Педагогика кафедрасы
Жеке инновацияның микродеңгейінде пәндік-феноменологиялық, немесе пәндік-технологиялық; 2
жүктеу/скачать 0,59 Mb.
|
пед.зерт. Лекция 1 (1)
| 1. Жеке инновацияның микродеңгейінде пәндік-феноменологиялық, немесе пәндік-технологиялық;
2. Макродеңгейде - жеке инновациялардың өзара әрекеттесуі. Бірінші тәсіл – инновациялық процестің құрылымын оның мазмұндық жағынан бөліктерге бөледі, яғни. кейбір жаңа идея қарастырылады, шындыққа айналды. Екінші тәсіл – жеке инновациялардың өзара әрекеттесуімен анықталады: олардың үйлесуі, бәсекелестігі, дәйекті өзгеруі. Педагогикалық әдебиеттерде білім беру саласындағы инновациялық үдерістердің екі типі ажыратылады. Бірінші типі – генерациялайтын қажеттіліктің өзіне нақты сілтеме жасамай немесе инновациялық үдерісті жүзеге асырудың барлық жағдайлары, құралдары мен жолдары жүйесін толық білмей, көп мөлшерде өздігінен пайда болатын инновациялар. Мұндай инновациялар әрқашан ғылыми негіздеудің толықтығымен байланысты бола бермейді, көбінесе олар эмпирикалық негізде, ситуациялық талаптардың әсерінен орын алады. Бұл түрдегі инновацияларға жаңашыл мұғалімдер, тәрбиешілер, ата-аналардың қызметі жатады. Бұған сонымен қатар әкімшілер – білім беру дизайнерлері, білім беру және оқыту тәжірибесімен айналысатын мәдениет қайраткерлері (суретшілер, музыканттар, сәулетшілер, кәсіпкерлер, экологтар және т.б.) қолға алған жаңалықтар да ішінара кіреді. Инновациялардың стихиялық сипаты туралы айтылғандар олардың қызметінің оң жақтарын көрсету үшін инновацияның бұл түрін терең талдау қажеттігін атап көрсетеді. Екінші типі – саналы, мақсатты, ғылыми түрде дамытылған пәнаралық қызметтің жемісі болып табылатын білім беру жүйесіндегі инновациялар. Басқару тұрғысынан стихиялық және мақсатты инновациялар төрт кіші түрге бөлінеді (М.С. Бургин): - ғылыми-бақылау функцияларын ғылыми ұйымдар орындайды; - ғылыми-әкімшілік – бақылауды олар халыққа білім беру органдарының қолдауымен жүзеге асырады; - әкімшілік-ғылыми – бақылау мен басқаруды ғылымға негізделген басқару органдары жүзеге асырады; - саяси-әкімшілік – бақылау функцияларын әкімшілік органдар алады. Қазіргі білім берудегі педагогтың инновациялық қызметі оқу-тәрбие процесінің ең маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. «Инновациялық қызмет» дегеніміз не? Мұғалімдердің барлығы дерлік бұл тұжырымдамада екі негізгі құрамдас бөлікті көреді: бұл бұрынғымен салыстырғанда жаңа нәрсе, ал бұл жаңасы білім сапасын арттыруға бағытталған. Жалпы, анықтаманың мәні өте дұрыс көрсетілген. Қазіргі түсінікте инновация – «бір нәрсенің жаңа формаларының немесе элементтерінің, сондай-ақ жаңадан қалыптасқан форманың, элементтің көрінісі». Инновацияның синонимі – «инновация» ұғымы. Педагогикада «инновациялық қызмет» ұғымы біршама тереңірек қарастырылады және мағыналық ауқымы кең. Бұл жақсы нәтижелерге қол жеткізу, жаңа білім алу, жаңа педагогикалық тәжірибені енгізу мақсатында оқу процесін салыстыру және зерделеу арқылы өзінің педагогикалық тәжірибесін түсінуге негізделген мақсатты педагогикалық іс-әрекет, бұл педагогикалық инновацияларды жоспарлау мен енгізуге бағытталған шығармашылық процесс. сапалы білім. Бұл педагогтың шығармашылық мүмкіндіктерін көрсететін әлеуметтік-педагогикалық құбылыс. Енді педагогтың инновациялық педагогикалық қызметіне тоқталайық. Педагогтың инновациялық қызметінің негізгі ерекшеліктері Инновациялық қызмет және оның үдерісі көп жағдайда педагогтың инновациялық мүмкіндіктеріне байланысты. Сондықтан бұл категорияны қарастыру қажет. Жеке тұлғаның инновациялық потенциалы келесі негізгі параметрлермен байланысты: - жаңа ұғымдар мен идеяларды генерациялау және шығарудың шығармашылық қабілеті, ең бастысы – оларды практикалық формада жобалау және модельдеу; - жеке тұлғаның толеранттылығына, икемділігіне және панорамалық ойлауына негізделген оның идеяларынан өзгеше жаңа нәрсеге ашықтығы; - мәдени-эстетикалық дамыту және тәрбиелеу; - өз қызметін жақсартуға дайындығы, осы дайындықты қамтамасыз етудің ішкі құралдары мен әдістерінің болуы; - дамыған инновациялық сана (дәстүрлімен салыстырғанда инновациялық қызметтің құндылығы, инновациялық қажеттіліктер, инновациялық мінез-құлық мотивациясы). В.А. Сластенин мен Л.С. Подымова өз еңбектерінде педагогтың инновациялық іс-әрекетінің моделін жасады. Педагогтың инновациялық іс-әрекетіндегі жеке-шығармашылық көзқарас педагогтың өзін шығармашылық тұлға ретінде сезінуін, оның жетілдіру мен түзетуді қажет ететін кәсіби және жеке қасиеттерін анықтауды қамтиды. Өзін-өзі жетілдіру қажеттілігі - жаңашыл педагогтың негізгі түрткісі (мотиві) және негізгі сапасы. Авторлар анықтаған инновациялық қызметтің құрылымдық-функционалдық құрамдас бөліктері өзара тығыз байланыста болады және біртұтас, динамикалық жүйені құрайды. Ұсынылған педагогтың инновациялық іс-әрекетінің қалыптасу деңгейінің өзіндік ерекшеліктерімен көрінетін критерийлер жүйесі назар аударарлық. Сонымен, педагогикалық инновацияларға шығармашылық бейімділік педагогтың ішкі дүниесінің мәдениетке, қоғамға ашықтығын, басқа тәжірибелерге өткізгіштігін, өзгерістерге дайындығын және т.б. Модель инновациялық белсенділікті қалыптастырудың 4 деңгейін ұсынады. Педагогтың инновациялық іс-әрекетінің бейімделу деңгейі жаңашылдыққа деген тұрақсыз қатынаспен сипатталады. Технологиялық дайындық өз тәжірибесін пайдаланумен байланысты. Мұғалімнің кәсіби-педагогикалық іс-әрекеті бұрын жасалған схема, алгоритм бойынша құрылады, шығармашылық іс-әрекеті іс жүзінде көрінбейді, біліктілігін арттыру қажет болған жағдайда әртүрлі курстар арқылы жүзеге асырылады. Инновация әлеуметтік ортаның қысымымен ғана игеріледі, әдетте, бұл деңгейде инновацияны өз тәжірибесінде қолданудан бас тарту байқалады. Репродуктивті деңгей педагогикалық инновацияларға неғұрлым тұрақты қатынасымен ерекшеленеді, жаңашыл педагогтармен байланыс орнатуға деген ұмтылыс көрінеді, педагогикалық қызметке қанағаттанушылықтың жоғары көрсеткіші белгіленеді, өзін-өзі жетілдіру қажеттілігі мойындалады. Инновациялық белсенділік көрінісінің эвристикалық деңгейі жалпы алғанда, инновацияларды енгізу жолдары мен тәсілдерін көбірек шоғырландырумен, тұрақтылықпен және хабардарлықпен сипатталады. Баламалы концепцияның, технологияның немесе білім беру мазмұнының субъектісі ретінде мұғалім тұлғасының қалыптасуын көрсететін технологиялық құрамдас құрылымында елеулі өзгерістер орын алады. Бұл деңгейдегі мұғалімдер әрқашан жаңа нәрселерге ашық, басқа топтармен қарым-қатынастан жаңа ақпаратты шығарады. Шығармашылық деңгей инновациялық қызмет тиімділігінің жоғары дәрежесімен ерекшеленеді, мәселелерге жоғары сезімталдықпен және шығармашылық белсенділікпен ерекшеленеді. Педагогтардың инновациялық іс-әрекетінде балаларды тәрбиелеудің өзіндік авторлық тәсілдерін құруды қамтамасыз ететін импровизация, педагогикалық интуиция, шығармашылық қиял маңызды орын алады. Көбінесе олар инновациялық педагогика бойынша авторлық мектептер, семинарлар, конференциялар құрудың бастамашылары болып табылады. Олар өздерінің педагогикалық тәжірибесімен бөліседі, ұжымдық талқылауды ұйымдастыру, жанжалды жағдайларды шешу дағдыларын жақсы меңгереді. жүктеу/скачать 0,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|