Приглушенная Белая Черная и Бежевая Минималистичная Элегантная Собрание Компании Презентация


Ғылыми синтаксистің қысқа курсында автор синтаксис



Pdf көрінісі
бет2/4
Дата03.04.2023
өлшемі127,14 Kb.
#78808
1   2   3   4
Ғылыми синтаксистің қысқа курсында автор синтаксис 
мәселелерін үлкен 2 бөлімге бөліп зерттеген:


Аталған еңбекте профессор Сәрсен Аманжоловтың
интонацияға арнайы тоқталып, ол жөнінде өз пікірін айтады.
Автор қазақ тілінде интонацияның синтаксистік түрін 5- ке
бөледі: 
1)басымдылық екпінге байланысты интонация. Бұл кәдімгі
жай, хабарлы сөйлем ішіндегі бір сөздің басым айтылуына,
басқаша айтқанда , ой екпіне байланысты пайда болатын
интонация. 
2) Хабарлы сөйлем интонациясы. 
3)Сұраулы сөйлем интонациясы.
4) Лепті сөйлем интонациясы және т.б. 
5) Өлеңді сөйлем интонациясы. Өлеңді сөйлемде, - дейді автор,
- интонация ырғақ, ұйқас, буын, болсын ... сияқты сөз
кестелерін жетектеп отырады.


Профессор Сәрсен Аманжолов сөз тіркестерінің қиысу, меңгеру, жанасу,
қабысу сияқты байланыс түрлеріне тоқтала отырып, сөздердің тізбектелуі 2
топқа бөлген:
•лексикалық тізбектер;
•бірнеше сөздің 1 ғана мағына беріп тізбектелуі;
Мысалы: атқора, ауыз үй, күй алақан, көрсе қызар.
___________________________________________________________________________________
Синтаксистік тізбектер, бұлардың өзін іштей 4 топқа бөледі:
 1) Идиомалық
қасиеті бар сөз тізбектері: құлақ қоймайды, көз салмайды;
2) Фразалық тізбектер: басы бос, қолы қысқа; 
3) Үйірлі мүше болатын сөз топтары сөз тізбектері: аузы күйген, таң ата ел жата; 
4) Сөйлемде күрделі мүше болатын сөз тізебктері: бригадир болды, 
жығылып қала жаздады, күзге шейін, саған бола т.б.
Бұл тізбектердің бәрін автор Синтагмалық тізбек деп атайды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет