ҚР БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ Орындаған: 1701-11 тобы, Кенжебек Айдана
Тексерген: аға оқытушы, Танабаев Ғ. Ө.
Фразеологизмдердің ұлттық нышандары мен фразеологиялық мағына Фраземалардың этнолингвистикалық деректері “Этнолингвистика” терминінің авторы – Б.Л.Уорф. Этнолингвистика – ХХ ғасырдың 60-жылдары дүниеге келген, этнография мен социологияның шектестігінде пайда болған, тілдік құбылыстарды тәжірибелер негізінде зерттейтін лингвистиканың ерекше саласы
Этнолингвисткалық деректер – этнос табиғатын толық танып білуге қажетті тілдік фактілер, сол фактілердің қабатында, астарында жатқан деректер Этнолингвистикалық арналар: тұрақты теңеулер, фразеологизмдер, мақал-мәтелдер, жұмбақтар, ауыз әдебиеті үлгілері
Фразеологиялық бірліктердеұлттың мәдени жемістері, халық ауыз әдебиетінің таусылмас арналары: діни философиясы мен дүниетаным іздері көрініс тапқан
Фразеологизмдердің ұлттық нышандары
Г.Смағұлова: “Егер тілде фразеологизмдер сақталмай, бізге жетпеген болса, қазақтардың рухани өмір сферасы қалай анықталып, қандай мәдени өмірге сүйеніп пікір айтылар еді?” Сөйлеуші халықтың тілдік құбылыстарының көрінісін, тілдік бірліктердің ұлттық-мәдени нышандармен тығыз байланыста зерттеу – тіл-этнос-мәдениет үштігінің негізін құрайды
Тарихи есімдер
Географиялық атаулар
Тарихи оқиғалар
“Күлтөбенің басында күнде жиын” (Күлтөбе – Тәуке хан тұсында Үш жүздің басын қосып, кеңес өткізетін Ташкент қаласының қасындағы жер) “Қасым ханның қасқа жолы, Есім ханның ескі жолы” (Қасым хан, Есім хан – қазақ тарихындағы атақты хандар) “Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама” (жоңғар шапқыншылығына ұшырап, жұтаңдықтан шұбырған кезі) Балалы үй - базар
Қонақ кәде, уызға шақыру
Тай-құлындай тебісіп, құлын мүсін
Ит жерік, жерік асын жегендей қуану
Тұсау кесер
(“презентация”)
Қырқынан шығару
Бесік құда, құрсақ шашу
Халық тілінде мол сақталған фразеологизмдер
Бесіксіз үйде береке жоқ