Пәні аты: «Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы»
Иллюстрациялы материалдар
жүктеу/скачать 198,53 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 6.Қорытынды сұрақтары
- 1.Тақырыбы: Денсаулықтың негізгі көрсеткішінің бірі дене дамуы. Дене дамуының акселерациясы мен ретардациясы. Балалар мен жасөспірімдердің дене дамуының көрсеткіштерін бағалау және зерделеу әдістері.
- 3.Дәріс тезисі
| 4. Иллюстрациялы материалдар: слайдтар
5.Әдебиет: Қазақ тілінде Негізгі: 1.Иманалиев Ш.И. Балалар мен жасөспірімдердің гигиенасы ,-Алматы.Ғылым баспа орталығы.2008. 2.Неменко Б.А., Оспанова Г.К. Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы. Оқулық-Алматы «Ғылым».-2002.-300бет. Қосымша: 1.Төлемісов А.М., Қасмақасов С.Х Қазақстан Реснубликасының мектеп жасындағы балаларының физикалық дамуын есептеу және бағалау әдісі. Әдістемелік құралы.- Алматы 2008.-230 бет. 2.Гигиена детей и подростков: Учебник(Под ред В. Кучма.-М.ГЭОТАРМЕДИА,2008-480с. 3.Кучма В.Р Гигиена детей и подростков при работе с видео-дисплейными терминалами.-М. Медицина, 2000,-160с. 6.Қорытынды сұрақтары: 1.Денсаулық дегеніміз не? 2.Денсаулыққа баға берудің негізгі критерийлерін атаңыз. 3.Денсаулықтың қанша топтары бар? 4. Денсаулықтың 1 тобына сипаттама беріңіз. 5.Денсаулықтың 2 тобына сипаттама беріңіз. 6.Денсаулықтың 3-5 топтарына сипаттама беріңіз. №3 1.Тақырыбы: Денсаулықтың негізгі көрсеткішінің бірі дене дамуы. Дене дамуының акселерациясы мен ретардациясы. Балалар мен жасөспірімдердің дене дамуының көрсеткіштерін бағалау және зерделеу әдістері. 2. Мақсаты: дене дамуы, дене дамуының акселерациясы мен ретардациясы, балалар мен жасөспірімдердің дене дамуының көрсеткіштерін зерделеу және бағалау әдістерімен таныстыру. 3.Дәріс тезисі: Дене дамуы денсаулықтың бастауыш көрсеткіштерінің бірі. Денсаулықтың басқа да көрсеткіштері дене дамуы денгейіне тәуелді, Ф.ФЭрисман балалардың физиологиялық дамуынын көп бөлігін зерттеген алғашқы ғалым деп есептелінеді. 1879 жылы әр түрлі жастагы балалар мен жас өспірімдер арасында антропометриялық тексерулер жүргізіп, болашақ ұрпақтардың дене дамуы жөнінде алғашқы мәліметтер алды. XX ғасырдың алғашқы жартысыңда (1926 жылы) А.В.Мольков атындағы алғашқы антропометриялық бөлім ашылды. Өлшеу әдістері бірқалыпқа келтірілді, болашақ ұрпақтардың дене дамуын зерттеу басталды және балалардың дене дамуының алғашқы өлшемдері қалыптасты. Бұл жұмыстар тәжірибесі денсаулық сақтаушылардын балалар мен арнайы балалар тобының өсуі мен дамуында дәрігерлік бақылау ісін жеңілдетгі. Балалар мен жасөспірімдердің дене дамуы, морфологиялық және функционалдық жағдайының қасиеттері мен сапасы, сондай-ақ биологиялық дамуының дегейі - олардың биологиялық жасын көрсетеді. Баланың өмірінің әрбір кезеңіндегі дене дамуы - бұл ағзасының биологиялық дамуда жеткен жасы мен жұмысқа қабілеттілігін сипаттайтын морфофункционалдық қасиеттерінің жиынтығы. Дене дамуы термині жағдайдың сол уақыттағы сипатын емес даму динамикасын бейнелейді. Бұл көзқарас бойынша дене даму дегенді бала ағзасының, дене өлшемдерінің, дене құрылысының, сыртқы келбетінің, бұлшықет күшінің және еңбек қабілетілігінің жасына сай болуымен түсіндіреді. Бой өсуінің тежелуі, немесе, бой ұзындығы мен салмақ қатынастарының өзгеруі айқын көрінгенмен, көптеген созылмалы аурулардың бастапқы кезеңінде,өзіне тэн белгілері мен арнаулы симптомдары білінбейді. Яғни, морфологиялық аурулары бар балалар да, патологиялық өзгерістер жиі анықталады. Дене салмағының жетіспеушілігі мен ауру дамуының арасында төзу корреляциялық байланыс бар. Осындай балалардың өмірлерінің алғашқы жылында, басқа балаларға қарағанда өлім саны 4 есе көп. Дене дамуының көрсеткіштері көптеген үдерістердің диагностикасында қолданылуы мүмкін. Сондықтан медициналық зерттеулерде, жеке адамның және ұжымның дене дамуын бағалауға үлкен мән беріледі. Акселерация. Кейде латында (acceleration) жылдамдық деген сөзден шыққан акселерация деген термин қолданылады. Бұл құбылыспен қазіргі заманның алаларының бұрынғы өткен құрдастарына қарағанда ағзаларының ертерек жетілуі және ер жету кезеңіне дейін дене өлшемдерінің үдемелі ұлғаюын түсінеді. Ағылшын тілдеріндегі елдерде мағынасы кеңірек болса да көбінесе, «секулярлық тренд»-жоғары тенденция (етеккірдің мезгілінен кеш пайда болуы, өмір жасының ұзағырақ болуы, т.б.) деген терминді жиі қолданады. Өткен ғасырдың бастапқы кезімен салыстырғанда сүт тістердің, тұрақты тістерге ауысуы мерзімінен бір жылдай ертерек қалыптасатын болды. Осы сияқты үнемділік, алалардың әр түрлі жас топтарында, әрі барлық жерлерде бірдей байқалады. Көптеген жанұяларда балалардың бойы, ата-аналарынан биік болып келетіндігі байқалды. Кейінгі онжылдықтарда дамудағы акселерацияның әсерін адамдар тобының негізгі бөлігі өздерінен де байқап жүр. Кейбір елдерде акселерация осы уақытқа дейін жүріп жатыр, ал басқа бір елдерде өсу процестері тұрақталып (стабилизация), не болмаса тіпті артта қалып жатыр (ретордация). Европа территорияларының солтүстік аудандарында акселерация өте үдемелі қарқынмен жүріп жатыр. Кейбір жерлерде бұл жағдайды жекелеген мемлекеттер мысалынан байқауға да болады. Батыс елдерде, шығыс елдерінде (Швеция, Жапония, Оңтүстік Корея) қарағанда ертерек байқалады. 1969 жылы Дж. Гент, Британиядағы ғылым дамыту қоғамының қорылтайында жасаған баяндамасында қызық заңдылықты атап көрсетті. Акселерация кезінде бой ұзындығының ұлғаюымен қатар, дененің басқа пропорцияларыныц қысылып, тарылатындығы байқалған, жеке алғанда кеуде шеңберін атауға болады. Кейінгі жылдары бұл заңдылық көптеген қолдаулар тапты және лептосомизация (гр. ерюз-жіңішке) деген ат қойылды. жүктеу/скачать 198,53 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|