Пән бойынша оқыту бағдарламасының (Syllabus) титулдық парағы
-тақырып. Ахмет Байтұрсынов (1873-1938)
жүктеу/скачать 360 Kb.
|
| 10-тақырып. Ахмет Байтұрсынов (1873-1938).
Ахмет Байтұрсыновтың аса көрнекті қоғам қайраткері, саңлақ санаткер, ірі ғалым-лигвист екені. Шығармашылық және көсемсөздік мұрасының ұзақ жылдар бойы негізсіз жоққа шығарылып келегі. Қазақ зиялыларының Ахмет Байтұрсыновты қазақтың «рухани көсемі» деп тануы. Ұлт зиялыларының атасы, қазақ мәдениетінің көрнекті өкілі, қоғам қайраткері болғандығы. Оның шығармашылығы. Азаматтық тұлғасы туралы М.Дулатов, С.Сейфуллин, М.Әуезов ой-пікірлерінің тарихи және ғылыми маңызы. Ахмет Байтұрсыновтың халық ағарту, ғылым саласындағы еңбектерінің мәні. Оқу құралдарын жасау жолындағы қызметі. Ахмет өміріндегі «Қазақ» газетінің орны. «Қазақ» газетінің бас жазушысы ретіндегі саяси-әлеуметтік, мәдени-ағарту, әдебиет пен өнер жайлы жазған мақаларының құндылығы. Поэзиясы. «Маса» жинағындағы халықты ояту идеясы. Ағартушылық ойдың молдығы. Өлеңдеріндегі сатиралық сарын. Күрес идеясының, адамдарға өзінің бақыты жолында алға ұмтылуға шақыру ниетінің айқындығы. Аударма саласындағы шығармашылығы. «Қырық мысал» жинағы. Жинақтың құрылымдық және мазмұндық сипаты. Пушкин, Надсон, Жадовская, т.б. жасаған өлең аудармаларының көркемдік жетістіктері. Аударма жинағының белгілі жүйемен құрылуының өзіндік бет-бағдарды танытатыны. Тақырыбының әр алуандығына қарамай, жинақтағы басты ой-идея ел азаттығы екені. Көсемсөз саласындағы еңбегі. «Қазақ» газетінде жарияланған сан алуан тақырыптағы мақалалары («Бұ заманның соғысы», «Заман жобасының баяндамасы», т.б.). Әдебиетке қатысты мақалалары. Қазақтың әдебиеті мен тілін зерттеудегі ғалымдық еңбегі туралы мәлімет. «Әдебиет танытқыштың» қазақ әдебиетіндегі орны. Тұңғыш теориялық еңбектің дүниеге келуі. Әдебиеттің теориясын жасаудағы жаңалығы. Ауыз әдебиетінің озық үлгілерін жинап, құрастыруы («Ер Сайын», «23 жоқтау», т.б.) Ахмет Байтұрсыновтың қазақ әдебиеті ғылымындағы әдебиеттануды қалыптастырушы ғалым ретіндегі орны. «Әдебиет танытқыш» атты кітабының (1926) бұл саладағы тұңғыш еңбек екені. Зерттеу еңбектегі әдебиеттанудың ғылыми-теориялық бастауын жасап, басты-басты атаулар мен ұғымдардың терминдік негізін ғылыми жүйеге түсірудегі ізденістері. Оның ХХ ғ.б. қазақ әдебиетіне қосқан ұланғайыр арналы үлесінің тарихи мәні. Оның негізін салған азатшыл бағыттың кейінгі жастар шығармашылығында жалғасын табуы. Бүгінгі ғылыми-әдеби зерттеулердегі А.Байтұрсынов шығармаылығына деген жаңаша көзқарастар. жүктеу/скачать 360 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|