Психолингвистика пәні бойынша
жүктеу/скачать 0,96 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Практикалық сабақтардың жоспарлары № 1 сабақ Тақырыбы
- Сабақ түрі
- Тапсырмалар мен жаттығулар
- № 2 сабақ Тақырыбы
| 7. Градуальды шкалалау
Градуалды шкалалау эксперимент барысында сыналушыға сӛздер қатарын «рет- ретімен» бір семантикалық топқа орналастыру ұсынылады. Бұл әдістеменің ерекшелігі сол – тіл иесінің сӛздікте берілмеген семантикалық кеңістікте сӛздерді орналастыру мүмкіндігі жайындағы ойын қолдану болып табылады. Мысалы, «ұзындық кӛлемі, ӛлшемі» мағынасындағы 36 сӛзді 103 сыналушы тарапынан ленинградтық зерттеуші В.Я.Шабестің экспериментінде тӛмендегіше орналастырылды:
Ранг
Сӛз Место на шкале 1
1,32
2 чуточный 3,34
3 крошечный 4,53
4 крохотный 4,59
5 малюсенький 4,95
6 махонький 5,61
7 карликовый 6,69
8 кукольный 8,53
9 миниатюрный 8,96
10 игрушечный 9,41
11 маленький 10,71
12 мелький 10,84
13 малый 12,53
14 небольшой 13,88
15 нормального размера 15,31
16 немаленький 16,69
17 немалый 17,82
18 большой 19,02
19 порядочных размеров 20,31
20 крупный 20,92
21 значительных размеров 21,78
22 солидных размеров 22,37
23 здоровый 22,84
24 громоздкий 23,35
25 внушительных размеров 23,86
26 здоровенный 25,45
27 огромный 26,82
28 громадный 28,39
29 гигантский 30,94
30 грандиозный 31,06
31 неохватный 31,18
32 исполинский 32,69
33 неизмеримый 32,73
34 колоссальный 33,20
35 циклопический 24,18
36 чудовищного размера 34,49
80
Осыған сәйкес, егер белгілі бір семантикалық шкалада сӛздің орны белгілі болса, сӛздер арасындағы семантикалық арақашықтықты белгілі бір шкалада (47-50) ӛлшеуге болады:
ара қашықтығын анықтау қажет сӛздер ара қашықтық (47)
небольшой немаленький 2,81
(48) небольшой большой 5,14
(49) крохотный громадный 23,80
(50) микроскопический чудовищного размера 33,17
Дәл осылайша кез келген семантикалық топтағы сӛздерді орналастыруға болады (51): (51) паскудный, омерзительный, пакостный, мерзостный, отвратительный, гнусный, паршивый, гадкий, нестерпимый, невыносимый, несносной, невозможный, дрянной, никудышный, скверный, дурной, худой, плохой, аховый. Мұндай эксперименттердің нәтижелері «градуальды сӛздіктер» жасауға кӛмектеседі және практикалық маңызы зор (әсіресе, жарнамалық мәтіндерді құрастыруда).
мақсаттардағы маңыздылығын түсіндіру; зерттеу пәнінің ерекшелігін кӛрсету, әдіс- тәсілдерін қолдана білуге баулу.
1. Психолингвистиканың зерттеу нысаны. 2. Психолингвистиканың мақсаты мен міндеттері. 3. Психолингвистиканың теориялық мәні. 4. Психолингвистиканың практикалық мәні.
1. Адам психикасы мен тілі арасындағы байланысы жайлы жазбаша хабарлама дайындаңыз. 2. Психолингвистиканың зерттеу нәтижелерін практикада қолдану мәселелерін мысалдар арқылы түсіндіріңіз. Әдебиет Белянин В.Г. Психолингвистика. Москва, 2004. Мягкова Е.Ю. Эмоциональная нагрузка слова: опыт психолингвистического исследования. Воронеж, 1990. 81
Веккер Л.М. Психика и реальность: единая теория психических процессов. Москва, 1998.
№ 2 сабақ Тақырыбы: Психолингвистиканың қалыптасу тарихы Мақсаты: Психолингвистиканың қалыптасу кезеңдері, алғашқы психолингвистикалық кӛзқарастар жайлы мағлұматтар беру. Сабақ түрі: Практикалық-талдау Қарастырылатын сұрақтар: 1. Психолингвистика пәнінің қалыптасу кезеңдері. 2. Психолингвистиканың В.Гумбольдт, В.Вунд ілімдерімен байланысы. 3. А.А.Потебня, И.А.Бодуэн де Куртенэ еңбектеріндегі психолингвистикаға қатысты тұжырымдар. 4. Тіл біліміндегі психолингвистикалық бағыттар. Тапсырмалар мен жаттығулар: 1. Психолингвистика термині қашан қалыптасты? 2. Психолингвистика пәнінің дүниеге келу себебін түсіндіріңіз. 3. Алғашқы психолингвистикалық кӛзқарастар жайлы хабарлама жасаңыз.
Языковое сознание: формирование и функционирование. Москва, 1998.
жүктеу/скачать 0,96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|