Орындаған:Жолдасалы Ақсезім Тексерген:Сардарова Ж. Алматы 2023-2024
Мүмкіндігі шектеулі балаларды жеке тұлғаға бағытталған оқыту және тәрбиелеу баланың жеке басына, даралыққа, өзіндік құндылыққа, белгілі бір өмірлік тәжірибесі бар, оқушының әлеуметтік мәртебесін ғана емес, сонымен бірге оның ішкі психофизикалық ресурстарын да ескере отырып, ең алдымен өзін танымда жүзеге асыруға мүмкіндік беруі керек. Осылайша, тұлғаға бағытталған оқыту әр оқушыға жалпы білім беру мазмұнын игеру процесінде оның қабілеттерін, бейімділігін, танымдық қажеттіліктері мен мүдделерін барынша дамыту үшін жағдай жасауы керек. Мүмкіндігі шектеулі балалармен тұлғаға бағытталған оқытудағы ең бастысы-баланың психологиялық қауіпсіздік сезімін, білім қуанышын және оның даралығын дамытуды қамтамасыз ететін оқу процесін құру мүмкіндігі.
Дәстүрлі оқыту жүйесіндегі сараланған тәсіл ұйымдастырушылық тұрғыдан жеке, топтық және фронтальды жұмыстардың үйлесімінен тұрады. Бұл тәсіл оқытудың барлық кезеңдерінде қажет. Жеке көзқарас-бұл әр баланың жеке ерекшеліктерін ескеретін маңызды психологиялық-педагогикалық принцип.
Білім алушылардың жеке білім беру маршруттарын жобалау алгоритмі:
Әр балаға арналған ПМПК ұсыныстарын талдау.
Ұқсас ұсыныстары бар балалар топтарын анықтау.
Жеке даму бағытын құру.
Білім алушыларды түзету сабақтары үшін сынып (бастауыш мектеп) ішіндегі топтар бойынша бөлу.
Жеке және топтық түзету сабақтарын өткізу.
Диагностикалық зерттеулер негізінде жаңа оқу жылына арналған маршрутты түзету.
Жеке білім беру траекториясы - бұл білім берудегі әр оқушының жеке әлеуетін жүзеге асырудың жеке жолы. Синонимдер ретінде "вариативті оқыту", "жеке оқыту", "жеке білім беру бағыты" және т.б.
"Инклюзивті білім беру" ұғымы біздің елде салыстырмалы түрде жақында пайда болды. Ол еліміздің барлық азаматтары үшін сапалы білімге қол жетімділікті қамтамасыз ету қажеттілігінен туындап отыр. Қазақстанда инклюзивті білім беруді енгізу және дамыту "Қазақстан Республикасында инклюзивті білім беруді дамытудың тұжырымдамалық тәсілдерін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 1 маусымдағы № 348 бұйрығымен бекітілген және инклюзивті білім беруді дамытудың тұжырымдамалық тәсілдерін іске асыру бағыттары сипатталған, сондай-ақ жүргізілген жұмыстың қорытындысы бойынша күтілетін нәтижелер ұсынылған.
"Инклюзивті білім беру" ұғымы француз тілінен аударғанда «inclusif»-«өз құрамында», латын тілінен-«include» аударғанда «қосамын» деген мағынаны білдіреді, ол білім беру процесіне денсаулық жағдайына, нәсілдік және діни қатыстылығына, түрлі наным-сенімдеріне қарамастан, білімге мұқтаж адамдардың барлығын қосуды білдіреді.
Испания, Саламанкада 1994 жылдың маусымында өткен айырықша мұқтаждықтары бар тұлғаларға білім беруге арналған дүниежүзілік конференцияда келесі жағдайлар айрықша айтылды:
• әрбір баланың білім алуға негізгі құқығы бар және қажетті білім деңгейіне жетуге және қолдау алуға мүмкіндігі болуы тиіс;
• білім беру жүйесін әзірлеу және білім беру бағдарламаларын жасауда осы ерекшеліктер мен қажеттіліктердің кең алуан түрлілігін назарға алатындай етіп орындау қажет;
• кәдімгі мектептер білім беру саласында бірінші кезекте ерекше қажеттіліктері бар тұлғаларға, осы қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатында балаларға бағытталған педагогикалық әдістер негізінде жағдай туғызуы тиіс және оқуға қол жетімді болуын қамсыздандыру қажет;
• мұндай инклюзивтік бағыттағы қарапайым мектептер кемсітушілік көзқараспен күресудің ең тиімді құралы болып табылады. Қауымдастықтарда қолайлы жағдай жасау, инклюзивті қоғам құру және барлығына білім беруді қамтамасыз ету: балалардың көпшілігі үшін нақты білім ала алуын қамтамасыз етеді және білім беру жүйесінің тиімділігін және пәрменін арттырады".Ұсынылған бала құқықтары Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі № 319-ІІІ "Білім туралы" Заңымен бекітілген, және білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың принциптері көрсетілген:
1) барлық балалардың сапалы білім алу құқығының теңдігі;
2) білім беру жүйесін дамытудың басымдығы;
3) әрбір адамның интеллектуалдық дамуын, психофизиологиялық және жеке ерекшеліктерін ескере отырып, қоғамдағы барлық адамдардың білімге қолжетімділігінің қамтамасыздығы;
4) білім берудің зайырлы, гуманистік және дамытушылық сипаты, азаматтық және ұлттық құндылықтардың, адам өмірі мен денсаулығының, жеке тұлғаның еркін дамуының басымдығы;
5) адамның құқықтары мен бостандықтарын құрметтеу;
6) жеке тұлғаны білім алуға ынталандыру және дарындылығын дамыту;
7) білім беру деңгейлерінің сабақтастығын қамтамасыз ететін білім беру процесінің үздіксіздігін қамсыздандыру;
9) білім беруді басқарудың демократиялық сипаты, білім беру жүйесі қызметінің ашықтығы;
10) меншік нысандары, оқыту және тәрбиелеу нысандары, білім беру бағыттары бойынша білім беру ұйымдарының алуан түрлілігінің болуы [3-бап,] ал 2015 жылдан кейін жоғарыда айтылған Министрдің бұйрығы шықты
