Тұлғаның тұрақтануы және өзіндік анықталуы

11 сыныпта жағдай неғұрлым шиеленіскен болады. Бұрынғы жылдары абстрактілі болған өмірлік таңдау шынайылыққа айналады. Өзіндік бағалаулары кейбіреулерді жоғары болады- және өмірінің барлық жағын қамтиды; кейбіреулерде өзіндік бағалауы төмен, өз-өзіне сенімсіз. Өзіндік бағалаудың өзгеруімен байланысты мазасыздану жоғарылайды. Өзіндік бағалау және мазасыздану деңгейіндегі бірнеше тербелістерге қарамастан тұлғаның тұрақтануы туралы айтуға болады. Бұл кезеңде өз-өзін реттеу қарқынды дамиды, өзінің мінез-құлқын, эмоциялық көрінісіне бақылау жоғарылайды. Көңіл-күйі тұрақтанады. 16-17 жаста балалар темпераментінен тәуелсіз неғұрлым ұстамды болады.

Осы кезде тұлғаның өнегелілік тұрақтылығы дамиды, өзінің мінез-құлқында жасөспірім өзінің көзқарастары, сенім-нанымдарына бағытталады.

Өзін-өзі анықтау, жасөспірім кезіндегі тұлғаның тұрақтануы дүниекөзқарасының өңделуімен байланысты. Осы кезде ол формалды-логикалық дамудың жоғарғы деңгейіне жетеді.

Өзіндік анықталумен байланысты тағы бір мезет- оқу мотивациясының өзгеруі. Жасөспірімдердің жетекші іс-әрекеті оқу-кәсіби, оқуды болашақ кәсіби іс-әрекет үшін қажетті база деп қарай бастайды. Оларды болашақта қажет деп санайтын сабақтар қызықтырады.

17 жастағы дағдарыста ауыр күйзелістерді басынан өткерген балаларда түрлі қорқыныштар болады. Өзінің және ата-анасының алдында таңдаған таңдауының мына әлемде жүзеге асуы үшін жауапкершілікті сезіну, олар үшін үлкен жүк. Бұған қосымша жаңа өмірге деген, мүмкін болатын қате туралы, ЖОО түсуде сәтсіздік, ер балаларда әскер алдындағы қорқыныштар қосылады. Жоғарғы деңгейдегі мазасыздану және қорқыныш невротикалық реакциялардың пайда болуына алып келеді (мысалы, емтихан алдында температураның көтерілуі, бас ауыру т.б.). Жастардың дамуының әлеуметтік ситуациясы- өмірлік жолды таңдау жағдайы. 16-17 жаста көзделген жоспарлар жүзеге асырыла бастайды. Жастар үшін өмірлік жолдың үш негізгі нұсқалары бар: жоғары оқу орнында оқу, жұмыс іздеу және ұлдар үшін әскерде қызмет ету.