54
1.
Тыныс алуды реттейтін басты бұлшықет қалай аталады?
A. Фаринкс
B.
Диафрагма
C.
Альвеола
D.
Бронхиола
2. Оттегі қай жерде алмасады?
A. Фаринкс
B. Трахея
C. Бронхы
D.
Альвеола
3. Ықтиярсыз тыныс алуды мидың қай бөлігі реттейді?
A.
Тимус
B.
Гипоталамус
C.
Сопақша ми
D.
Үлкен ми
Басты терминдерге арналған тапсырма
Бос жерлерді басты терминдер сөздігіндегі сөздермен толтырыңыз.
1. Сіздің денеңіздің әрбір жасушасы оттегін қажет етеді. Сіз тыныс алатын ауада
оттегі бар. Оттегі
жасушалық тыныс алудың негізгі элементі болып табылады.
Көмірқышқыл газ зат алмасудың ақырғы өнімі болып табылады. Егер
көмірқышқыл газ қан ағымында жиналса, онда қанның
pH деңгейі төмендейді
және ацидоз деп аталатын жағдайдың себебі болуы мүмкін. Бұл жағдайдың
ақыры қиынға соғуы мүмкін. Қан
альвеолаларға өкпе ішінде ағады, ол жақтан
оттегі
кіреді және көмірқышқыл
газ қан айналымына шығады. Өкпеден
көмірқышқыл газ шығады.
2.
Жаттығуды орындау кезінде сіздің
денеңіздің жасушаларына оттегі
көбірек қажет. Сондай-ақ, сіздің жасушаларыңыз
көмірқышқыл газын көбірек
әрі жедел шығара бастайды. Мидың сопақша ми деп алатын бөлігі жоғары газ
алмасудың қажеттігін белгілейді және сіздің тыныс алу жиілігіңізді
арттырады.
Сондай-ақ, сіздің тыныс алу жиілігіңіз
жасушаларға оттегіге қанық қанның
мөлшерін беру мақсатында арта түседі.
ТАҚЫРЫБЫ: БҰЛШЫҚЕТТІҢ ҚАЖУЫ
Мақсаты
Бұл тәжірибенің мақсаты қол бұлшықетінің бүгу күшін
анықтау және
изотониялық және изометриялық жаттығудан кейінгі қажуды салыстыру.
Оқушылар жаттығу кезінде келесі рәсімдерді орындайды:
Изотониялық жиырылу кезіндегі бұлшық еттің шаршауын қарқындауы
кезіндегі күшті жоғалтуды зерделеу. Изотониялық жиырылу ауыр заттарды
көтерген кезде пайда болады.
Ұзақ уақыт бойы изометриялық қысқарудан
бұлшықеттің талуының
қарқындау кезіндегі күшті жоғалтуын зерделеу. Изометриялық қысқару
55
бұлшықет жиырыла алмағанда пайда болады.
Достарыңызбен бөлісу: