Программалау тілдері 5В070300 «Ақпараттық жүйелер»

Жұмыс  оқу бағдарламасының

титулдық беті

Ф СО ПГУ 7.18.3/30

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Физика, математика және ақпараттық технологиялар факультеті

ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

Пән Алгоритмдеу және программалау тілдері

5В070300 –  «Ақпараттық жүйелер» мамандығында оқитын студенттер үшін

Павлодар

  

Мемлекеттік жалпыға міндетті

мамандықтың білім стандарты

мен типтік бағдарлама

негізінде әзірленген

пәннің жұмыс оқу

бағдарламасын

бекіту парағы

Форма

Ф СО ПГУ 7.18.3/31 

БЕКІТЕМІН

ОІ жөніндегі проректор

___________ Пфейфер Н.Э.

 «__»____________2010 ж.  

Құрастырған:  аға оқытушы Нұрғазина Б.Қ.

Информатика және ақпараттық жүйелер кафедрасы

ЖҰМЫС ОҚУ  БАҒДАРЛАМАСЫ

«Алгоритмдеу және программалау тілдері» пәні бойынша

5В070300 –  «Ақпараттық жүйелер» мамандығында оқитын студенттер үшін

 

Жұмыс бағдарламасы

  050703 «Ақпараттық жүйелер»  мамандығының Мемлекеттік жалпы

міндеттік   стандарт   және   11   мамыр   2005   ж.,   №   289   бұйрығымен   енгізілген,   Қ.Сәтбаев

атындағы ҚазҰТУ типтік бағдарлама негізінде әзірленген

                                                                     

Кафедраның отырысында қарастырылған   «_28»_ 06_2010ж.   №_11_ хаттама

Кафедра меңгерушісі  _________   А.Ж.Асаинова   

Факультеттің  әдістемелік кеңесінде құпталған 

«_28_»_06_2010__ж.   №11___ хаттама

ӘК төрайымы   ___________          Ж.Г.Муканова

                                                             

КЕЛІСІЛГЕН

Факультет деканы ____________   Нурбекова Ж.К. «___»__________  2010ж.

ОӘБ КЕЛІСІЛГЕН

ОӘБ бастығы _______________     Варакута А.А.     «____»______  2010ж.  

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлданған

«______»______2010__ж.   №______ хаттама

1.Пәннің   мақсаты     –  есептерді   алгоритмдеу  негізін,   программалаудың

автоматтық   негіздерін,   программалау   тілінің   классификациясын,  мәліметтер

типтерін және турбо паскаль 7.0 тілі операторларының классификациясын

оқыту, ішкі программаларды  қолданып программа, стандартты  модульдер,

деректердің динамикалық кұрылымын, программалық қамтамасыз етуді жобалау

тәсілдерін,   программалау   стилін,   программалаудың   сапа   көрсеткішін,

программаны сынау мен қалыптастыру тәсілін  қолданып программа құру болып

табылады.

Пәннің  міндеті  –   қолданбалы   есептерді   шешу   кезінде   студенттерге

алгоритм   әдістері   және   берілгендер   құрылымы   туралы   жүйелі   түсінік   беру,

студенттерді   тану   процесі   кезінде   және   математикалық   аппараттар   арқылы

практикалық   іс-әрекеттерде   нақты   әлемнің   заңдылықтарын   пайдалануда

кездесетін   әртүрлі   есептердің   шешімін   ЭЕМ–нің   көмегімен   есептелетін

алгоритмдерді қолдануға және құруға даярлау. 

Пәнді  оқу нәтижесінде студенттер:

білуі керек: 

-оқу   процесінде   Турбо   Паскаль   тілінде   қолданылатын   есептердің

алгоритмдеу негіздерін;

-   мәліметтер   түрлерін,   операторларды,   ішкі   операторларды,

функцияларды;

-   программалық   камтаманы  қамтамасыз  етуді   жобалау   тәсілдерін,

программалау стилін, программалаудың сапа көрсеткіштерін, программаны

сынау мен қалыптастыру тәсілдерін,   колданып программа құруды;

меңгеру керек: 

- әр түрлі алгоритмдердің кұрылымдык схемасын;

- талап   ететін   есептерге   сәйкес   мәліметтер   құрылымын

ұйымдастыруды;

- программалау   тілін   тандау,   тіл   құрылысын   колданып   берілген

программалау тілінде программа құру және жақсы стильде программа жазу;

- программаны   сынау   және  қалыптастыру,   сапалы   программалық

құжаттарды құруды.

2 Пререквизиттер 

Аталған пәнді меңгеру үшін мына пәндерден білім болуы тиіс:

- Жалпы орта білім беру курсының Информатика;

- Математика  пәндері.

3 Постреквизиттер 

Аталған пәннен алынған білімдері келесі пәндерді меңгеру үшін қажет:

- Программалау технологиясы;

- Ақпараттық жүйелердің негіздері.

4 Пән мазмұны 

4.1 Тақырыптық жоспар жалпы орта білім негізінде 2010 жылы оқуға түскен 

жылы студенттер үшін 

№

Тақырыптар атауы

Сабақ түрлері бойынша сағаттар саны

Дәріс

Тәжір

Зертх.

СӨЖ

1 Компьютердің программалық 

құралдары

1

5

2 Есептерді алгоритмдеудің негіздері

1

10

3 Turbo   Pascal   7.0.    тілінің  негізгі

сипаттамалары.

1

5

4 Сызықтық

 

алгоритмді

программалау.

2

2

1

5

5 Тармақталған

 

құрылымды

программалау.

3

2

1

5

6 Алгоритмдердің

 

циклдік

кұрылымдарын программалау

4

2

2

10

7 Ішкі программалар

3

2

2

10

8 Рекурсия

1

1

1

10

9 Массивтер

4

4

2

10

10 Символдық және жолдық мәндер

2

3

2

10

11

М

ән

де

рд

ің

кү

рд

ел

і

ти

пт

ер

і

2

2

1

5

12 Ақпаратты   компьютердің   сыртқы

құрылғыларында көрсету.

2

1

1

5

13 Графиктік операторлармен жұмыс

2

2,5

2

5

14 Құрылымдық     программалау.     

2

5

Барлығы

30

22,5

7,5(15)

90

4.2 Пән тақырыптарының мазмұны

1 тақырып Компьютердің программалық құралдары

Программалауды   автоматтандырудың   әдістері.   Алгоритмдік   тілдер.

Алгоритмдік  тілдін   қолдануы   және   оған   койылатын   талаптар.   Процедураға

бағытталған   тілдер   және  обьектілерге   бағытталған   программалау   туралы

түсініктер.   Компьютерді   программалық   қамтамасыз   етудің   жалпы   түсінігі.

Операциялық  жүйелердің күрамы. Компьютермен  пайдаланушының диалогын

үйымдастыру. Программалаудың интеграцияланған жүйелері.

2 тақырып Есепгерді алгоритмдеудін негіздері

Алгоритмнің   анықтамасы.   Алгоритмдерді   баяндаудың   тәсілдері.

Алгоритм  схемаларын   жасау   ережелері.   Алгоритмдердің   құрылымдарының

түрлері.   Сызықтык   және  тармақталған   алгоритмдердің   күрылымдарының

баяндалуы.   Циклдік   күрылымдар.  Алгоритмнің   циклдік   қүрылымы.   Ішкі

циклдік   қүрылымның   алгоритмдік   баяндалуы.  Техникалык         есептерндің

қойылымының    класқа    бөлінуі.     Есептердің    типтік компоненггері; талдау,

синтездеу,   шешім   қабылдау.  Ғылыми-   техникалық   есептердің   алгоритмдерінің

схемаларының мысалдары.

3  тақырып  Паскаль  тілінің негізгі сипаттамалары. Тілдің алфавиті.

Тіл  объектілерінің  жазылуының  ережелері.  Мәліметтер  типтері.  Тұрақтылар.

Ерекше белгілер. Арифметикалық өрнектер. Программаның құрылымы.

4 тақырып Алгоритмдердің сызықтык құрылымын программалау.

Меншіктеу   операторы.   Басқару  операторлары.   Мәліметтерді   енгізу   -

шығаруды үйымдастыру.

5 тақырып Тармақталған қүрылымы программалау. 

Шартты оператор. Логикалық өрнекті қолдану. Кірістірілген шартты оператор.

Құрама   және   бос   операторлар.   Таңдау   операторы.   Шартты   және   таңдау

операторларының қысқа және толық формалары.

6 

тақырып 

Алгоритмдердің   циклдік   кұрылымдарын

программалау 

Параметрлі   цикл   операторы.   Көпмүшені   есептеудегі   арифметикалық

алгоритмдер. Саналатын типтер. Оларды параметрлі циклдерді ұйымдастыруда

қолдану.   Шарты   алдын   ала   берілген   және   шарты   соңынан   берілген   цикл

операторлары. Кірістірілген циклдер. 

7   тақырып   Ішкі   прграммалар  жөне  оларды   класка   бөлу.  Ішкі

программаларды ұйьшдастыру  әдістері. Ішкі программаларды шакыру. Накты

параметрлерді тасымалдау. Жадының жал облысын пайдалану. Стандартты ішкі

функциялардың   қоры   және   процедуралары.   Оларды  шақырудың   тәсілдері.

Стандартты ішкі  программалардың қоры.  Стандартты  ішкі  программалардың

қорын ұйымдастырудың  ережелері.  Стандартты ішкі программалардың корын

есептер шешу үшін қолдану.

8 тақырып Рекурсия

Рекурсивті ішкі программаларды ұйымдастыру. Рекурсивті шешілетін типтік

есептер.

9 тақырып Массивтер

Массив ұғымы және мәні. Элементтердің типі, өлшемі, индексі. Бір өлшемді

және екі өлшемді массивтер. Массив элементіне кіруді ұйымдастыру. Жедел

жадыда массивтің орналасуы. Массивті толтыру алгоритмі.

Ең үлкенін (ең кішісін) іздеу алгоритмі. Ішкі және сыртқы массивті сұрыптау

алгоритмі: таңдау арқылы сұрыптау, орын ауыстыру арқылы т.б. 

10 тақырып Символдық және жолдық мәндер

Символдық және жолдық мәндер. Символдық мәндермен орындалатын

амалдар.   Жолды   өңдеу   алгоитмі.   Жолдан   ішкі   жолды   іздеу   алгоритмі.

Жолдармен   жұмыс   істеуге   арналған   программалау   тіліндегі   құрамдас

функциялар мен процедуралар.

11 тақырып Мәндердің күрделі типтері

Мәндердің күрделі типі. Регулярлы тип. Жиындар типі. Жиындармен

орындалатын   амалдар.   Мәндердің   аралас   типі   –   жазулар,  сипатталуы,

құрылымы, программалау операторы.

12  тақырып  Акпаратты   компьютердің   сыртқы  құрылғыларында

көрсету.   Файлдармен   жұмыс  істеу.   Мәліметтердің  динамикалық  құрылымы.

Сілтемелер. Кезектер және ағымдар. 

13 тақырып Графика. 

Графиктік   бейнелеудің   алгоритмдік   негізделуі.  ДК-де   графиктік

режимде жұмыс жасауға дайындау. Геометриялық объектілермен жұмыс жасау

процедуралары. Графиктік бейнелерді салу  бағдарламаларына мысалдар. 

14  тақырып Құрылымдық     программалау.     

Модульдік   программалау.  Программалау  тілін   таңдау.   Программалау

тәсілдері.  Программалауда сапалық көрсеткіш.

4.3 Практикалық сабақтардың тізімі мен мазмұны

4 тақырып Алгоритмдердің сызықтык құрылымын программалау.

ПР1. Меншіктеу операторы. Басқару операторлары. Мәліметтерді енгізу

- шығаруды үйымдастыру.

5 тақырып Тармақталған қүрылымды программалау. 

ПР2. Шартты оператор. Логикалық өрнекті қолдану. Таңдау операторы.

Шартты және таңдау операторларының қысқа және толық формалары.

6 тақырып Алгоритмдердің циклдік кұрылымын программалау 

ПР3.   Параметрлі   цикл   операторы.   Көпмүшені   есептеудегі

арифметикалық алгоритмдер. 

ПР4. Шарты алдын ала берілген және шарты соңынан берілген цикл

операторлары. Кірістірілген циклдер. 

7 тақырып Ішкі программалар.

ПР5. Ішкі программаларды ұйымдастыру.

ПР6. Ішкі программаларда  параметрлерді тасымалдау. 

8 тақырып Рекурсия

ПР7. Рекурсивті ішкі программаларды ұйымдастыру. 

ПР8. Рекурсивті шешілетін типтік есептер.

9 тақырып Массивтер

ПР9. Бір өлшемді массивті өңдеу. 

ПР10. Бір өлшемді массивті сұрыптау алгоритмдері.  

ПР11. Екі өлшемді массивті өңдеу.

ПР12. Квадрат матрицаны өңдеу.

10 тақырып Символдық және жолдық мәндер

ПР13. Жолдық  функциялар мен процедураларды пайдалану.

ПР14. Жолдарды өңдеу алгоитмдері.

11 тақырып Мәндердің күрделі типтері

ПР15. Жиындық операцияларды пайдалану.

ПР16. Жазуларды пайдалану және  өңдеу.

12  тақырып  Акпаратты   компьютердің   сыртқы  құрылғыларында

көрсету. 

ПР17. Файлдармен жұмыс істеу.

ПР18. Мәліметтердің динамикалық құрылымы. 

13 тақырып Графика. 

ПР19. Графиктік бейнелерді салу.

ПР20. Графиктік бейнелерге эффектілер қолдану.

14  тақырып Құрылымдық     программалау.     

ПР21. Модульдерді  программалау.

ПР22. Модульдерді  байланыстыру.

Зертханалық сабақтардың тізімі мен мазмұны

4 тақырып Алгоритмдердің сызықтык құрылымын программалау.

ЗЖ1. Меншіктеу операторы. Басқару операторлары. Мәліметтерді енгізу

- шығаруды үйымдастыру.

5 тақырып Тармақталған қүрылымды программалау. 

ЗЖ2. Шартты оператор. Логикалық өрнекті қолдану. Таңдау операторы.

Шартты және таңдау операторларының қысқа және толық формалары.

6 

тақырып 

Алгоритмдердің   циклдік   кұрылымдарын

программалау 

ЗЖ3.   Параметрлі   цикл   операторы.   Көпмүшені   есептеудегі

арифметикалық алгоритмдер. 

ЗЖ4. Шарты алдын ала берілген және шарты соңынан берілген цикл

операторлары. Кірістірілген циклдер. 

7 тақырып Ішкі прграммалар.

ЗЖ 5. Ішкі программаларды ұйымдастыру.

ЗЖ 6. Ішкі программаларда  параметрлерді тасымалдау. 

8 тақырып Рекурсия

ЗЖ7. Рекурсивті ішкі программаларды ұйымдастыру. 

9 тақырып Массивтер

ЗЖ8. Бір өлшемді массивті өңдеу. 

ЗЖ9. Екі өлшемді массивті өңдеу.

10 тақырып Символдық және жолдық мәндер

ЗЖ10. Жолдық  функциялар мен процедураларды пайдалану.

11 тақырып Мәндердің күрделі типтері

ЗЖ11. Жиындық операциялар мен жазуларды пайдалану операторлары.

12  тақырып  Акпаратты   компьютердің   сыртқы  құрылғыларында

көрсету. 

ЗЖ12.Файлдармен жұмыс істеу процедуралары.

13 тақырып Графика. 

ЗЖ13. Графиктік бейнелерді салу

 

функциялары мен процедуралары.

ЗЖ14.Графикалық алгоритмдер. 

4.4 Студенттердің өздік жұмыстарының  мазмұны

4.4.1 СӨЖ  түрлері

№  СӨЖ түрі

Есеп беру 

түрі

Бақылау 

түрі

Сағаттың 

көлемі

1 Дәрістерді талқылау. 

Қосымша 

материалдарды оқу.

Сабаққа 

қатысу

15

2 Тәжірибелік 

жұмыстарға дайындалу, 

үй тапсырмаларын 

орындау

Жұмыс 

дәптері

Сабаққа 

қатысу 

10

3 Зертханалық 

жұмыстарға дайындалу 

есеп беру

10

4 Аудиториялық 

сабақтардан тыс 

материалдарды оқу

Жазбаша

есеп

30

5 Семпстрлік 

тапсырмаларды орындау

6 Бақылау жұмыстарға 

дайындалу және қатысу 

межелік 

бақылау, 

емтихан

10

Барлығы

90

4.4.2 С

туденттің өзіндік жұмыстарының тақырыптары

1- Стандартты функциялар қорын пайдаланып программа құру.

2- Сандық функцияларды пайдаланып программа құру.

3-  Қатарлармен жұмыс істеу процедуралары мен функциялары.

4- Графикалық күрастыруларды қолданып программа кұру.

5- Графикалық күрастыруларды қолданып программа кұру.

6-  Модульдік программалау, қолдану мысалдары.

7- Динамикалык жадыны қолданып программа жасау.

5 Әдебиеттер тізімі

 Негізгі

1. Абрамов В.Г. Введение в язык Паскаль. М. Наука. 1988

2. Пильщиков В. Н. Сборник упражнений на языке Паскаль. М. Наука. 1989

3. Климова Л. М. Практическое программирование. Решение типовых задач в

Pascal 7.0. М. Кудиц-образ. 2000.

4. Фаронов В.В. TurboPascal 7.0. Начальное пособие. М. изд. «Номирис». 1999

5. Б.Қ.Нұрғазина,   С.А.Белгібаева.   Алгоритмлеу   және   программалау

тілдері.Павлодар : Кереку. 2009.

6. Б.Қ.Нұрғазина. Бағдарламалау бойынша есептер жинағы. Павлодар : Кереку.

2008.

Қосымша 

7. Грогоно П. Программное обеспечение персональных ЭВМ. М. Мир. 1982

8. Йенсен К., Вирт Н. Паскаль: Руководство  для использования и описание

языка. М. Финансы и статистика. 1982.

9. Марченко   А.И.,   Марченко   Л.А.   Программирование   в   среде  TurboPascal.

Киев. «Век» 1999

10.Цейл Дейл. Программирование на СИ. ДМК. 2000

11.Ян Борецкий. Турбо-Паскаль с графикой для персональных компьютеров М.

Машиностроение. 1991.

12.Айтов Ж.А., Мақамбаев М.Б. Паскаль тілінде программалау. 1998

Мамандықтың оқу

жоспары-нан көшірме

Нысан

Ф СО ПГУ 7.18.3/32

050703 «Ақпараттық жүйелер» мамандығына арналған оқу жұмыс

жоспарынан көшірме

 түскен жылы 2010

Оқу

формасы

Пәннің жұмыс көлемі

Семестрлер

бойынша

бақылау түрі

сем-

естр

студенттердің семестр бойынша жұмыс

көлемі

Кре-

дит

саны

Академиялық сағат

Кре-

дитов

Аудиторных занятий

СРС 

барлы

ғы

Ауд.

СРС

Экз.

всего лек

Пр. Лаб. всего СРСП

ЖОБ

негізін-

дегі

күндізгі

оқу

4

180

87

90

1

1

4

87

30

22,5

7,5

90

27