Пәні бойынша ОҚу- әдістемелік кешені
жүктеу/скачать 0,99 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Эпидермис – терінің сыртқы қабаты
| «Терінің құрылысы»
Адам терісі негізінен үш қабаттан тұрады. Терінің сыртқы қабаты – эпидермис, ортаңғы қабаты – нағыз тері, ішкі қабаты –теріасты шел қабаты деп аталады. Соңғы кездерде теріасты шел қабатын нағыз тері қабатымен қосып, бір қабат деп санайды. Эпидермис – терінің сыртқы қабаты Эпидермис көп қабатты жалпақ эпителий ұлпасынан тұрады және ол бірнеше қабаттан тұрады: 1) базальды 2) бүртікшелі 3) түйіршікті 4) жылтыр немесе әйнек тәрізді 5) мүйізді. Алақан мен табан терілерінде бұл қабаттар анық көрінеді. Жылтыр қабат бет терісінде, кеудеде, иілмелі жоғарғы ұштарында байқалмаса, түйіршікті қабатында бір немесе бірнеше жасуша сирек көрінеді. Эпидермисте жүйке жүйесінің көп құрамы бар: қан тамырлары болмағандықтан, жасушалардың қоректенуі лимфа арқылы жүзеге асады. Олар эпидермистің негізгі элементтері болып табылады, олардан жоғарғы қабаттың жасушалары қалыптасады, олар базальды қабаттың мембранасына перпендикуляр орналасып, митоз жолымен бөлінеді Орта есеппен 1 мм/2 теріге 1155 теріге түс беретін жасуша келеді, сондай-ақ теріге түс беретін жасушалар дағы қара нәсілге қарағанда ақ нәсілде көп емес. Сондықтан терінің түсі меланоциттердің көлімімен емес, оның функционалдық қасиеті мен қабілетіне байланысты. Бүртікшелі қабат базальды қабаттың үстінде орналасады, 5-10 қатарлы жасушалардан тұрып, тегіс беті қабатқа айналады. Жасуша сияқты, бүртікшелі қабаттың жасуша аралық арналарында протоплазматикалық өсінділермен бірігеді. Бүртікшелі қабатының ядролық жасушадан дөңгелек, ірі 1-2 ірі ядродан тұрады. Бүртікшелі қабаттың жасушаларының ерекшелігі олардың цитоплазмасында ерекше тонофибрилдардың болуында. Тонофибрилдар жасушадан жасушаға өтпейді, тек протоплазмалық өсінділерде шектеледі. Базальды қабаттың призматикалық жасушаларында цитоплазма қасиеті анық айқындалады. Бүртікшелі қабаттың жасушалары біртіндеп жоғарғы бетіне қарай ырыстырылады да эпидермиспен параллель созылып, ешқандай артық қимылсыз келесі қабатқа өтеді, келесі қабат түйіршікті қабат деп аталады. Түйіршікті қабат бірден төртке дейін қатарлы жасушалардан тұрады. Эпидермистің үстіңгі қабатында параллель орналасып, біртіндеп ядро жасушаларымен ығысып, протоплазмада көптеген түйіршікті , қарқынды негізгі бояулармен боялады. Жылтыр немесе әйнек тәрізді қабат түйіршікті қабаттың үстіңгі қабатында орналасады және бірнеше созылмалардан тұрады. Олардың құрамында ерекше ақуызды зат болады, май тамшыларына ұқсағандықтан элеидина деген атауға ие болады. Майлы қабаттың негізгі құрамында элеидинадан басқа гликоген және майлы заттар бар. Қалың эпителиальды қабаты бар тер аумақтарында жай бояу әдісінде жылтыр қабатта түссіз сызықтар пайда болады. Кейбір патологиялық үрдістерде анық білінеді. Көпшіліктің айтуы бойынша жылтыр қабат эпидермисте су мен электролиттермен байланысты және екі қабаттан тұрады: жоғарғы қабат-қышқыл реакция береді, ал төменгі жағы сілтілік қасиет көрсетеді. Осы жағдайларға қарап бұл қабат эпидермистің ең күрделі қабаты болып табылады. Мүйізді қабат эпидермистің жоғарғы қабаты болып саналады. Ол сыртқы ортамен байланысып, өзінің төзімділігімен ерекшеленеді. Ол ұзыннан созылған, бір бірімен берік байланысқан мүйізді затпен толтырылған кератин мен күкіртті және суы аз, құрамында май полисахариды бар. жүктеу/скачать 0,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|