Pisa 2012 Ұлттық есеп Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі

 
179
 
PISA 2012 
халықаралық зерттеуінің  негізгі нәтижелері
 
PISA - 2012 
3.55 сурет. Оңтүстік Қазақстан облысы / орындалу % /оқытудың орыс тілі 
/ математика 
Титов ат
. 
№
20 
славян гуманитарлық
-
эстетикалық 
гимназия
М
. 
Горький ат
. 
№
5 
ЖОМ
 
Аралас тілде оқытатын 20 мектептің қатарында  тек қазақ тілінде, немесе 
тек  орыс  тілінде    оқитын  білімгерлер  ғана  іріктеліп  алынған.  Осылайша, 
осындай мектептерден 15-жастағы қазақ тілінде оқитын білімгерлер  қатысты, 
ал  үшеуінен  орыс  тілінде  оқитын  білімгерлер  қатысқан.  Және,  тек  жеті  жалпы 
білім  беретін  орта  мектептерде  қазақ  және  орыс  тілінде  бірдей  оқитын  білім 
алушылар қатысты.  
Тек,  қазақ  тілінде  оқитын  сыныптардың  оқушылары    жауап  берген                 
PISA  математикалық  тапсырмаларын  орындау  табыстылығының  орташа 
көрсеткіші  30%  құрады.  Жоғары  көрсеткіштерді    «Қызыл  Дихан»                                 
ЖМ  оқушылары  көрсетеді.  Бірдей  орындау  пайызын  Шымкент  қаласындағы                          
№  54  ОМ  оқушылары  мен    Түркістан  қаласындағы  №17  мектеп-гимназияның 
оқушылары  көрсетті,  олар  әр  түрлі  сұрақтар  санына  жауап  берген  (901  және 
сәйкесінше  827). 
Орналасқан  жері  бойынша  осы  мектептер  ондығының  мәліметтерін 
талдау,  қала  мектептері,  ауыл  мектептерімен  салыстырғанда  тапсырмаларға 
шамалы  жақсы  жауап  бергенін  көрсетеді.  Осылайша,  орташадан  төмен 
көрсеткіштер (30%)  ауыл мектептерінің нәтижесіне жатады (3.56 сурет). 
 

 
180 
PISA 2012 
халықаралық зерттеуінің  негізгі нәтижелері
 
PISA - 2012 
3.56  сурет.  Оңтүстік  Қазақстан  облысы  /  орындалу  %  /оқытудың  қазақ 
тіліндегі сыныптары / математика 
Ал
ь
-
Ф
ар
аб
и 
ат
. 
ОМ
Қы
зы
л 
Ди
ха
н 
Ж
М
№
54
 
ОМ
Қы
зы
л 
Әс
ке
р 
ОМ
А
. 
Ж
ам
и 
ат
. 
Ж
ОМ
Ру
да
ки
 а
т
. 
Ж
ОМ
Ай
ни
 а
т
. 
Ж
ОМ
Ф
ур
ка
т а
т
. 
№
37
 
ОМ
№
19
 
ОМ
Ат
ат
үр
ік 
ат
. 
№
17
 
ОМ
Г
Ор
та
ш
а
 
 Айтарлықтай  жақсы  нәтижеге  қазақ  тілінде  оқитын  сыныптардағы  
білімгерлердің  көрсеткіштерімен  салыстырғанда,  оқыту  орыс  тілінде 
жүргізілетін  олардың    үш  мектептегі    құрдастары  қол  жеткізген.  Мысалы, 
Шымкент  қаласындағы  Хамза  атындағы    №  42  ОМ  оқушылары  облыстағы 
барлық  білім  беру  ұйымдарымен  салыстырғанда  ең  жоғары  нәтижелерді 
берген.  Математикалық  терминдерді  пайдалануға  бағытталған    673  сұрақтың 
350-не қатысушылар логикалық тапсырмаларды шешу барысында дұрыс жауап 
берген.  Бұл,  PISA  математикалық  тапсырмалары  орындалуының  52%  құрады.  
Халықаралық  тесттерді  орындау    табыстылығында  Горький  атындағы                             
№  12  ОМ  және  Е.  Юсупов  атындағы  ОМ,  қазақ  тілінде  білім  беретін  көптеген 
мектептер мен сыныптардың көрсеткіштерінен жоғары болды (3.57 сурет). 
 
 

 
181
 
PISA 2012 
халықаралық зерттеуінің  негізгі нәтижелері
 
PISA - 2012 
3.57  сурет.  Оңтүстік  Қазақстан  облысы  /  орындалу  %  /  орыс  тілінде 
оқитын сыныптар / математика 
Хамзы ат
. 
№
42 
ОМ
М
. 
Горький ат
. 
№
12 
ОМ
Е
. 
Юсупов ЖОМ
 
15-жастағы  қазақ  және  орыс  тілінде  оқитын  білімгерлер  қатысқан  жеті 
аралас  мектептің  математикалық  сауаттылық  бағытындағы  тапсырмаларды 
орындау табыстылығы олардың бір мәнді емес екендігін көрсетеді. Осылайша, 
Жандосов  атындағы  №30  ОМ  қазақ  тілінде  оқитын  10  білімгерлерінің  тест  
сұрақтарын  орындау  көрсеткіштері  12  %  құрады,  ал  Шымкент  қаласындағы 
№83 ОМ орыс тілінде оқитын тура осындай сандағы білімгерлері тапсырманың 
тек,  8%  орындай  алған.    Керісінше,  №83  мектептің  қазақ  тілінде  оқитын                           
24  оқушысы,    олардың  Жандосов  атындағы  №30  ОМ  оқитын  құрдастарына 
қарағанда бірдей тест тапсырмаларының санымен төмен нәтижелер көрсеткен.  
Ломоносов атындағы гимназия қатысушылары бірдей сандық қатынаста бірдей 
нәтижелер көрсетеді (17 адамнан) (3.58 сурет). 
3.58  сурет.  Оңтүстік  Қазақстан  облысы  /  орындалу  %  /оқытудың  аралас 
тілі / математика 
Мом
ышұ
лы а
т
. 6 
МГ
Жанд
осов
 ат
. 
№
30 
ОМ
№
83 
ОМ
Токж
игито
в ат
. 
ЖОМ
Ломо
носо
в ат
. 
гимн
азия
Катта
беко
в ат
. 
ОМ
Боке
йхан
 ЖОМ
Қазақ
Орыс
 

 
182 
PISA 2012 
халықаралық зерттеуінің  негізгі нәтижелері
 
PISA - 2012 
15-жастағы  білімгерлердің  математика,  жаратылыстану  және  оқу 
сауаттылығы  салаларындағы      білім  жетістіктерін  халықаралық  бағалауда    екі 
кәсіптік лицей қатысқан болатын. №8 КЛ және №22 КЛ білімгерлерінің сандық 
құрамы 28 және сәйкесінше 16 болды, 5-і қазақ тілінде, ал 4-і орыс тілінде білім 
алатындар.  Нәтижелерді  салыстырмалы  түрде  талдау,  орыс  тілінде  оқитын 
білімгерлердің  көрсеткіштері  бірдей  екендігін  көрсетті.  Бұл  орайда,                       
№22  КЛ  қазақ  тілінде  оқитын  білімгерлері  жақсырақ  нәтижелер  көрсетеді                   
(3.59 сурет). 
3.59 сурет. Оңтүстік Қазақстан облысы / орындалу % / ТКБ / математика 
Қазақ тілінде оқыту
Орыс тілінде оқыту
№
8 
КЛ
№
22 
КЛ
 
Білімгерлердің 
жаратылыстану  ғылымдары білімдерін
  шындыққа жақын 
жағдайларда  қолдана  білуін  бағалайтын  тест  тапсырмаларын  орындау 
көрсеткіштері  30%  құрады,  бұл  орташа  республикалық  мәнге  қарағанда 
математикадағы секілді 10% төмен.  
Қазақ  тілінде  оқитын  15-жастағы  білімгерлердің  нәтижелерін  талдау, 
орташа табыстылық 26% тең екендігін көрсеткен. Жоғары табыстылықты Кентау 
қаласындағы  Т.  Рысқұлов  атындағы  №24  ОМ  оқушыларымен  және  олардың 
Жамбыл  атындағы  ауыл  мектебіндегі  құрдастарымен  салыстырғанда  бірдей 
тапсырмалар  көлемін  (583)  орындай  отырып,  Арыс  қаласындағы  Әуезов 

 
183
 
PISA 2012 
халықаралық зерттеуінің  негізгі нәтижелері
 
PISA - 2012 
атындағы 
мектеп-гимназиясының 
оқушылары 
көрсетті. 
Орындалу 
көрсеткіштері сәйкесінше  39%, 29% және 24% құрады.  
  Осылайша,  сұрақтардың  бірдей  сандық  қатынасымен  (564)    ауылдық 
«Тимур»  ОМ,  С.  Сейфуллин  атындағы  ОМ  және  Абай  атындағы  лицей 
білімгерлері сәйкесінше 29%, 26% және  36% дұрыс жауаптар берген.  
Сонымен  қатар,  жаратылыстану  циклы  тапсырмаларын  орындау, 
тапсырмалар саны әртүрлі болғанымен (317),  Датұлы ОМ оқушыларында  Абай 
атындағы  лицей  оқушыларымен  бірдей.    Жаратылыстану  бойынша  ең  көп 
сұрақтар  саны    Шардара  қаласындағы  ОМ  оқушыларына    және  Шоқай  ЖОМ, 
Байғозиев  атындағы  ОМ,  Мұратбаев  атындағы  ОМ  (600  сұрақтан) 
оқушыларына 
түскен. 
 
Халықаралық 
тестті 
орындау 
пайызы                                           
28%, 27%,   24% және сәйкесінше  29% құрады.  
Шардара қаласындағы А. Иманов атындағы ОМ қатысушылары  ауылдық 
С.Сейфуллин  атындағы  №12  ОМ  оқитын  құрдастарына  қарағанда,  4%  төмен 
нәтиже  көрсеткен.    Арыс  қаласындағы  Әуезов  атындағы  ОМ  білімгерлері  мен 
Нұрлыбеков  атындағы  ОМ  білімгерлері  бірдей  сұрақтар  санымен  (512)  бірдей 
көрсеткіштер берген. Ең төмен нәтижені Аль Фараби атындағы ОМ білімгерлері 
көрсеткен (3.60 сурет). 
3.60 сурет. Оңтүстік Қазақстан облысы / орындалу % / қазақ тілінде 
оқитын / жаратылыстану 
Т
. 
Ры
сқ
ұл
ов
 а
т
. 
№
24
 
ОМ
А
. 
Им
ан
ов
 а
т
. 
ОМ
Әу
ез
ов
 а
т
. 
ОМ
Г
«Ш
ар
да
ра
» 
ОМ
 
Әу
ез
ов
 а
т
. 
ОМ
«Т
им
ур
» 
ОМ
С
. 
Се
йф
ул
ли
н 
ат
. 
ОМ
Б
. 
Ну
рл
ы
бе
ко
в 
ат
. 
ОМ
Аб
ай
 а
т
. 
ли
це
йі
М
. 
Ш
оқ
ай
 а
т
. 
Ж
ОМ
Ж
ам
бы
л 
ат
. 
Ж
ОМ
С
. 
Се
йф
ул
ли
н 
ат
. 
№
12
 
ОМ
Ба
йғ
оз
ие
в 
ОМ
М
ұр
ат
ба
ев
 а
т
. 
ОМ
Ор
аз
ба
ев
 №
19
 
ОМ
М
ы
рз
аш
ол
 №
39
 
Ж
ОМ
№
11
4 
Ж
ОМ
С
. 
Да
тұ
лы
 Ж
ОМ
 
Ал
ь
-
Ф
ар
аб
и 
ОМ
№
40
 
Ж
ОМ
Ор
та
ш
ас
ы
 

 
184 
PISA 2012 
халықаралық зерттеуінің  негізгі нәтижелері
 
PISA - 2012 
     
Орыс тілінде оқитын мектеп нәтижелерін  талдау, М. Горький 
атындағы №5 ОМ білімгерлерінің көрсеткіштері, олардың Титов атындағы №20 
Славян гуманитарлық-эстетикалық гимназиясында оқитын құрдастарының 
жетістіктеріне қарағанда 17% төмен екендігін көрсетеді.  Дегенмен, бұл нәтиже 
(39%) қазақ тілінде оқытатын мектептердің ең көп көрсеткіштерімен 
салыстырмалы болып табылады. Тағы да айта кетерлік жәйт, Титов атындағы 
№20 Славян гуманитарлық-эстетикалық гимназиясында оқитын білімгерлердің 
табысы, олардың қазақ тілінде оқитын Шымкент қаласындағы Абай лицейіндегі 
құрдастарының нәтижесіне қарағанда анағұрлым артық , 56% және сәйкесінше 
36% (3.61 сурет).
 
3.61 сурет. Оңтүстік Қазақстан облысы / орындалу % / орыс тілінде оқыту 
/ жаратылыстану 
Титов ат
. 
№
20 
славян 
гуманитарлық
-
эстетикалық 
гимназия
М
. 
Горький ат
. 
№
5 
ЖОМ
 
Жоғарыда  айтып  кеткендей,  аралас  тілде  оқытатын  кейбір  мектептерде 
тек  қазақ  тілінде  оқитын,  немесе  тек  орыс  тілінде  оқитын  15-жастағы 
білімгерлер  қатысқан.  Осы  мектептердегі  білімгерлердің 
жаратылыстану 
ғылымдары  сауаттылығы
  бойынша    мәліметтері,  орыс  тілінде  оқитын 
сыныптағы  білімгерлердің    нәитижелері  жоғарылау  екендігін  көрсетеді. 
Осылайша,  Түркістан  қаласындағы  қазақ  тілінде  оқитын  №19  ОМ  оқушылары  
566  сұрақтың  142-не  дұрыс  жауап  берген,  ол  орындалудың  25  %  құраған.                  
Ал,  тура  осындай  сұарақтар  санынан  Шымкент  қаласындағы    М.  Горький 

 
185
 
PISA 2012 
халықаралық зерттеуінің  негізгі нәтижелері
 
PISA - 2012 
атындағы № 12 мектептің  орыс тілінде оқитын білімгерлері берген жауаптың 
пайызы 38% құраған. Немесе, Е.Юсупов атындағы ауылдық ОМ оқушылары тест 
тапсырмаларының 43% дұрыс орындаған, ал, олардың  Түркістан қаласындағы 
Ататүрік  №17  мектеп-гимназиясында  оқитын  құрдастары  жаратылыстану 
ғылымдары  білімін    қолдану  тест  сұрақтарын  орындалудың  34  %  көрсеткен 
(3.13 кестесі).  
 
3.13 кестесі. Оңтүстік Қазақстан облысы / жаратылыстану 
Меткептің атауы 
Оқыту тілі 
% 
Аль-Фараби атындағы ОМ 
қазақ 
36 
"Қызыл Дихан"ЖМ 
қазақ 
29 
№54 ОМ 
қазақ 
34 
"Қызыл Әскер" ОМ 
қазақ 
24 
А. Жами атындағы ЖОМ 
қазақ 
22 
Рудаки атындағы ЖОМ 
қазақ 
20 
Айни атындағы ЖОМ 
қазақ 
25 
Фуркат атындағы №37 ОМ 
қазақ 
27 
№19 ОМ 
қазақ 
25 
Ататүрік атындағы №17 ОМГ 
қазақ 
34 
Хамза атындағы №42 ОМ 
орыс 
49 
Горький атындағы №12 ОМ 
орыс 
38 
Е. Юсупов ЖОМ 
орыс 
43 
 
Облыстан 
жобаға 
қатысушылардың 
оқу 
сауаттылығын
 
бағалау 
тапсырмаларының  нәтижелілігі  28%  құрады.  Математика  мен  жаратылыстану 
секілді  бұл  аймақтық  салыстырмадағы  ең  төмен  көрсеткіш  болып  табылады. 
Қазақ  тілінде  оқытатын  мектептер  облыстық  мәннен  8%  төмен  нәтижелер 
берген.  Облыстық  көрсеткіштен  және  орташа  мәннен  жоғарыға    ауылдық 

 
186 
PISA 2012 
халықаралық зерттеуінің  негізгі нәтижелері
 
PISA - 2012 
«Тимур»  ОМ  оқушылары  қол  жеткізген.  Бұл  көрсеткіш  Кентау  қаласындағы               
Т. Рысқұлов атындағы №24 ОМ білімгерлерінің және Арыс қаласындағы Әуезов 
атындағы  мектеп-гимназия  мен  Абай  атындағы  лицей  білімгерлерімен 
салыстырғанда  жоғары  болып  отыр.  Халықаралық  зерттеу  тестін  орындау 
нәтижелері  35%, 29%, 31%  және сәйкесінше   30% құрады.  
Шардара  қаласындағы  А.Иманов  атындағы    ОМ  оқушылары,  ауылдық 
Б.Нұрлыбеков  атындағы  мектептегі  құрдастарына  қарағанда    төмен  білім 
көрсетеді,  бірдей  сұрақтар  санымен  (441)    орындалу  пайызы  19%  және                       
26%  болып  табылады.  Керісінше,  қалалық  «Шардара»  ОМ    білімгерлері 
ауылдық  С.Сейфуллин  атындағы  ОМ  және  Байғозиев  атындағы  ОМ  оқитын 
білімгерлерден,  сұрақтардың  бірдей  санында,  көбірек  сұрақтарға  жауап  бере 
отырып,    3%  және    7%    асып  түскен.  Буклеттердегі  оқудан  тест  сұрақтарын 
орындау  табыстылығы  көрсеткіштерінде    Оразбаев  атындағы  №19  ОМ  және 
№40  ОМ  білімгерлерінің  арасындағы  айырмашылық  396  сұраққа  жауап  беру 
барысында 3% құрады (3.62 сурет). 
 
3.62 сурет. Оңтүстік Қазақстан облысы/ орындалу % / қазақ тілінде оқыту 
/ оқу сауаттылығы 
Т
. 
Ры
сқ
ұл
ов
 а
т
. 
№
24
 
О
М
А
. 
Им
ан
ов
 а
т
. 
О
М
Әу
ез
ов
 а
т
. 
О
М
Г
«Ш
ар
да
ра
» 
О
М
 
Әу
ез
ов
 а
т
. 
О
М
«Т
им
ур
» 
О
М
С
. 
Се
йф
ул
ли
н 
ат
. 
О
М
Б
. 
Ну
рл
ы
бе
ко
в 
ат
. 
О
М
Аб
ай
 а
т
. 
ли
це
йі
М
. 
Ш
оқ
ай
 а
т
. 
Ж
О
М
Ж
ам
бы
л 
ат
. 
Ж
О
М
С
. 
Се
йф
ул
ли
н 
ат
. 
№
12
 
О
М
Ба
йғ
оз
ие
в 
О
М
М
ұр
ат
ба
ев
 а
т
. 
О
М
О
ра
зб
ае
в 
№
19
 
О
М
М
ы
рз
аш
ол
 №
39
 
Ж
О
М
№
11
4 
Ж
О

жүктеу/скачать 11,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: