Психология кафедрасы
жүктеу/скачать 0,7 Mb.
|
ОПД лекция жинағы (2)
| Интеллект (лат. Intellectus - түсіну, таным) кең мағынада адамның барлық танымдық функцияларының жиынтығы ретінде сезім мен қабылдаудан бастап ойлау мен қиялға дейін, ал тар мағынада – ойлау ретінде анықталады.Ж. Пиаже баланың интеллектуалды дамуын зерттеуде бірқатар кезеңдерді ажыратқан сенсомоторлы интеллект; презентациялық
Мектепке дейінгі жастағы балалардың логикалық операцияларды меңгеру мүмкіндігі, ұғымдарды меңгеру қабілеті ақыл-ой тәрбиесінің негізгі міндеті болуы керек дегенді білдірмейді. Міндет - көрнекі-бейнелі ойлауды дамыту, және ол үшін мектепке дейінгі жас ең сензитивті, болашақ өмір үшін үлкен мәнге ие, кез-келген шығармашылық іс-әрекеттің ажырамас бөлігі. Ересек мектеп жасына дейінгі баланың көрнекі-бейнелі ойлауы – бұл суреттермен ішкі әрекеттер нәтижесінде ойлау мәселелерін шешу. Жас кезеңінің соңында ересек мектеп жасына дейінгі балаларда жеке тұлғалық неоплазма – мектептегі жетілу қалыптасады. Мектеп жасына дейінгі баланың мектептегі жетілуі – алты жасар баланың физикалық және психикалық дамуының қолайлы деңгейі, бұл оның мектеп жағдайларына дұрыс бейімделуін қамтамасыз етеді. Мектептегі жетілу – бұл ересек мектеп жасына дейінгі баланың ажырамас сипаттамасы және физикалық, психологиялық компоненттерден тұрады. Өз кезегінде, мектеп жетілуінің психологиялық құрамына жеке (мотивациялық) дайындық, әлеуметтік дайындық, эмоционалды-еріктік дайындық және оқуға интеллектуалдық дайындық кіреді.Мектепте оқуға интеллектуалдық дайындықты баланың ойлау қабілетін ішкі ұйымдастырудың тиісті деңгейі ретінде қарастыруға болады, бұл оқу іс-әрекетіне көшуді қамтамасыз етеді. Жалпылай келе, ересек мектеп жасына дейінгі баланың мектепте оқуға интеллектуалдық дайындығы қамтиды; 1) сараланған қабылдауды 2) аналитикалық ойлауды (құбылыстар арасындағы негізгі белгілер мен байланыстарды айқындау қабілеті, үлгіні жаңғырту қабілеті); 3) шындыққа рационалды көзқарасты (қиялдың әлсіреуі); 4) логикалық есте сақтауды; 5) білімге, оларды қосымша күш салу есебінен алу процесіне қызығушылықты; 6) есту арқылы ауызекі сөйлеуді меңгеру және символдарды түсіну және қолдану қабілетін; 7) қолдың ұсақ моторикасын және көру-қимыл координациясын дамытуды. Алты жасында баланың ой-өрісі жеткілікті дамыған болады. Ол сыртқы әлеммен байланысты көптеген идеяларға ие. Оның білім беру саласы мектеп табалдырығында да айтарлықтай дамыған. Бастауыш мектеп жасында мотор және эмоционалды есте сақтау, сондай-ақ механикалық есте сақтау жақсы дамыған. Мектептегі оқудың басында баланың ерікті жады бар. 6 жасында бала ерікті назар аударады, бұл ереже немесе нұсқаулық бойынша тапсырманы орындау қабілетінде көрінеді. 10-15 минут ішінде балалар бір нәрсені жасай алады (назардың тұрақтылығы). 4.Мектептегі оқуға тұлғалық және интеллектуалдық даярсыздық Е.Е. және Г.Г. Кравцовтордың деректеріне сүйенсек, 7 жасар бірінші сынып оқушыларының шамамен үштен бір бөлігі мектепке жеткілікті түрде дайын емес. 6 жасар балалармен аса жағдай бұдан да күрделі. Олардың арасында мектептік оқуға дайын балалар бар, бірақ олар тым аз. Сәтті оқу бастамасымен байланысты мектепке психологиялық дайындық ең қолайлы балаларды дамыту нұсқасын анықтайды. Бірақ, көбірек немесе азырақ түзету жұмыстарын қажет ететін басқа жас ерекшелік нұсқаулары да кездеседі. Балалар мектепке түсерде психологиялық дайындықтың қандай да бір компонентінің жеткілікті қалыптаспауы жиі анықталады. Көптеген педагогтар оқыту процесінде тұлғалық механизмдерден гөрі интеллектуалдық механизмдерді дамыту әлдеқайда жеңіл деп есептейді. Мүмкін бұл дұрыс та шығар. Қалай десек те, балалар мектепке тұлғалық тұрғыда дайын емес жағдайда мұғалімде өте күрделі проблемалар кешені туындайды. Н.И.Гуткина көрсеткендей, мектепке жазыдған 6 жасар балалардың жартысынан кемі (40% шамасында) оқушының ішкі ұстанысына ие, ал қалғандарында мұндай ұстаным жоқ. Жас ерекшелікдың екінші нұсқасы – негативті (кері) көзге түсушілік. жүктеу/скачать 0,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|