Қр ішкі Істер министрлігі Шырақбек Қабылбаев атындағы Қостанай академиясы курстық ЖҰмыс
жүктеу/скачать 80,61 Kb.
|
ҚР Ішкі Істер министрлігі Шырақбек Қабылбаев атындағы[1]
- Бұл бет үшін навигация:
- Қырғызстан Республикасы
- Қырғыз Республикасы
| Парламенттік республика—парламенттің өкілеттігі басымырақ болып келетін республиканың бір түрі.
Қырғызстан (қыр. Кыргызстан), ресми Қырғыз Республикасы (қыр. Кыргыз Республикасы) — Орталық Азияда орналасқан таулы, мұхитқа шыға алмайтын мемлекет. Астанасы және ең ірі қаласы – 624 мың адам тұратын Бішкек қаласы. 7 миллион адам[5] халқының көпшілігі қырғыздар (72,6%), басқа ұлт өкілдері ішінен орыстар (6,4%), өзбектер (14,5%), украиндар, татарлар, қазақтар, ұйғырлар, немістер, тәжіктер, дүңгендер, т.б. бар. Жер аумағы 199,5 мың км2-ге тең. Конституциясы бойынша Президенттік басқару нысанындағы мемлекет болып келеді. Заң шығарушы органы — бірпалаталы Жогорку Кеңеш атты парламенті. Ресми тілдері: қырғызша және орысша. Ұлттық мерекесі — 31 тамыз, Тәуелсіздік күні. Ақша бірлігі — сом. Аумақтың аумағы 199 951 км² құрайды. Ол әлем бойынша 85-ші орынға ие, ТМД елдерінің арасында 7-орын, 140-інші орын - ЖІӨ бойынша PPP және 111-ші орында. Әкімшілік-аумақтық мағынада ол 7 облысқа және республикалық маңызы бар 2 қалаға (Бішкек және Ош) бөлінген. Экономикалық-географиялық жағынан Орталық, Солтүстік және Оңтүстік Қырғызстан деп бөлінеді. Тарихы Қазіргі Қырғызстан жеріндегі алғашқы мемлекеттік құрылымдар б.з.д. II ғасырда пайда болған. Біздің заманымыздың VI—XII ғасырлары аралығында бұл аймаққа Енисей бойынан түркі тайпалары қоныс аударған болатын. Кейіннен олар моңғол-татар шапкыншылықтарына ұшырап қуғындалды. XIV ғасырда Моғолстанның солтүстік-шығыс шекараларында көне «қырғыз» түркі этнонимінің иегерлері өмір сүрді. XV–XVI ғасырларда Тянь-Шань мен Памир-Алайда нығайған қырғыз тайпалары моғол тайпаларымен бірге біртұтас қырғыз этносын құрды. XVI-XVII ғасырларда қырғыздар қазақтармен одақтасып, Яркенд хандығына, Шайбани мемлекетіне және Ойрат хандығына қарсы шықты. XVIII ғасырда жоңғарлар шапқыншылығы нәтижесінде солтүстік аймақтарынан уақытша көшірілген қырғыздар Қоқан хандығымен бірге Жоңғар хандығы мен Цинь империясының одан әрі кеңеюіне қарсылық ұйымдастыра алды. XIX ғасырда алдымен Қоқан хандығының иелігінде болды. Ресейдің Орталық Азияға экспансиясы жылдарында болған Қоқан-Орыс соғысы нәтижесінде қазіргі Қырғызстан жері толықтай Ресей империясының құрамына енді. Қырғыздар 1916 жылғы Орталық Азиядағы көтеріліске де қатысты. Қырғызстан жері Ресей империясының Түркістан губерниясына енді. Қырғызстанның табиғат жағдайы өте қолайлы, таулы жерлеріне Ресейдің ішкі аудандарынан шаруалардың жаппай қоныс аударуы жүрді. Бұл жағдай бұрын тек қана көшпелі мал шаруашылығымен айналысып келген қырғыз жерінде, жаңа шаруашылық түрлерінін; дамуына қозғаушы күш болды. Қазан төңкерісінен кейін бұл аймақ Қара Қырғыз автономиялы облысы деп аталды, және кейінірек Қырғыз АКСР атауымен қайта құрылды. 1936 жылы Қырғыз АКСР Қырғыз КСР-ы болып өзгертілді. 1991 жылы 31 тамызда Қырғызстан өзінің атауын Қырғызстан Республикасы деп өзгертіп, тәуелсіздігін жариялады. 25 желтоқсан күні Қырғызстан толық тәуелсіздігін алды. Кейінірек Асқар Ақаев президенттілігі жылдары ҚР ТМД, БҰҰ, ЕҚЫҰ және тағы басқа ұйымдардың мүшесі болды. 1993 жылдың 5 мамырында ел атауы ресми түрде Қырғыз Республикасы деп өзгертілді. 2005 жылғы Қырғызстандағы парламент сайлауынан кейін Қызғалдақ төңкерісі болды. Төңкерісшілер Ақаевты, оның отбасын мен жақтастарын жемқорлық пен авторитаризммен айыптады. Нәтижесінде Ақаев 4 сәуір 2005 жылы отставкаға кетті. Оппозиция мүшелері коалиция құрастырып, президент Құрманбек Бәкиев пен премьер-министр Феликс Кулов басшылығында жаңа үкімет құрылды. Алайда, ұйымдасқан қылмыспен байланысы бар түрлі топтар мен фракциялар билікке ұмтылғандықтан, саяси тұрақтылық қиын болып көрінді. 2005 жылы наурызда сайланған 75 депутаттың үшеуі өлтірілді, ал тағы бір мүшесі 2006 жылы 10 мамырда қосымша сайлауда өлтірілген ағасының орнын жеңіп алғаннан кейін көп ұзамай өлтірілді. Төртеуі де ірі заңсыз бизнеске тікелей қатысқаны белгілі. 2010 жылы 6 сәуірде Талас қаласында үкіметтің сыбайлас жемқорлыққа қарсы шеруінен кейін және күнкөріс шығындарының өсуінен кейін азаматтық толқулар басталды. Наразылық шаралары келесі күні Бішкекке де тарады. Наразылық білдірушілер президент Бәкиевтің кеңселеріне, сондай-ақ мемлекеттік радио мен телеарналарға шабуыл жасады. 2010 жылы 7 сәуірде президент Бәкиев төтенше жағдай енгізді. Полиция мен арнайы қызмет көптеген оппозиция лидерлерін тұтқынға алды. Қырғызстан үкіметі өкілдерінің хабарлауынша, ел астанасында полициямен болған қанды қақтығыстарда кемінде 75 адам қаза тауып, 458 адам ауруханаға түскен. Президент Бәкиев Жалалабаттағы үйіне оралды және 2010 жылы 13 сәуірде өткен баспасөз мәслихатында отставкаға кету шарттарын мәлімдеді. 2010 жылы 15 сәуірде Құрманбек Бәкиев елден шығып, әйелі мен екі баласымен Қазақстанға ұшып кеткен. Елдің уақытша басшылары Бәкиев кетер алдында отставкаға кету туралы ресми хатқа қол қойғанын хабарлады. Бүгінгі таңда Қырғызстан Тәуелсіздік күнін жыл сайын 1991 жылы егемендік жариялаған күнінде, яғни 31 тамызда тойлайды. Тәуелсіздік алғаннан бері Қырғызстанда шынайы еркін ақпарат құралдарын құру және белсенді саяси оппозицияны қолдау сияқты өзгерістер болды. жүктеу/скачать 80,61 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|