Р кі мифологиясы
Тывaтілініңшығуытурaлыaңыз
жүктеу/скачать 28,58 Mb. Pdf көрінісі
|
түркі мифологиясы
- Бұл бет үшін навигация:
- Түрік мен миф те рі Бүркітбаба
| Тывaтілініңшығуытурaлыaңыз
Бір кездері, еш тіршілік иелері болмапты. Адамдар мен ірі қара малдар жер қойнауынан жаратылыпты. Содан Гэрди Хан, Бурган Башкы және кірпі жиналып, ары қарай қалай өмір сүруді кеңесіпті. Біреуі айтады бір-бірін «қалай атаса болады» дейді, екіншісі «атау тарату керек» дейді. Біреулері моңғол, басқалары Халха, үшіншілері Бурят деп атауларды таратады. Өздерін тыва деп атағандар енді тілдерін де алмақшы болады, өйткені оларға тілдері жетпей қалыпты. ~ 336 ~ Бурган Башкы кірпіні шақырып алады. – Сен жердің үстіңгі қабатын дайындадың, ал біз осы жердегі қыртыстан барлық тірі адамдар мен түрлі халықтарды жараттық. Барлық тілдер басқа елдерге таратылып кетті. Бірақ Тыва халқына тіл жетпей қалып, тілсіз қалды, – дейді, – Енді сен ойлан, қандай тіл береміз? – Сендер барлық халықтарға тілдерді тараттыңдар, енді осы тілдердің барлығынан тываларға аз-аздан алып берсеңдер, олардың да өз тілдері болады, – деп жауап береді кірпі. Сөйтіп, тывалықтар өздерінің табандылықтарынан ар- қа сында әр халықтан якут, өзбек, казақ, монғол, қытай, орыс- тардан там-тұмдап болса да, сөздер алып, тывалықтар өз- дерінің тілі бар халық атына ие болады. Түрік мен миф те рі Бүркітбаба Бұл бейне исламға дейінгі уақытта пайда болған. Бүркіт баба өз бойына жер және шаман құдайларының қасиеттерін жинаған. Аңыздарға сенетін болсақ, Бүркіт баба болашақты болжай алады және Алламен тілдесе алады екен. Сондай мағлұматтардың бірінде Алла «40 күн бойы бір аяқпен тұрған жанның кез келген тілегін орындаймын» деген екен. Бүркіт баба бұл шартты орындап, Алладан тозақты жойып жіберуін сұрайды. Алайда Алла Бүркіт бабаға тозақты мүлдем жойып жіберуге болмайтынын түсіндіріп, белгілі бір бөлігін ғана жоюға келісім береді. |