5. Негізгі қалалары Астана. 1998 жылы ел басшылығы жаңа астананың атын өзгерту туралы шешім қабылдады – оған Астана атауы берілді. Қалаға астаналық функциялардың берілуімен оның дамуында жаңа кезең ашылды. Астана еліміздің мемлекеттік, қоғамдық және мәдени өмірінің орталығына айналды. Астана Есіл өзенінің бойындағы далалық белдеуде, Нұраға ең жақын жерде орналасқан. 2009 жылы елорда халқының саны 665,8 мың адамды құрады.
Алматы – республикалық маңызы бар қала, Қазақстанның ірі саяси, қаржылық, өндірістік, мәдени, туристік және спорттық орталығы. Іле Алатауы жотасының солтүстік беткейінің етегінде теңіз деңгейінен 700-900 м биіктікте Үлкен және Малая Алматинок өзендерінің аңғарларында орналасқан. 1997 жылдың 1 қаңтарында Алматы халқының саны 1 миллион 300 мың адамды құрады. Бүгінде Алматы – еліміздің басты университеттері, Ғылым академиясы, ұлттық театрлар орналасқан ең маңызды мемлекеттік мәдени және ғылыми орталық. Алматы Қазақстанның спорт астанасы, 2011 жылы қысқы Азия ойындары осында өтеді. Мемлекеттің ең маңызды көлік торабы ретінде Алматыда 2 әуежай, автовокзал және 2 теміржол вокзалы бар, 2009 жылы 7 станциядан тұратын метрополитеннің бірінші кезегінің құрылысы аяқталады деп күтілуде.
Қарағанды -республиканың жетекші көмір өндіру орталығы болып табылады. Қала 1931 жылы Қазақстандағы және әлемдегі ең ірі көмір бассейндерінің бірінің негізінде пайда болды. Қарағандының негізгі мамандануы қаланың ауыр өнеркәсібінің барлық салаларымен байланысты кокстелетін көмірді өндіру болып табылады. Қалада тігін және трикотаж өнеркәсібі және құрылыс материалдарының өндірісі дамыған. Тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарының ішінде ең ірілері ет комбинаты, ұн комбинаты, наубайхана және кондитер фабрикасы бар. Халық саны бойынша (600 мың адам) 4-ші орында.
Шымкент халық саны бойынша Астан және Алматы қалаларынан кейін 3 орында. 12 ғасырдан бері белгілі, Бадам өзеннің оң жағалауында орналасқан. Республиканың ірі өнеркәсіптік және мәдени орталығы. Қазақстандағы ең көне қалалардың бірі, шамамен біздің дәуірімізге дейінгі 2 ғасырға жатады. Қала Ұлы Жібек жолының керуен жолдарының қиылысында пайда болған. Көптеген жылдар бойы саяхатшылар мен ғылыми зерттеушілердің үлкен қызығушылығын тудырды және бұл қызығушылық күні бүгінге дейін азайған жоқ. Оңтүстік Қазақстан облысының осы облыс орталығынан Қазақстанның басқа аймақтарына саяхатын бастау үшін әлемнің әр түкпірінен көптеген туристер келеді.
Өскемен – Шығыс Қазақстандағы қала, Шығыс Қазақстан облысының өнеркәсіптік, мәдени және әкімшілік орталығы. Ол 1720 жылы құрылып, 1939 жылы ресми түрде қала мәртебесін алды. Қала Ертіс пен Үлбі өзендерінің сағасында, Қазақстанның Қабі таулы аймағында орналасқан. Ауданы – 54,4 мың га. Қаланы қоршап тұрған аумақ барлық жағынан дерлік Алтай тауларының оңтүстік-батыс бөлігіне кіретін тау жоталарының сілемдерімен қоршалған өзен аңғары болып табылады.
Ақтау – демалушылар үшін жұмақ қала. Қаладағы жағажай маусымы мамырдан қыркүйекке дейін созылады, судың орташа температурасы +21°C. Сондықтан еліміздің ойын-сауық және туристік орталығы Ақтау сити салу туралы шешім қабылданды. Оның жобасы бойынша жұмысқа АҚШ, Австралия, БАӘ және Еуропаның сәулетшілері қатысады. Ақтау қаласы 4 мың гектар аумаққа таралады. Жаңа қалада адам өзінің шағын ауданынан шықпай-ақ, химиялық тазалау мен дәріханадан бастап, ірі сауда кешендерінің барлығына дейін күнделікті және әлеуметтік мәселелерді шеше алатындай барлық мүмкіндіктер қарастырылған.