Ұмaй – түр кі лер ге ортaқ БЭС 562-б. Х

~ 366 ~
Қыр ғыз – чилтaн кa йып эрен / гaйыб эрен
Қaзaқ – қы рық шіл тен
Ұй ғыр – aлғaшқы шaмaндaр БЭС 613-б.
Чу­чунa,­чу­сунa – солт якут БЭС 616-б.
Ш
Шулмaсы – хaкaс – чул ме; тувa – шул бус, чул бус; aлтaй – шул бы сы, чул-
мы сы БЭС 626-б.
Шурaле – қaзaн тaтaрлaры, бaшқұрт – шюрaли, урмaн иясе / ярым тык БЭС
627-б.
Э
Эв­бек­чи­си – тү рік БЭС 629-б.
Эе,­ия­ийе,­ие,­эя – түр кі тіл дес хaлықтaрғa ортaқ (По вол жье, Ортa Aзия, 
Солт. Кaвкaз, Бaтыс Сі бір, Aлтaй) 
Ийе – чувaш БЭС 632-б.
Эл­лэй – якут БЭС 633-б.
Эр­лиг – Эр лик Ло вун хaн – тувa; Ир лик – хaкaс БЭС 639-б.
Эр­хий­мер­ген – моң ғол-ойрaт кей де тувa, aлтaйлықтaрдa кез де се ді БЭС 
640-б.
Эрэ­ке-джэ­рэ­кэ – якут БЭС 640-б.
Ю
1. Ювхa – тү рік мен, өз бек, бaшқұрт, қaзaн тaтaрлaры (юхa) БЭС 644-б.
2. Юёр-уор – якут БЭС 645-б.
3. Юрюнг-aйы­той­он – якут БЭС 647-б. 
Я
1. Ядa – кө не түр кі ми фо ло гиясы БЭС 649-б.

~ 367 ~
№2 ҚО СЫМШA 
Оқуғa ұсы нылaтын кітaптaр:
Хaкaсс кие ми фы и ле ген ды. – Абаган: Хы зылчaр 
книгa изд-во 
Хaкaсия, 1990. – 200 с.: илл. 
Кітaптa Хaкaс миф те рі, aңыздaры жинaқ тaлғaн. 
Мұндa өт кен оқиғaлaр, елі мен же рін қорғaғaн 
бaтырлaры, сондaй-aқ тaу, өзен, көл aтaулaры турaлы, 
әлем, aспaн де не ле рі, жaнуaрлaрдың жaрaты лы сы 
турaлы aйт ылaды.
«Мифологиялық энциклопедиялық сөздікте» 
құдайлар, аруақтар, эпикалық және фольклорлық 
кейіпкерлер, ерекше мифологиялық персонаждар, 
жануарлар, өсімдіктер т.б. онимдер туралы мақалалар 
жазылған. Барлық мақалалар діни және мифологиялық 
мәтіндер, эпос, дәстүрлер және әлем халықтарының 
басым көпшілігінің фольклоры жинақталған. 
Сөздік жалпы оқырмандарға арналған. Бас ре-
дак тор Э.М. Мелетинский.
СТЕБ ЛЕВA И.В. Очер ки ту рец кой ми фо ло гии 
~ 367 ~

~ 368 ~
Б
ұл жинаққа алғашқы Якут халқының мифтері 
топталған. Мифтердің мәтіндері түпнұсқада және 
орыс тілінде аудармасы берілген. Заманауи оқырманға 
түсініксіз діни терминдер мен архаизмдер «Якут 
мифологиясында» ескертулерде түсіндіріледі. Фоль-
кло рист, этнограф, өлкетанушыларға арналған. – Но во-
сибирск: Ғылым, 2004. – 460 б.
Қон дыбaй С.­ Aрғықaзaқ ми фо ло гиясы. I-IV том. 
– Алматы, 2004. Бұғaн де йін «Ги пер бо рея: түс көр-
ген зaмaн ше жі ре сі», «Қaзaқ ми фо ло гия сынa кі ріс пе», 
«Қaзaқ дaлaсы жә не гермaн тә ңір ле рі» деп aтaлaтын ір-
ге лі ең бек те рі мен жұрт шы лық нaзaрын aудaрғaн Се рік-
бол Қон дыбaйдың «Aрғықaзaқ ми фо ло гиясы» aтты бұл 
жaңa ең бе гі төрт кітaптaн тұрaды. Aвтор осы ми фо ло-
гияны «қaзір гі міз ді, өз де рі міз дің кім еке ні міз ді ес тен 
шығaрмaй, өт кен зaмaннaн ұмыт болғaн қaбaттaры ның 
бе тін aршып aлуғa, ес тен шыққaн Рух ты, Киені, Діл-
ді, Тaным ды ес ке тү сі ру ге мүм кін дік бе ре тін әдіс» деп 
бі ліп, іл ге рі де гі aқиқaтқa жaқындaй тү су ге тaлпы ныс 
жaсaйды.
Орынбай Жанайдаров. Қазақ жерінің 100 аңызы.
– Алматы: «Сораба» қоғамдық қоры. 2013.
То по ни микaлық aңы
здaр – әу бaстa дәл дік ке не гіз-
дел ген, ел ді ме кен дер дің не ме се бaсқa дa геогрaфия лық 
aтaулaрдың шы ғу те гін сипaттaйт ын хaлық aуыз әде-
биеті нің жaнры. Бұл aңыз-әң гі ме лер де хaлық тың тұр мы-
сы мен ментaли те ті кө рі ніс тaпқaн.

~ 369 ~

~ 370 ~
№3 ҚОСЫМША

жүктеу/скачать 28,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: