдайда мұғалімнің бүкіл сыныпты көру жолында ұстай білуіне және әр оқушының жұмысын елемеуге байланысты. Егер мұғалім шығармашылық жұмыс атмосферасын құрып, оқушылардың назарын және белсенділігін сақтай алса, оның нәтижелілігі артады. Бірақ алдыңғы жұмыс оқушылардың жеке айырмашылықтарын ескермейді. Ол орта оқушыға бағытталған, сондықтан жекелеген оқушылар берілген жұмыс қарқынынан артта қалады, ал басқалары – озады және амалсыз әрекет етпейді. Оқытуды топтық ұйымдастыру кезінде мұғалім сынып оқушыларының жекелеген топтарының оқу-танымдық қызметін басқарады(оларды шағын топтар деп атайды). Оқытуды ұйымдастырудың жеке нысаны олардың басқа оқушылармен тікелей байланысын көздемейді. Шын мәнінде бұл әр түрлі (әр оқушы үшін жеке таңдалған) және барлық сынып үшін бірдей болуы мүмкін дербес оқушы тапсырмалары. Осы мақсатта арнайы әзірленген карточкалар қолданылуы мүмкін. Егер мұғалім сабақта бірнеше оқушыға басқалары өз бетінше жұмыс істейтін уақытта көңіл бөлсе, онда мұндай оқыту нысанын жеке-топтық деп атайды. Қарастырылған жалпы ұйымдастыру түрлері, әдетте, бір сабақта кезектесіп, кешенді түрде қолданылады. Кейде оқыту ұйымының Ұжымдық нысаны туралы айтады. Бірақ алдыңғы және топтық оқыту формалары да ұжымдық емес, бірақ оларды ұсынуға тырысса да. Мәселен, фронтальды жұмыс кезінде ынтымақтастық пен жолдастық өзара көмек, міндеттер мен функцияларды бөлу жоққа шығарылуда. Бірақ барлық топтық жұмыс ұжымдық емес. Бекіту Х. Й. Лийметса, ұжымдық жұмыс сараланған топтық жұмыс негізінде ғана пайда болады және келесі белгілері бар: 1) сынып (топ) мұғалім берген тапсырма үшін ұжымдық жауапкершілікті сезінеді және оның орындалуы үшін тиісті әлеуметтік баға алады; 2) тапсырманы орындауды ұйымдастыру мұғалімнің басшылығымен сыныптың (топтың) өзімен жүзеге асырылады; 3) әрбір оқушының мүдделері мен қабілетін ескеретін және әрқайсысына жалпы қызметте өзін жақсы көрсетуге мүмкіндік беретін еңбек бөлінісі әрекет етеді; Оқытуды ұйымдастырудың негізгі (міндетті) нысандарына: сабақ, оқу экскурсиясы, оқушылардың үй жұмысы, өзін-өзі дайындау жатады. Оқытуды ұйымдастырудың қосымша түрлеріне: факультативтік, ынталандырушы және қолдаушы сабақтар, консультациялар, оқу пәндері бойынша олимпиадалар, оқушылар конференциясы, пәндік апталықтар (онкүндіктер), үйірмелерде, секциялар мен қызығушылықтары бойынша клубтарда сабақтар және т. б. жатады. Қазіргі сабақтың жаңа түрлері Білімді бақылау және бағалау түрлері Қазіргі таңда педагогика ғылымының өзекті де, өткір мәселелерінің бірі оқушылардың білім сапасын арттыру, оқыту мәселесін жақсарту болып отыр. Соған байланысты оқушылардың білім бағасына және сол білімді бақылау жүйесі жайлы құжат «Жалпы білім және кәсіптік бағдар беретін мектеп реформасының негізгі бағыттарында» бұл мәселеге жоғары мән беріледі. Құжатта былай делінген: «Оқушылар білімін бағалауда қандайда болмасын жалаң бүркемелеушілікке жол берілмеуін міндетті түрде қадағалау қажет». Бұл талаптардың жүзеге асуы осы таңдағы оқушылардың білімін бақылау жүйесіне жоғары сын қоя отырып, жан-жақты талдау жүргізуді қажет етеді. Қазіргі қалыптасқан білімді бақылау-тексеру жүйесіне қанағаттанбау (білім көрсеткіштері және оны тексеру тәсілімен қоса) мәселелері дидактикалық материалдар бетінде жиі ескеріліп, әрі айтылып жүр. Осы күндегі білім бағасы жүйесінің бірден-бір кемшіліктерінің бірі ғалымдар пікірінше, айрықшаланған көрсеткіштердің көптігі, көпжақтылығы және немғұрайлығы. Бұл көрсеткіштердің осындай қыры білім бағасының мазмұндық сипатының жойлмауына, әрі осы мазмұнға сәйкес бағаға практикалық тұрғыда бағдарлануға қиындық туғызады. Сондықтан да, білім сапасының теориялық негізделген принциптерін жасау мәселесі және соған сай психологиялық тұрғыда оқушылардың білімін тексеру тәсілдері қазіргі таңда ерекше қиын әрі күрделі болып отыр. Тәжірбиелі әдістер мен оқушылардың білім сапасын бағалау критерийлерінің соған сәйкес оқыту, меңгеру теориясымен органикалық байланысын талап ету мәселесі-педагогикалық психологияда диагностиканың негізін құраушы принцип болып табылады. Білім сапасының психологиялық диагностиканың бұл шектеулі оқу әрекетінің процесі дамыған, толыққанды сипаттағы оқытудың теориясына сүйенген жағдайда ғана жойылды. Оқушылардың білім сапасына қазіргі таңда қойылар талаптың өсуі білімді игеру көрсеткіштері құрылымының өзгерісінде көрініс табуда, әрі осы мәселенің дидактиктер мен педагогтар зерттеулерінде көп қарастырылуы да септігін тигізіп отыр. жүктеу/скачать 158,6 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|