Пікір беруші, филология ғылымдарының докторы, С



Pdf көрінісі
бет55/322
Дата15.09.2023
өлшемі8,8 Mb.
#107975
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   322
Байланысты:
Абайтану Қмж

Сабақтың ортасы 
«Мәліметтер 
жинағы» 
әдісі 
Шығармадағы құрылымын талдап, кестеге 
толтыру арқылы теориялық білімдерін 
шыңдайды.
І топ. 
Мәлімет 
Дерек / дәлел 
Тақырыбы 
 
Идеясы
Ерекшелігі
ІІ топ.
Мәлімет 
Дерек / дәлел 
Теңеу 
Эпитет 
Нақыл сөздер
ІІІ топ
Мәлімет 
Дерек / дәлелмен
ұқсастық-
айырмашылығын 
салыстыру 
«Интернатта 
оқып жүр» 
«Көлеңке 
басын 
ұзартып» 
Дескриптор: 
1) Берілген мәліметтерге сай 
дәлелдемелерді мәтіннен табады, кестені 
толтырады. 
2) Көркем шығармадағы көркемдегіш 
құралдар арқылы тілдік ерекшелігін 
талдайды.
ҚБ:
«Бас бармақ» әдісі ( бас бармақты 
жоғары көтеру – өте жақсы, бас бармақты 
көлденең ұстау – жақсы, бас бармақты 
төмен бұру – жауабында қателесу бар)
Сергіту сәті: 
(Жаттығу жасайды)
 
Орнымыздан тұрамыз, 
Алақанды ұрамыз. 
Бір отырып, бір тұрып, 
Тез шынығып аламыз.
https://youtu.
be/rr5hP_2fp
J4
 
Қ.Бітібаева 
«Абай 
шығармашы
лығын 
оқыту». 
Электронды 
кітап 
(қарасөздер
дің аудио 
нұсқасы) 
Абай 
(Ибраһим) 
Құнанбайұл
ы. 
Шығармала
рының 
толық 
жинағы. 
Алматы: 
жазушы, 
2004 
(109 бет) 
Сабақтың соңы 
 
 
 
«Хат жазу» әдісі
Өлең идеясына сүйене отырып, өз әсерін 
сипаттап, әңгіме авторына хат жазу.
Мақсаты: Хат жазу барысында өзіндік 
пікірін білдіру. 
Абай заманы мен бүгінгі заманды 
салыстыра алу. 
Тірек сөздер: Білімді азамат, еңбек етеді, 


68 
мақсатына жетеді т.б. 
Дескриптор
1)
Өлең мазмұнына сүйене отырып, өз 
әсерін сипаттап, авторға хат жазады. 
2)
Хат жазу барысында өзіндік пікірін 
білдіреді. 
3)
 
Абай өмірін бүгінгі өмірмен 
салыстырады.
 
Күтілетін нәтиже: 
Шығармашылық жұмыспен айналысады. 
Хат жазу барысында оқырман ретінде 
авторға өз көзқарасын білдіре алады. 
ҚОСЫМША 
«Көлеңке басын ұзартып...» - Абайдың 1900 ж. жазған философиялық терең 
мазмұнды өлеңі. 4 тармақты, 6 шумақтан тұрады. Заңғар көкке жол салып, ұясына 
қонуға бет алған, көкжиекке иек артқан күннің, көлеңке басын ұзартатыны секілді, 
адам баласының да «тіршілік базарынан оралар шағында» «күңгірт көңіл» 
шырмауына оралып, «сұрғылт тартқан бейуақпен сырласатын» сәті болады. 
Ақынның «Алыстан сермеп...», «Жартасқа бардым, Күнде айғай салдым, Оданда 
шықты жаңғырық» дегеніндей, көкірек көзі ояу, жан сырын ұғар адамның мүлде аз 
екеніне күңірене қамыққан, салып еттім деген жолының «қу соқпақ» болғанына 
налыған, тынысы тарылып, тұйыққа тірелген көңіл-күйі өлеңнің өн бойынан сыз 
тартып тұрғандай. Тыңдаушысын таппай, «Адасқан күшік секілді. Ұлып жұртқа 
қайтқан ой» кімді таппақ, кімді иландырмақ. Есік пен төрдей ғұмырдың «не 
тындырдың» деген сауалына «Ермен шықты, ит қылып, Бидай шашқан егінге», 
енді менің кінәм не деп ақталады ақын. Ақтала отырып, өз жоғын таба алмаған, 
өкінішпен өмір кешкен сыңай танытады. Өлең 7 буынды шалыс ұйқаспен 
жазылған. Алғаш 1909 ж. Санкт-Петербургте жарық көрген «Қазақ ақыны Ибраһим 
Құнанбайұғылының өлеңі» атты жинақта жарияланды. Туынды басылымдарында 
бір ғана текстологиялық өзгеріс кездеседі. Мүрсейіт қолжазбаларында, 1909, 1939, 
1954 
жылғы басылымдарда 6-шумақтың 3-жолы «Жай жүргенді өрт қылып» деп 
алынса, 1945, 1957, 1977 жылғы жинақтарда бұл жол «Жай жүргенді уерд қылып» 
болып берілген. Сондай-ақ 1939, 1945 жылғы жинақтарда өлеңнің жазылған кезеңі 
1895 ж. деп керсетілген. Туынды ағылшын, қарақалпақ, қырғыз, орыс, өзбек, татар, 
тәжік, түрікмен, ұйғыр тілдеріне аударылған.
[1]
 
Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының»
Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9 
 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   322




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет