Пәні бойынша ОҚу- әдістемелік кешені
жүктеу/скачать 0,99 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Талшықты қабық
- Тамырлы қабық
- Кірпікті дене
| 2. Көру органдары. Көру органдары көз алмасынан, көру нервісінең және қосымша
аппараттардан тұрады. Көз алмасы бас сүйектің алдыңғы жағындағы көз шарасының ішінде орналасқан. Көз алмасының алдына қарай шығыңқы келген бөлігін- алғы полюсі, артқы көгу нервісінің шыққан жерін- артқы полюсі деп атайды. Осы екі полюс арасын қосып тұрған тік сызықты «көз осі» дейміз. Көз алмасы үш қабықтан сыртқы-тығыз талшықты, ортаңғы-тамырлы қабық, ішкі-торлы қабықтан түзілген. Талшықты қабық-басқа қабықтарға қарағанда өте тығыз, мықты келеді.Ол көз алмасын сырт жағынан қорғап, оған белгілі бір пішін беріп тұрады. Бұл қабық алдыңғы және артқы бөліктерге бөлінеді. Оның алдыңғы бөлігі дөңес, дөңгелек сағат әйнегіне ұқсас келеді. Өзітамырсыз өте тығыз болғандықтан оны «мүйізді қабық» деп атайды. Бұл қабық арқылы көз алмасының ішіне сәуле сындырылып өтеді. Фиброз қабығының артқы бөлігін ақ қабық деп атайды. Ақ қабық пісірілген жұмыртқаның ақ уызына ұқсайды. Ол көз саңылауынан көздің ағын түзіп көрініп те тұрады. Бұл қабықтың белдеу бөлігіне көздің тік еті төрт жағынан келіп тіркеледі. Ақ қабық көз алмасының артқы жағынан шыққан көру нервісінің сырт жағын жауып, нерв қабығын түзеді. Талшықты қабық пен ақ қабықтың қосылар жерінде көз алмасының вена қаны өтетін тамыр кеңістігі жатады. Тамырлы қабық - талшықты қабықтың астында жатқан, көз алмасының ортаңғы қабығы болып саналады. Ол құрылысы жағынан бір-біріне тең емес үш бөліктен алдыңғы-нұрлы, ортаңғы-кірпікті дене, артқы-меншікті тамырлы қабықтан тұрады. Нұрлы қабық -тамырлы қабықтың алдыңғы бөлігі болып саналады. Нұрлы қабықтың ортаңғы тесігін «қаршық» деп атайды. Бұл қабықтың артқы жақ жиегі кірпікті денемен шектелсе, алдыңғы жиегі көздің қарашық тесігін коршап жатады. Нұрлы қабықтың дәнекер тканьді негізінде пигменті клеткалар, тамырлар және бірыңғай саласы ет тканьдері орналасқан. Қөздің түсінің әр түрлі болуы, осы пигментті клеткалардың мөлшеріне және орналасу тереңдігіне байланысты келеді. Сол себептен, көздің түсі, қара-қоңыр түстен, ашык-көгілдірге дейін болады. Ол нұрлы қабықтың мөлдір болуынан астыңғы қабықтағы тамырлардың көрініп тұруына байланысты. Нұрлы қабықтың ет талшықтары екі бағытта орналасқан. Дөңгелек(сақиналы бағытта) жатқан талшықтары қарашық тесігін тарылтса, сәулелі талшықтары көз қарашығын кеңейтеді. Осының нәтижесінде нұрлы қабықтың ет талшықтары көзге түсетін жарық сәулесін реттеп отырады. Кірпікті дене – тамырлы қабықтың ортаңғы бөлігі, пішіні сақина тәрізді. Оның артқы жиегі меншікті тамырлы қабыққа жалғасса, алдыңғы жиегі шатыраш қабыққа көшеді. Ішкі бетінде 70 шақты кірпікті өсінділері орналасқан. Олардан басталған жіңішке серпінді талшықтар көз бұршағын ұстап тұратын белдеу түзеді. Кірпікті дененің сыртқы қабатын бірыңғай салалы ет ткані түзеді. Бұл еттер не жиырылып, не босап, көз бұршағының пішінін өзгертіп, көздің көруін икемдеп тұрады. жүктеу/скачать 0,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|